Hipertiroidizm, tiroit bezinden aþýrý tiroit hormonu (T4 ve T3) salgýlanmasýyla oluþan bir hastalýktýr. Bu hastalýða tirotoksikoz ismi de verilir.
Hipertiroidiye neden olan hastalýklar þunlardýr:
1. Graves hastalýðý,
2. Toksik nodüler guatr (Tiroid bezindeki sýcak bir nodülden aþýrý hormon salgýlanmasý)
3. Tiroid bezinin iltihaplarý (tiroiditler),
4. Aþýrý iyod alýnmasý (nodülü olan hastalarýn iyodlu tuz veya iyodlu öksürük þurubu içmeleri ile)
5. Aþýrý tiroid hormonu almakla (Tiroit hormon ilaçlarýnýn aþýrý alýnmasý)
Graves hastalýðý tiroid bezinin nedeni bilinmeyen otoimmün bir hastalýðýdýr. Bu hastalýkta vücut tiroit bezine karþý TSH reseptör antikoru üretir ve bu antikorlar tiroit bezini uyararak aþýrý hormon üretmesine neden olurlar. Bu antikorlarýn nasýl oluþtuðu henüz bilinmemektedir. Bu hastalarda guatr ve gözlerde öne doðru çýkma-fýrlama (oftalmopati) oluþur. Hipertiroidili hastalarýn çoðunda (%70-80) Graves hastalýðý vardýr.
Sýcak nodüller de hipertiroidi yaparlar. Hipertiroidili hastalarýn % 5'inde sýcak nodül vardýr.
Tiroit bezinin iltihaplarý (tiroiditleri) sýrasýnda da hastalýðýn ilk aþamasýnda hipertiroidi geliþebilir. Tiroit bezi iltihaplarýnda boyunda aðrý oluþur. Bazý hastalarda ateþ vardýr.
Hipertiroidisi olan bir hastada aþaðýdaki þikayetler ve bulgular geliþir :
1. Kilo kaybý
2. Kaslarda zayýflýk
3. Ellerde titreme
4. Uyumada zorluk
5. Çarpýntý
6. Saçlarda incelme ve dökülme
7. Ciltte incelme ve nemlilik ve aþýrý terleme
8. Baðýrsak hareketlerinde artma ve bazen ishal
9. Sinirlilik
10. Gözlerde ileri doðru fýrlama
11. Adetlerde bozulma
12. Tiroit bezinde büyüme (guatr) oluþmasý
13. Sýcaða tahammül edememe
14. Erkeklerde memelerde büyüme
15. Kemik erimesi (Osteoporoz)
TANI
Hipertiroidi tanýsý için kanda tiroid hormonlarýna (T4 ve T3) ve TSH düzeyine bakýlýr. Kanda T4 ve T3 düzeyleri yüksek, TSH düþük bulunursa hipertiroidi teþhisi konur.
HÝPERTÝROÝDÝ HÝÇ TEDAVÝ EDÝLMEZSE NE OLUR?
Hipertiroidi tedavi edilmezse hastada kilo kaybý devam eder; kalpte ritm bozukluðu, kalp yetmezliði ve bir iltihap veya enfeksiyon sýrasýnda tiroit krizi, þok ve ölüm oluþur. Bu nedenle hipertiroidi mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalýktýr.
TEDAVÝ
Hipertiroidi tedavisinde 3 yöntem vardýr :
1. Ýlaç tedavisi
2. Radyoaktif iyod tedavisi
3. Cerrahi (ameliyat)
ÝLAÇ TEDAVÝSÝ:
Hipertiroidisi olan bütün hastalara kanda yüksek olan tiroit hormonlarýný normal düzeye getirmek için önce ilaç tedavisine baþlanýr. Ýlaç olarak kimyasal ismi propiltiourasil olan ilaç (Propycil tablet ) veya kimyasal ismi metimazol olan ilaç (Thyromazol tablet) ve beraberinde nabýz sayýsýný azaltacak ilaçlar baþlanýr. Ýlacýn dozunu doktorunuz hastalýðýn þiddetine göre ayarlar. Ýlaç tedavisine baþladýktan 6-8 hafta sonra tekrar kontrole çaðrýlýrsýnýz ve hormonlarýnýzýn durumuna göre ilaç dozunun ayarlanmasý yapýlýr. Bu þekilde 1,5-2 ayda bir kontroller yapýlarak en az 9 ay â€" 1 yýl ilaç tedavisine devam edilir ve doktorunuzun kararýna göre ilaç kesilebilir. Doktorun haberi olmadan ilaç kesilirse hastalýk tekrar alevlenir veya nüks eder. Böylece o zamana kadar yapýlan tedavi de boþa gitmiþ olur. Bu nedenle ilaç tedavisi doktorunuza danýþýlmadan kesilmemelidir.
Ýlaç tedavisi sýrasýnda ateþiniz çýkar ve boðazda aðrý olursa hemen doktorunuza baþvurmanýz gerekir. Bu durum kanda beyaz hücrelerin (Lökosit) çok azalmasýndan dolayý olmuþ olabilir. Çok nadir olan bu durum oluþursa ilaçlar kesilerek radyoaktif iyod tedavisi yapýlýr.
Tedavi sýrasýnda karaciðer enzimlerinde hafif yükselmeler olabilir. Ancak bu durum hipertiroidinin etkisiyle de olabilir. Bu nedenle SGOT (AST) ve SGPT (ALT) enzim düzeyleri sýk aralarla takip edilmeli ve tedaviyle birlikte enzim düzeyleri gittikçe artýyorsa ilaçlar kesilerek radyoaktif iyod tedavisi verilmelidir.
Ýlaçlar doktorunuz tarafýndan kesildikten sonra hastalýk ilk 6 ayda % 30-50 nüks ettiðinden ilaç kesildikten sonra da tekrar kontrole gelmek gerekir.
Sýcak nodül varsa ilaçlarla hormonlar normal düzeye getirildikten sonra radyoaktif iyod tedavisi veya ameliyat yapýlýr.
Ýlaç tedavisiyle hastalýðý düzelen hastalarda ilaç kesildikten sonra hastalýk tekrar alevlenirse veya nüks ederse kesin tedavi dediðimiz radyoaktif iyod tedavisi veya cerrahi tedavi yapýlabilir.
Hipertiroidili hastalarýn dikkat etmeleri gereken bir husus ÝYOTLU TUZ YEMEMELERÝDÝR. Piyasada bazý firmalarýnýn ürettikleri, kendiliðinden tuzluklu, ÝYOTSUZ TUZLAR satýlmaktadýr. Hipertiroidisi olan hastalarýn iyotsuz tuz yemeleri gerekir. Ailedeki diðer kiþilerin iyot almalarýný saðlamak için yemekler tuzsuz yapýlmalý hasta iyotsuz tuz kullanmalý, ailedeki diðer kiþiler ise iyotlu tuz kullanmalýdýrlar.
Sigara içenlerde hastalýk zor iyileþtiðinden ve göz hastalýðý ortaya çýktýðýndan SÝGARA ÝÇÝLMEMELÝDÝR.
NÜKS, YANÝ HASTALIÐIN ALEVLENMESÝ ÞU HASTALARDA DAHA SIK GÖRÜLÜR:
1- Guatrýn büyük olmasý
2- Genç yaþtaki hastalarda
3- Hastalýðý baþlangýçta þiddetli olanlarda
4- Baþlangýçta oftalmopati (gözde dýþarý fýrlama) olanlarda
5- Sigara içenlerde
6- Ýyotlu tuz kullananlarda veya iyotlu öksürük þurubu içenlerde
7- TPO antikorlarý yüksek olanlarda
8- Hormonlarý normale getirebilmek için yüksek doz antitiroid ilaçlara ihtiyaç olan hastalarda
9- TSH düzeylerindeki düþüklüðün düzelmediði hastalarda
Radyoaktif Ýyod Tedavisi
Ýlaç tedavisiyle hormonlarýn normal düzeye geldiði hastalarda ilaçlar azaltýlarak kesilir. Ýlaçlar kesildikten sonra hastalýk tekrar nüks ederse (alevlenirse) bu defa kesin tedavi denilen radyoaktif iyod tedavisi veya ameliyat yapýlýr.
Radyoaktif iyod tedavisi ayrýca sýcak nodülü olan ve hormonlarý yüksek olan hastalarda da tercih edilen bir tedavi seçeneðidir. Bu hastalarda önce ilaçlarla hormonlar normale getirilir ve sonra radyoaktif iyod tedavisi yapýlýr.
Radyoaktif iyod Nükleer Týp uzmanlarý tarafýndan endokrinoloji uzmanýnýn kontrolünde verilir. Radyoaktif iyod verilmeden 3 gün önce ilaçlar (Propycil veya Thyromazol) kesilir ve radyoaktif iyod aldýktan 3-4 gün sonra tekrar baþlanýr. Radyoaktif iyodun kanser yapýcý veya üreme sistemine zararlý bir etkisi yoktur. Ancak kadýnlarýn 6 ay sonra gebe kalmalarýna izin verilir. Radyoaktif iyod alan hastalarýn % 80-90'nýnda ilk yýl içinde kalýcý hipotiroidi (tiroid bezi yetmezliði) geliþir ve ömür boyu Levotiron veya Tefor gibi tiroid hormon ilacý almalarý zorunluluðu vardýr. Bunu hastalarýn baþtan bilmeleri ve kabul etmeleri gerekir.
Radyoaktif Ýyod Tedavisi Alan Hastalara Öðütler:
1- Hastanýn kullandýðý çatal, kaþýk ve býçak baþkasý tarafýndan kullanýlmaz. Bulaþýklar bulaþýk makinesinde yýkanmalýdýr.
2- Yeni doðan çocuklar (8 yaþ altý çocuklar) ve gebe kadýnlarla yakýn temas yasaklanýr. Ancak ayný odada oturabilirler.
3- Hastanýn bebeði varsa emzirmesi yasaklanýr.
4- Tuvalet sonrasý tuvalet 2 kez yýkanmalý ve eller iyice yýkanmalýdýr.
5- Boðazda veya boyunda aðrý olursa aspirin veya diðer benzer ilaçlar faydalý olabilirse de doktorunuza danýþmadan almayýnýz.
6- Sinirlilik, ellerde titreme veya çarpýntý olursa (radyasyon tiroiditi) doktora baþvurmalýdýr.
Cerrahi (Ameliyat) Tedavisi:
Hipertiroidisi olan hastalardan guatrý büyük olanlarda tavsiye edilir. Tiroit bezinin bir kýsmý veya tam****** yakýný ameliyatla alýnýr. Ameliyat öncesi ilaç tedavisiyle hormonlarýn normal düzeye gelmesi saðlanmalýdýr.
Ameliyat ayrýca sýcak nodülü olan, ancak nodül çapý büyük olan hastalarda tercih edilen bir tedavi seçeneðidir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder