 | |
Erkek faktoru (=male factor)" terimi, infertilite nedenlerinin erkege bagli oldugunun dusunuldugu genellikle sperm anormalliklerinde kullanilan bir terimdir. Kisirligin nedeni arastirmaya oncelikle erkekten baslanmalidir. Keza kadinda kisirlik nedenleri cok cesitli olabilecegi icin yapilacak testler de fazladir. Ancak erkege kisirligin erkege bagli olup olmadigini arastirma cok daha kolaydir. Yalnizca bir semen analizi (spermiogram testi) durumun normal olup olmadigini gosterebilir. Cocuklari olmayan ciftlerin yaklasik %30-50'sinde problem erkekten kaynaklanmaktadir. Erkek infertilitesi tedavisinde son 7-8 yil icinde uygulanan teknikler ile hizli bir ilerleme kaydedilmistir. Ozellikle "mikroenjeksiyon teknigi (ICSI, igneli gebelik)" daha onceden tedavi edilemeyen erkege ait bir cok infertilite faktorune cozum getirmistir. Bosalma sirasinda, semen orneginde, yeterli sayida, normal morfolojili ve hareketli sperm olmalidir ki dollenme gerceklesebilsin. Erkegin degerlendirilmesi uroloji uzmani tarafindan yapilir. Arastirmada oncelikle kisinin genel saglik durumu, aliskanliklari (sigara, alkol vb), cinsel iliski sikligi, sertlesme (ereksiyon), bosalma (ejakulasyon) gibi fizyolojik cinsel fonksiyonlari sorgulanir. Semen analizi (spermiogram) ile sperm sayisi, normal spermlerin anormal sekilli spermlere orani, hareket seviyesi iyi olan sperm miktari degerlendirilir. "Kruger kriterleri" ozellikle sperm sekil bozukluklarini goz onune alan bir degerlendirme yontemidir. Ozel bir boyama sonrasi sperm sekil (morfoloji) ozellikleri incelenerek sperm orneginin fertilite (dogurganlik) kapasitesi belirlenir. Sperm analizi sonucuna gore ideal olarak karar verebilmek icin, ayri donemlerde yapilmis en az iki farkli sperm ornegi incelenmelidir. Erkek Infertilitesinde Neler Arastirilir? Sperm analizinde bir fertilite sorunu saptanirsa erkegin fiziksel ve hormonal ileri muayenesine gecilir. Erkegin tibbi hastaliklari sorgulanir. Seker hastaligi, astim, kronik bobrek ve karaciger hastaliklari gibi tibbi hastaliklar erkek uretkenligini etkileyebilmektedir. Sistemik enfeksiyon hastaliklari ile genital bolgedeki belirgin veya anlasilmayan bazi enfeksiyoz hastaliklar da infertilite nedeni olabilmektedir. Gonore (bel soguklugu), klamidya, ureaplasma ve diger bir cok mikrobik etken cinsel bolge hastaliklarina yol acabilir. Cevresel toksik etkenlere maruz kalma (radyasyon, egzoz gazlari, boyalar vs), kullanilan ilaclar, dar pantolon giyme, sigara, alkol, gecmiste ya da halen gecirilen enfeksiyonlar dogurganlik duzeyini etkiler. "Scrotum" adi verilen torbalardaki toplardamarlar genislemelerine bagli varikosel rahatsizligi, erkek faktorunde siklikla karsimiza cikabilen bir durumdur. Bu durumda sperm sayisi ve kalitesi etkilenebilmektedir. Tedavi icin cerrahi bir operasyon gerekebilir. Erkek faktoru arastirilmasinda, rutin incelemelerin yani sira ozel bazi hormonal testler ve uroloji konsultasyonu istenebilir. FSH, LH, Testosteron gibi hormon duzeyleri bakilabilir. Skrotal ultrason ile ve doppler ultrason teknigi ile testisler ve buradaki kan akimi incelenebilir. Testis biyopsisi; sperm sorunlarinin, kanallarin tikali olmasina mi, yoksa testis yapisindaki bozukluguna mi bagli oldugunu anlamak icin yapilan bir incelemedir. Azospermi, ciddi oligo-asteno-terato-spermi gibi siddetli sperm sorunlarinda diger muayene ve incelemelerin sonucuna gore karar verilerek uygulanir. Yukarida belirtilen testlerden bir kismi sadece ozel durumlarda uygulanir. Cogu zaman basit testler ile tani konulabilmekte ve daha ileri incelemelere gerek kalmamaktadir. Tup bebek uygulamalari basladiktan sonra, erkege ait bir cok infertilite nedeninde, gebelige ulasma oranlari her gecen gun artmistir. Eski donemlerde cocuk sahibi olmasi hayal bile edilmeyen durumlar, TESE, TESA ve mikroenjeksiyon (ICSI) teknikleri sayesinde artik cozulebilir sorunlar haline gelmistir. Tek bir sperm ile bile gebelik olusturulabilmektedir. Her gecen gun bu tedavi yontemlerinin basari oranlari yuz guldurucu bir hizla artmaktadir. ERKEKTE GENETIK INCELEME  Erkeklerde sperm sayisinin ileri derecede dusuk olmasi ya da hic olmamasi (azoospermi) bazi genetik bozukluklarla birlikte olabilir. Kromozomlardaki cesitli yapisal ve sayisal degisiklikler yaninda ozellikle "Y kromozomu" olarak adlandirilan erkek cinsiyet kromozomundaki bazi degisiklikler infertilite yakinmasi ile basvuran erkeklerde %5-15 siklikla gorulmektedir. Bunlarin degerlendirilmesi hem infertilite nedeninin ortaya konmasi hem de tedavi sonrasinda gebelik meydana gelirse bunun dogacak olan bebege aktarilma riskini ortaya koymasi bakimindan son derece onemlidir
         Amerikan Hastanesi Uroloji Uzmani Dr. Volkan Ulker, testisi alinan erkeklerin depresyona girseler de protez taktirmaktan utandiklarini soyluyor. Testisi alinan her 10 erkekten ancak ikisi protez taktiriyor. Protez testis taktiranlarin cogunlugu 20-30 yas arasinda... Ameliyata karar verenlerin en cok sorduklari ise "Testisler patlar mi" oluyor. Testisler patlamiyor ve 10 yil kullanilabiliyor. Ortalama 30 dakikalik operasyonla takilan protezlerin fiyatlari, buyuklugune gore 150 ile 450 Euro (235-706 YTL) arasinda degisiyor. Protezlerin small, medium, large ve ekstra large olmak uzere 4 ayri boyu var. Protez testis uygulamasi henuz cok yaygin degil. Doktor tarafindan onerildiginde protez testisi kabul eden erkeklerin gerekceleri ise estetik ve psikolojik... Amerikan Hastanesi Uroloji Uzmani Dr. Volkan Ulker, testisini kaybeden erkeklerin depresyona girdiklerini, sevgililerinden ve eslerinden utandiklarini soyluyor. Uygulamayi en cok tercih edenler, 20-30 yas arasinda yaygin gorulen tumorler nedeniyle testislerini kaybedenler. Tumor cocuklarda goruldugunde de aileler protez takilmasini istiyor. Bu ozellikle babalarin tercihi. Ergenlik cagindakiler icin testisi olmamak onemli bir sorun. Cocuklara takilan testisler, daha sonra buyuk boyuttakilerle degistiriliyor. Sperm uretimi durmuyor Turkiye�de uc yildir testis protezi satan Estetik Medikal firmasinin satis departman sorumlusu Kevser Sucu, kendilerine en cok "Protez patlar mi" sorusunun yoneltildigini anlatiyor. Sucu, protezin patlamadigini, 10 yil sureyle kullanilabilecegini belirtiyor. Bu arada protez ameliyatlarindan sonra sperm uretimi durmuyor. Ancak testisinin tamami alinanlarda, operasyon oncesinde sperm alinarak donduruluyor. Bu kisiler, ilerde mikroenjeksiyon yontemiyle cocuk sahibi olabiliyorlar.  Testis kanseri, spor yaralanmalari veya darbeye maruz kalmak sonucunda testisini kaybeden erkeklerin estetik icin protez taktirmalari mumkun...
Gunumuzde olumcul hastaliklarin tedavisi bile mumkun. Ancak bunun icin erken tani sart. Erken taniya giden yol ise, yasamsal onem tasiyan testler. Erkekler icin yasamsal onem tasiyan testler... Tonometre ile korluk engelleniyor Glokom, halk arasindaki adiyla �goz tansiyonu�, yaptigi sinir hasari ile korluge neden olabilen bir goz hastaligi. Ilac tedavisi ve lazer ile korlugun onune geciliyor ancak bu da erken teshis ile mumkun. Korluk riskine karsi glokomun rutin muayenelerine en gec 40 yasinda baslanmali. Ancak ailede glokom hastasi varsa bu testler daha erken yaslara alinmali, da baslanmali. Goz ici basincinda genel adi tonometre olan cihazlara basvuruluyor. Retina kontrolunde, gozun arka bolumunu gorebilmek icin gozbebegi damla formundaki ilaclarla genisletiliyor. Goz ici basinci, tonometre cihazindan kontrollu bir sekilde hava puskurtulmesiyle olculuyor. Eforla kalp sorunlari belirleniyor Erkeklerin kalp ve dolasim sistemi hastaliklarina yakalanma riski kadinlarin 4 kati. Bu nedenle 40 yasini gecmis her erkegin yilda bir kez kardiyolojik check-up�tan gecmesi, kalp sagligi acisindan buyuk onem tasiyor. Efor testi, bu yasamsal onem tasiyan check-up�ta basvurulan yontemlerden biri. Test, cogunlukla kosu bandinda uygulaniyor. Yaklasik 10 dakika suren test sirasinda kalp ve kalp kapaklarinin durumu ile isleyisi hakkinda bilgi veren EKG surekli izleniyor, belirli araliklarla damar basinci olculuyor. Efor testi egzersizi ritim ve ileti bozukluklarini arastirmak amaciyla yapiliyor. Bu sayede kalp ve dolasim sistemi hastaliklari da ciddi boyutlara ulasmadan tedavi edilebiliyor. Yilda bir kez cilt muayenesi kanseri onluyor Her yil duzenli olarak dermatoloji uzmaninin kapisini calmak da, saglik icin yaptirilmasi gereken testlerin bir parcasi. Ozellikle vucutta bulunan cok sayida ben ve ailedeki cilt kanseri hikayeleri, muayenenin onemini daha da artiriyor. Cunku benler, olumcul bir kanser turu olan melanom riski tasiyor. Melanomda yen tani yontemi, dijital dermatoskopi. Bu yontemde yaglanmis deri yuzeyi isikli bir buyutme saglayan dermatoskop ile inceleniyor. Vucuttaki benlerin haritasi olusturularak noktasal lokalizasyonlar belirleniyor. Ardindan her bir ben icin dermatoskopik goruntu aliniyor ve kaydediliyor. Boylece bir sonraki kontrolde elde edilecek goruntuyle karsilastirma sansi saglaniyor. Bunlarin yani sira dijital dermatoskop, benlerde izlenen supheli degisiklikleri de gosteriyor. Bu test ile cilt uzerindeki degisiklikler, kanserlesmeden tespit edilebiliyor. Kan tahlilleri sagligi ele veriyor Duzenli olarak yaptirilan kan tahlilleri, genel saglik durumu hakkinda bilgi veriyor. Herhangi bir yakinma olmasa da, 35 yasindan itibaren 2 yilda bir kan tahlili yaptirilmasinda yarar var. Damardan kan ornegi alindiktan sonra laboratuarlarda alyuvar ve akyuvarlarin durumuna bakiliyor, lokositler inceleniyor. Testlerden alinan sonuclara bakilarak vucutta enfeksiyon ve alerjik bir durum olup olmadigi tespit edilebiliyor. Kolesterol ve kan seker degerleri hakkinda bilgi ediniliyor. Agiz ve dis sagligi icin tukuruk testi Dis ve dis eti hastaliklari, dunyada ve Turkiye�de onemli saglik sorunlari arasinda yer aliyor. Dislerde ciddi bir sorunla karsilasmamak icin her yil duzenli olarak dis hekimi ziyaret edilmeli. Dis ve dis eti problemlerinin tespitinde, dogal bir koruyucu olan tukurugun teste dilmesi onemli. Bu test icin tukurugunuzun incelenmesi yeterli. Testte tukurugun kimyasal ve mikrobiyolojik yapilarina bakiliyor. Bu sayede curuklerin onemli bir saglik sorununa neden olmasi onleniyor. Kolon kanseri onlenebiliyor Kolon kanseri, en sik gorulen kanser turleri arasinda 3�uncu sirada yer aliyor. Sinsi tehlike, ozellikle 50 yas ve uzerindekileri tehdit ediyor. Kolon kanseri onlenebilir kanser turleri arasinda. Ancak bunun icin 50 yasindan sonra, 2 ila 5 yilda bir duzenli olarak kolonoskopi yonteminden yararlanilmali. Kolonoskopiyle kalin bagirsagin tumu incelenebiliyor. Cekim sirasinda hastalar tomografi cihazina yatiriliyor ve kalin bagirsaga hava verilerek ic bolgenin gorulmesi saglaniyor. Islem sonunda verilen hava geri aliniyor. Kolonoskopi yontemiyle hekim ileride tumore donusebilecek polipleri teshis edilebiliyor. Poliplerin cerrahi yontemlerle alinmasi sayesinde, kolon kanseri olusma riski onlenmis oluyor. Prostat kanserinde erken tani onemli Prostat kanseri, erkeklerde ortaya cikan kanser turleri arasinda ikinci sirada yer aliyor. Prostat kanseri erken yakalandiginda hastaliktan kurtulma sansi cok yuksek. Taninin gec konulmasi, hastalikta ortaya cikacak sorunlara ve beraberinde gelecek olumlere zemin hazirliyor. Hastaligin teshisi kan PSA testi ile mumkun. Testi, 45 yas sonrasi erkeklerin yilda bir kez yaptirmasi, erken tani ile birlikte kesin tedavi surecini de hizlandiriyor. Sigara icenler AC grifisi cektirmeli Akciger kanseri erkeklerde ortaya cikan kanser turleri icinde ilk sirada yer aliyor. Ozellikle sigara icen erkeklerin icmeyenlere oranla bu hastaliga yakalanma riski, 13 ila 22 kat daha fazla. Cunku sigaranin akciger kanseri uzerindeki etkisi yuzde 95. Akciger kanserini diger turlerden ayiran bir baska ozellik de, erken safhada belirti vermemesi. Hasta, yakinmalara basladiginda genellikle cok gec kalinmis oluyor. Bu nedenle, sigaran icen 40 yas ustu erkeklerin her yil duzenli olarak AC grafisi cektirmeleri gerekli. Bu sayede akcigerlerde yakalanan tumor, erken evrede yok edilebiliyor. Girtlak kanseri icin erken evre onemli Erkeklerde sigara, kendini yalnizca akciger kanseri ile gostermiyor. Sigara icen erkekler, icmeyenlere gore 16 kat daha fazla girtlak kanseri tehdidi altinda. Bunun icin sigara icen erkeklerin, kulak burun bogaz uzmani tarafindan yapilacak olan larinks endoskopik goruntuleme yonteminden yararlanmalari gerekli. Her kanser turunde oldugu gibi, bu test sayesinde erken evrede yakalanan girtlak kanserinin tedavi sureci de basarili oluyor. Karaciger ve bobrek hastaliklarinda ultrason onemliYilda bir kez yapilan tum batin ultrasonu, karaciger ve bobrek hastaliklarinda erken teshis ve basarili tedavi olanagi sagliyor.
Anatomik cinsiyet, dogustan belirlenir. Cinsel kimlik, erken cocukluk yaslarinda gelisir. Ergenlik doneminde cinsel yonelim ortaya cikar. Bu temel yapi uzerinde istemli bir secimimiz soz konusu degildir. Ancak bu yapinin uzerine, cinsel bilgi ve deneyimlerimizi, kisisel deger yargilarimizi ekler, cinsel davranislarimizi dis dunyadaki olanaklarimiza gore belirler ve cinsel esimizi secebiliriz.  Escinsellikle ilgili yanlis inanislar cok yaygin ve abartili boyutlarda olabilir. Cogu insanin kafasinda kavram kargasasi olmakla birlikte, escinsellerin cinsel kimlikleri, anatomik cinsiyetleriyle uyumludur. Bir escinsel erkek, aynen heteroseksuel bir erkek gibi, erkek kimligini benimsemistir, erkek bedeninde olmaktan, erkek cinsel organlarindan memnundur, bunlarin cinsel islevlerinden haz alir. Aradaki tek fark cinsel es secimindedir.  Heteroseksuel erkegin cinsel fantezilerinde genellikle kadin bedeni veya kadinla kurulacak cinsel iliski vardir; escinsel erkek, erkek bedenini ve erkekle cinsel iliskiyi hayal eder. Heteroseksuel erkek, bir kadini cinsel es olarak ister, bir kadinla cinselligi de iceren bir iliski yasamak ister, escinsel erkek, bir erkegi cinsel es olarak ister, bir erkekle cinsel iliskiden haz alir ve bir erkekle beraberlik ister.  Escinsel kadinlar da heteroseksuel kadinlar gibi, kendilerini kadin hissederler, kadin cinsel organlarinin islevlerinden hosnutturlar, sadece cinsel eslerinin de erkek degil kendileri gibi bir kadin olmasindan cinsel doyum saglarlar. Escinseller kendi cinslerinden biriyle beraberlik isterler ama bu kendilerini diger cinse ait hissetmeleri demek degildir. Yani erkek escinsel kendini erkek olarak hisseder ve kendisi gibi bir erkekle beraberlik ister. Kadin escinsel de kendini kadin hisseder ve kendisi gibi bir kadinla iliskiye girer.  Escinsellerin ait olduklari cinsiyet ve cinsel kimlikleri konusunda oldugu gibi, iliski bicimleri konusunda da pek cok yanlis inanis vardir. Cinsiyetimizi, cinsel kimligimizi, cinsel yonelimimizi istemli olarak secemeyiz. Ama cinsel davranislarimizi, genel veya cinsel iliskilerimizin bicimini belirleyebiliriz. Bunu kendi deger yargilarimiza, yasam kosullarimiza ve olanaklarimiza gore hepimiz farkli sekilde yapariz. Heteroseksuel veya escinsel olalim, kadin ya da erkek olalim, omur boyu sadece tek bir cinsel esimiz olabilir, yasamimizin farkli donemlerini farkli ama hep tek bir cinsel esle gecirebiliriz, ayni anda bir kac cinsel esimiz olabilir veya surekli degisen cinsel eslerimiz olabilir. Bu cinsiyetimize, cinsel kimligimize veya cinsel yonelimimize degil, kisisel kimlik ve kararlarimiza bagli bir durumdur. Cinsel olmaktan cok ahl�k� bir secimdir.  Genellikle escinsellerin daha cok es degistirdigine, uzun sureli ve doyumlu beraberlikler kuramadiklarina inanilir. Oysa hem heteroseksuel kadin ve erkekler arasinda gizli veya acik olarak cok cinsel es degistirenler hic de az degildir. Hem de escinsel ciftler icinde omur boyu birlikte yasayanlar, uzun sureli beraberlikler kuranlar, hak elde edebildikleri ulkelerde evlenenler vardir. Ote yandan heteroseksuel bireylerin cogunun da surekli iliskilerde pek cok sorunlari olabilir, doyumsuz ve sorunlu iliskileri ekonomik nedenlerle, cocuklari oldugu icin ya da herhangi bir nedenle surduren bircok cift de vardir. Elbette escinsel ciftler de uzun sureli iliskilerde, aynen heteroseksuel ciftlerde oldugu gibi, genel veya cinsel iletisime iliskin sorunlar yasayabilir ve bu sorunlar nedeniyle profesyonel yardim da alabilirler.  Insanlarin cinsiyetleri, cinsel kimlikleri,cinsel yonelimleri yasamin baska alanlarindaki islevlerini dogrudan cok fazla etkilemez. Kadin ya da erkek olalim, heteroseksuel, biseksuel ya da escinsel olalim, ayni bicimde kendimize ozgu bir insaniz.  Okul veya is yasamimizda iyi / kotu, basarili / basarisiz olabiliriz. Iyi bir ogrenci, basarili bir muhendis, saygin bir avukat, becerikli bir tamirci, caliskan bir esnaf, durust bir memur, unlu bir sanatci olup olmamamizin, cinsel kimligimizle de cinsel yasamimizla da bir ilgisi yoktur.  Kisilerin cinsel yasami yalnizca kendilerini ve cinsel eslerini ilgilendirir.
Neden bazi insanlarin escinsel oldugu, cok sorulan, cok tartisilan bir konu. Farkli kesimlerden insanlar, genetigi, ailenin yetistirme bicimini, su ya da bu yasam olayini sorumlu tutma egilimi gosteriyor. Bilimsel anlamda bugun icin, bu soruya verilebilecek en durust yanit, 'henuz bilmiyoruz'dur. Heteroseksuelligin ya da biseksuelligin de neden oldugunu henuz bilmiyoruz.  Bilimsel olarak nedenini bilmedigimiz,kesin bir neden sonuc iliskisi kurulamayan daha bircok durum var. Buna ragmen, toplumun insanlarin cinselligini standartlastirma egilimi nedeniyle, neredeyse yalnizca escinselligin nedeni konusulur. Bu dislamanin, "normal" disi saymanin acik bir disa vurumudur.  Bazilari, escinsellerin cinsel kimlikleriyle toplum icinde bulunmalarina, "gencleri bu yasam bicimine ozendirecegi icin" karsi cikarlar. Erkeklerin ya da kadinlarin toplu halde bulundugu ortamlarda, escinsel egilimlerin gelismesinden endiselenilir. Ana-babalar, buyuk bir tehlike soz konusuymus gibi, cocuklarinin escinsel olmasindan korkarlar. Bircok is alaninda escinsellerin calistirilmasina iyi gozle bakilmaz.  Ote yandan, bircok insan sosyal cevrelerindeki escinselleri bilmezden gelir. Bircok escinsel birey de, cinsel kimliklerini en yakin cevrelerinden bile ozenle gizleme geregini duyar. Toplumsal kabul goren tek tip cinsellik modelinde, bir kadin ile bir erkegin evlilik kurumu icinde kurduklari, tek esli, uremeye acik, cinsel birlesmeler yer alir. Bu cinsellik modeli, dunya uzerinde yasayan tum insanlar icin en uygun, en istenir model olmayabilir.  Heteroseksuel kadin ve erkekler, tek esli bir evlilik istemeyebilirler, evlilik kurumunu ya da cocuk sahibi olmayi reddedebilirler ya da cocuklarini tek ebeveynli bir aile icinde buyutmeyi secebilirler. Heteroseksuel kadin ve erkekler, farkli cinsel eslerle, farkli kurallarda iliskiler kurabilir ve kendi cinsel yasamlarini standart kabul edilen cinsellik modeli disinda kurabilirler. Bunlar da toplumun cok onayladigi durumlar degildir ama bircok kisi, bircok ortamda cok fazla sorun yasamadan, toplumsal kabul gorur. Biseksuel kadin ve erkekler ise, toplumsal cevrelerinde fazla dikkat cekmezler.  Escinseller icin durum farkli gelisir. Yaygin yanlis inanislar etkisinde yetisen bireyler, kendi escinsel yonelimlerini fark ettiklerinde, ana-babalarin ya da yakin cevrenin gosterdigine benzer tepkiler verebilir. Escinsel yonelimlerini kabul etmekte, buna uygun cinsel etkinliklere girismekte, bu cinsel etkinliklerden aldiklari haz ile cinsel doyum saglamakta cesitli zorluklar yasayabilirler.  Ilk farkina varma doneminde, duygusal bocalamalar, depresyonlar, cinselligi veya escinselligi toptan reddetme egilimi ve heteroseksuel cinsel davranis gelistirme cabalari gosterebilirler. Bu donemi kendi kendilerine, profesyonel yardim alarak veya diger escinsellerin destegi ile asabilirler. Kendi cinsel kimliklerini kabul ettikten sonra da, yakin cevrelerine acilmakta ciddi zorluklari olabilir.  Elbette cinsel yonelimimizi veya cinsel es secimimizi baska insanlara aciklamak zorunda degilizdir. Ancak bir escinsel birey, yakin cevresinin neden karsi cinsten bir kiz/erkek arkadasi olmadigi, neden h�l� evlenmedigi, neden yalniz yasadigi, neden h�l� cocuk yapmayi dusunmedigi gibi sorulari karsisinda daha cok bocalar.  Escinsel bireyler, yakin cevrelerine farkli oranlarda acilirlar. Kimi ailesinin bircok uyesine, kimi kabul gorecegine inandigi bazilarina acilir. Bircok escinsel ailesiyle bu konuda konusmamistir, aile ustu kapali bir bicimde durumu kabul etmis veya anlamazdan gelmektedir. Ayni durum arkadas cevresi icin de gecerlidir. Is cevresinde de durum, tam bir gizlilikten, konusulmadan veya nadiren acikca kabule kadar degisebilir. Butun bu alanlarda escinsel birey, cinsel yanlis inanislardan etkilenme duzeyine, icinde bulundugu ortamin sosyal yapisina, mesleginin ozelliklerine, sosyal cevresindeki destege gore degisen oranlarda gucluk yasar.  Aile ve arkadas cevresinin kabul ve onayi herkes icin oldugu gibi, escinsel birey icin de onemlidir. Diger escinsel bireylerle sorunlarin ve belki ortak cozum yollarinin paylasimi onemli bir destek olusturacaktir.
|
|