yaz ayýnýn baþlamasý ile hastalýk tehlikeside yükselmeye baþlýyor kankalar bundan dolayý bý kaç yayrlý bilgiyi paylaþmak istedim tedbirli olmak acýsýndan...
dikkat etmediðimiz zaman Allah korusun ölümle bile sonuçlanabiliyor!!
Yanýklarda ilk müdahale nasýl yapýlmalý?
Deri bir kaç fonksiyonu bir arada bulundurur;
1.Enfeksiyona karþý engel oluþturur
2.Altýnda bulundurduðu organ ve dokularý korur
3.Vücut ýsýsýnýn korunmasýný saðlar
4.Sýcak,soðuk,aðrý ve dokunma duyularýný taþýr
5.Vücut çýkartýlarýnýn uzaklaþtýrýlmasý için bir yol oluþturur.
Organizmanýn bölgesel olarak ateþ,buhar,sýcak cisimler ile karþýlaþmasý sonucu geliþen doku harabiyetidir. Zararýn derecesini bildiren sýnýflandýrmada yanýðýn derinliði, vücudun ne kadarýnýn etkilendiði ve yanýk bölgenin yeri göz önünde bulundurulur. Buna göre
1.derece yanýk ( yüzeyel yanýk ) ; Cilt kuru,kýzarýk ve hafif þiþ görülür.Aðrýlýdýr ve çok hassastýr.Orta dereceli güneþ yanýklarý buna örnektir.
2.derece yanýk (kýsmi kat yanýk ) ; Cilt kýzarýk ve nemli görünür.Bül denen içi sývý dolu kesecikler oluþmuþtur.Çok aðrýlýdýr.Ateþle direkt temas,sýcak sývý veya cisim yanýklarý,kimyasal madde veya güneþ yanýklarý ikinci derece yanýða yol açabilir.
3.derece yanýk (tam kat yanýk) ; cildin tüm tabakalarýný etkileyip cilt altý dokudan kas, kemik ve organlara dek inmiþ yanýklardýr. Cilt kuru, serttir, elastikiyetini kaybetmiþtir, mumsu görünümde olabilir.Koyu kahverenginden siyaha dek renk alabilir, aðrýsýzdýr.En çok patlama ile oluþmuþ yangýnlarda ve alevlerle sýnýrlanmýþ ortamda kalan kiþilerde veya elektrik çarpmalarý ile oluþur.
Ýlk yardým
1.Hastayý yanýk kaynaðýndan uzaklaþtýrýp yanmayý durdurmak.
2.Ýlk yardým için uygulamalarý baþlatmak;öncelikle hastanýn yaþamsal belirtilerini hýzla deðerlendirip öncelik belirlemek
3.Yanýk bölge ile ilgilenmenin yeterli olduðu kararý verildikten sonra birinci derece yanýklarda soðuk su ile soðutmak.Bu iþlem akan soðuk su ile veya su dolu bir kapta 5-10 dakika tutmak ile yapýlýr. Aðýzdan aðrý kesici ilaçlar alýnabilir. Aðrý kesici kremler kimi kiþilerde alerjik reaksiyona yol açabileceðinden dikkatli kullanýlmalýdýr. Bu tip yüzeysel yanýklar 48 saat içinde kendiliðinden iyileþir; bu sürenin sonunda kýrmýzýlýk ve aðrý devam ediyorsa bir saðlýk kuruluþuna baþvurmalýdýr.
Ýkinci derece yanýklarda yanýk bölgeyi soðuk suyla ýslatmak ve ya soðuk suyla dolu kapta bekletmek uygundur. Kol ve bacaklarda yanýk varsa kalp seviyesinden yukarýda tutmak gerekir. Varsa taký, giysi ve diðer aksesuarlarý çýkartmak gerekir. Cilde bulaþmýþ yað,gaz gibi yabancý maddeler sabunlu su ile dikkatlice temizlenebilir. Yanýk alaný temiz bir örtüyle kapatmalýdýr.
Üçüncü derece yanýklarda hastayý alandan uzaklaþtýrýp kýsaca soðutmasýný yaptýktan sonra mümkün olan en kýsa sürede bir saðlýk kuruluþuna ulaþtýrmak gerekir.
Ne yapmamalý ?
1.Yaralarý soðutmak için buz kullanýlmaz; duyu azalmasýna yol açýp donuk oluþturabilir.
2.Yaranýn üzerine yapýþmýþ giysileri sökmemelidir, etrafý kesilip o bölge býrakýlýr.
3.Asla diþ macunu, krem, yað, salça gibi maddeler sürülmez.
UNUTMAYINIZ !
Eller, ayaklar, yüz ve üreme organlarýndaki 3.derece yanýklar
.Solunum sistemi hasarý ile birlikte olan yanýklar
.Vücudun %10 undan fazlasýný kaplayan 3.derece yanýklar
.Vücudun %20 sinden fazlasýný kaplayan 2.derece yanýklar
.Çocuk ve yaþlýlardaki her türlü yanýk
.Özellikle kol veya bacaklarýn tamamýný dairesel olarak kaplayan yanýklar
.Kol veya bacakta kýrýk þüphesi ile birlikte olan yanýklardýr.Mutlak hastanýn yaþamsal bulgularý dikkatle gözlenip gerekirse desteklenerek en kýsa zamanda bir saðlýk kuruluþunda tedavileri baþlatýlmalýdýr.
16.08.04 09:00
Havuç, limon, nar
ise ishale iyi gelir. Bir miktar kurutulmuþ adaçayý 1 litre suda
kaynatýlýrak içildiðinde ishale iyi gelir.
Ahududu yapraklarý ishal kesicidir.
Arpa'nýn suda kaynatýlarak elde edilen sývýsý ishali önler. Böbrek ve safrakesesi taþlarýnýn sebebiyet verdiði aðrýlara, karaciðer ve dalak hastalýklarýna, bronþit ve nezleye, cilt hastalýklarýna, kansýzlýða, raþitizm hastalýðýna iyi gelir. Kemik kireçlenmesini önlemesi en önemli özelliðidir.
Böðürtlen ishale iyi gelir.
Bademyaðý baþlý baþýna bir ilaçtýr. Yumuþatýcý etkisi olduðundan küçük çocuklarýn kabýzlýðýný gidermek için bir kahve kaþýðý kullanýlýrsa iyi sonuç alýnýr. Hem iç organlar için hem de cilt için çok yararlýdýr. Yaralara sürüldüðünde acýyý dindirir.
Gül yapraklarý çay gibi kaynatýlýp içilirse rahatlýk verici ve ishal gidericidir.
Kestane aðacýnýn yapraklarý kaynatýlýp, içilirse ishali önler.
Koyu çay, þeftali ishali önler.
Kýzýlcýk'ýn en etkin olduðu rahatsýzlýk ishaldir. Kabýzlýk yapar.
Labada ishal kesicidir. Baðýrsaklara dolgunluk hissi veren iyi bir besindir.
Misk otu kötü kaynatýlarak içildiðinde ishali önler.
Muz kabýzlýða çok iyi gelir.
Mürver aðacý çiçeklerinden yapýlan çay içilince, zatürree baþlangýcý, nefes yolu hastalýklarý, nezle, grip, öksürüðe iyi gelir.
Pirincin tutucu etkisinden ötürü ishal kesici özelliði fazladýr.
Yabani armut (ahlat) piþirilerek yendiðinde ishali önler.
Ýshal nedir?
Ýshal, dýþkýlama sayýsýnda artýþla beraber, dýþkýnýn þekilsiz bir hal almasý olarak tariflenir. Normalde dýþký kuru ve þekilli iken, ishal durumunda içerdiði su miktarý artarak þekilsiz olur. Ýshal nedeniyle barsak hareketleri artar, normal süreden daha kýsa aralýklarla dýþkýlama ortaya çýkar. Örneðin günde bir kez katý, þekilli dýþkýlamasý olan bir kiþi, günde 3-4 kez veya çok daha fazla dýþkýlýyorsa veya dýþký cývýklaþmýþ, su gibiyse ya da sümüksü olmuþsa ishalden bahsedebiliriz.
Yaz ishalleri
Ýshal nedenleri nelerdir ?:
Ýshale neden olan pek çok durum mevcuttur. Ýshal nedenlerinin baþýnda mikrobik ishaller gelmektedir ki, konumuz olan yaz ishalleri de bu gruptandýr. Mikroplar dýþýnda baþta antibiyotikler olmak üzere çeþitli ilaçlar, çeþitli mide-barsak hastalýklarý, bazý hormonal hastalýklar, barsak veya barsak komþuluðunda ortaya çýkan tümöral durumlar, aþýrý ve ani ýsý deðiþimleri de ishale neden olabilir. Heyecanlanma, üzüntü, korku, stres gibi durumlar da ishale neden olabilir.
Yaz ishallerinin nedenleri nelerdir ? :
Yaz ishaline neden olan mikroplar, bakteriler ile protozoon denilen gözle görülmeyen parazitlerdir.
Yaz ishalleri nasýl ortaya çýkar ? :
Doðadaki sýcaklýk artýþýyla tüm canlýlarýn su ihtiyaçlarý da buna paralel olarak artar. Dolayýsýyla insanlar, yaz aylarýnda daha fazla su tüketir. Böylece, bu tüketimin beklenmeyen bir sonucu olan yaz ishalleri, çoðunlukla mikroplu sularýn içilmesi veya bu sularla yýkanmýþ meyva ve sebzelerin yenilmesiyle ortaya çýkar. Bazen insanlar ishal olup bu mikroplarý dýþkýlarý ile çevreye yayabilir. Dýþkýyla bulaþmýþ ellerin aðýza götürülmesi sonucu da ishal olabilir. Her zaman kullanýlan sularýn saðlýklý olup olmadýðýný bilmek mümkün olmaz. Doðada, özellikle insan ve hayvan dýþkýlarýyla kirlenmiþ sularda yaþayan, ishal nedeni olabilecek çeþitli mikroplar bulunmaktadýr. Bunlar özellikle durgun sularda, kanalizasyonun karýþtýðý sularda, iyi ilaçlanmamýþ içme ve kullanma sularýnda, özellikle yaz aylarýnda uzun süre canlý kalarak çoðalýr. Bu sularýn içilmesi veya böyle sularla bulaþýk, sýcak ortamda beklemiþ gýdalarýn, örneðin çið sebzelerle hazýrlanmýþ salatalarýn ve meyvalarýn tüketilmesi sonucu ishal yapan mikroplar, aðýz yoluyla alýnarak insanlarýn barsaklarýna ulaþýr. Bunlarýn bir kýsmý barsak duvarýnda iltihap oluþturarak hem barsak hareketlerini artýrýr, hem de barsaða su ve iltihabi hücrelerin geçiþine neden olur; bir kýsmý da barsakta iltihap yapmadan, salgýladýklarý toksin denilen zehirli maddelerin etkisiyle su ve tuz geçiþini artýrmak suretiyle ishale neden olur.
Yaz ishallerinin belirtileri nelerdir ?:
En önemli belirti, dýþkýlama sayýsýnýn artmasý ve dýþký vasfýnýn deðiþmesidir. Dýþký, cývýk, patates püresi görünümünde olabileceði gibi, sümüksü ve iltihaplý veya su gibi olabilir. Dýþký miktarý ve su içeriði, ince barsaklarda hastalýk yapan parazit ve bakterilerin ishallerinde fazladýr, kalýn barsakta hastalýk yapanlarýnkinde ise azdýr; ayrýca bunlarda dýþkýlama sayýsý diðerlerine oranla daha fazladýr. Su gibi tariflenen ishallerin çoðunluðu paraziter nedenlidir. En sýk giardia denilen protozoon neden olur. Bu tip ishallerin en ciddisi ve hayatý tehtid edeni ise dýþkýnýn pirinç suyu görüntüsü olarak tariflendiði, kolera bakterisinin yaptýðý ishaldir. Ýltihaplý dýþkýlamaya neden olan bakterilere ise tifo ve tifo benzeri hastalýklara neden olan salmonella bakterilerini örnek verebiliriz. Kalýn barsakta ishale neden olan bakterilerin bir kýsmý ve bazý parazitler dýþkýnýn iltihaplý, sümüksü görünmesine, ayný zamanda barsak duvarýný da zedeleyerek damarlarýn kanamasýna neden olduklarý için, kanlý olmasýna da neden olurlar. Dýþkýnýn böyle kanlý ve iltihaplý olmasý dizanteri olarak adlandýrýlýr. Nedenlerinden birisi þigella denilen bakteri, bir diðeri amip denilen protozoondur. Ýshalle birlikte bulunan diðer belirtiler karýn aðrýsý, karýnda buruntu hissi, bazen bulantý, iltihabi durumlarda bunlara ilaveten ateþ olarak karþýmýza çýkar. Dýþkýlamadan sonra tam rahatlayamama da bir diðer belirti olabilir. Örneðin kalýn barsak ishallerinde aðrý ve rahatlayamama sýktýr. Aþýrý su ve tuz kaybýna baðlý olarak kalp damar sistemine, böbreklere, sinir sistemine ait kalp ritm bozukluklarý, böbrek yetmezliði, þuur bozukluklarý gibi belirtiler de olabilir. Dilin kurumasý, cildin parlaklýk, nem ve yumuþaklýðýný kaybetmesi, gözlerin göz çukuruna çökmesi gibi belirtiler, su kaybýnýn iþaretleridir.
Ýshal olunca ne yapmalýyýz ? :
Ýlk tedbir olarak kaybedilen su ve tuzu geri koymak için pratik olarak hazýrlayacaðýmýz þu solusyonu içebiliriz: Bir litre kaynatýlmýþ soðutulmuþ suya 1 çorba kaþýðý þeker, 1 tatlý kaþýðý sofra tuzu ve 1 çay kaþýðý karbonat konularak karýþtýrýlýr, içilebildiði kadar sýk aralýklarla içilir. Ancak mikrobik ishallerin hemen hepsi 24 saatten fazla devam eder ve hemen hepsi ilaç tedavisi almadan düzelmez. Bu nedenle, 24 saatten fazla süren ishallerde en yakýn saðlýk merkezine baþvurularak muayene ve tetkik olunmasý gerekir. Çünkü farkýnda olmadan dýþkýmýz yoluyla çevreye mikrop bulaþtýrabilir, ayrýca ishalin tedavisiz kalarak daha ciddi saðlýk problemlerine yol açmasýna neden olabiliriz.
Saðlýk kuruluþunda neler yapýlacaktýr ? :
Saðlýk kuruluþunda, þüphelenilen gýdalarýn ve suyun olup olmadýðý ve ne zaman tüketildiði, ishalin ne zaman baþladýðý, karýn aðrýsý, ateþ, dýþkýda iltihap ve/veya kan olup olmadýðý, yakýnýmýzda baþka hasta insanlarýn olup olmadýðý sorulacak; muayenenin ardýndan dýþký tahlili ve kültürü, kan sayýmý ve gerekirse diðer kan tetkikleri istenecektir. Tüm verilere göre hekim tedaviye karar verecektir.
Nasýl tedavi edilir ? :
Sývý ve tuz kaybýnýn az olduðu, ishalin hastanýn komforunu çok bozmadýðý durumlarda, hastaneye yatýrýlmadan genellikle sadece uygun bir diyetle hasta ayaktan tedavi edilir. Aþýrý su ve tuz kaybý, aðýr dizanteri halleri, kolera þüphesi olan durumlarda hasta mutlaka hastaneye yatýrýlarak öncelikle kaybedilen su ve tuzun yerine konmasý amacýyla serum verilir, daha sonra uygun ilaçlara baþlanýr. Ýshal diyeti nasýldýr? Ýshali olan kimselerin düzelene kadar posasýz ve yaðsýz gýdalar almasý gerekir. Yani sebze ve meyvalar, kuru yemiþ, çikolata, kýzartmalar gibi gýdalar alýnmamalýdýr. Yaðsýz makarna, pirinç pilavý, haþlanmýþ patates-patates püresi, haþlanmýþ yaðsýz et ve tavuk, yaðsýz ýzgara köfte yenebilir. Ayrýca bol miktarda içeçek alýnmalýdýr.
Ýyileþme þansý nedir ? :
Uygun tedaviyle yaz ishallerinin tedavisi oldukça yüz güldürücüdür; hemen hepsinde iyileþme tamdýr. Ancak mikroplu ortamla temas devam ediyorsa, gerekli tedbirler alýnmadýysa ishalin tekrarlama þansý her zaman vardýr.
Yaz ishalleri nasýl önlenebilir ? :
Bu ishallerin önlenmesinin en önemli yolu, menþei bilinmeyen sularýn tüketilmemesi ve kiþisel temizliðe dikkat edilmesi, özellikle ellerin her yemekten önce ve sonra yýkanmasýdýr. Kullanýlan ve içilen sularýn klorlanmasý pekçok mikrobun yaþamasýný önler. Þüpheli sularýn, þüpheli olmasa bile salgýn olduðu bilinen yerlerdeki sularýn kaynatýlarak kullanýlmasý gereklidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder