depresyonun tersi: MANÝ

Ýki Uçlu Duygulaným - MANÝ-

Ýki uçlu duygulaným bozukluðu ( bipolar afektif bozukluk,PMD,manik depresif bozukluk) ne demektir?

Kiþinin bazý dönemlerde çökkünlük (depresyon) dönemleri yaþamasý ile birlikte ,kimi zamanlar da taþkýnlýk (mani) ya da bunun daha hafif bir sekli olan hipo mani dönemlerinin görülmesi ile seyreden bir psikiyatrik bozukluktur

Mani nasýl bir durumdur?

Kiþinin her zamanki normal halinden farklý olan ve sürekli bir þekilde aþýrý neþeli,(her þeye gülüp, kimseyi umursamadan þarkýlar,oyunlar,danslar etme gibi) ya da yerinde duramayacak þekilde gergin(bazen aþýrý öfkeli, saldýrgan, küfürlü konuþma gibi) ve kendini yükseklerde gören bir duygu durumu vardýr. Bu dönem sýrasýnda aþaðýdakilerden en az üçü bulunmaktadýr:

· Kiþinin kendine verdiði deðer aþýrý derecede abartýlýdýr,(grandiyozite),ses tonu aþýrý güvenli bir þekildedir. Bu durumda kendini çok güçlü,güzel,özel yeteneklere sahip,Peygamber ya da Tanrý gibi hissedebilmektedir.

· Uyku hiç yok gibidir,hiç uyumadan günlerini geçirebilir.

· Her zamanki halinden çok daha fazla konuþmaktadýr. O kadar hýzlý ve sürekli konuþmaktadýr ki konuþmasý sýrasýnda araya girmeniz çok zordur.

· Düþünceleri adeta birbiri ile yarýþmaktadýr. Konudan konuya atlar,belli bir konu üzerinde duramaz.

· Dikkatini belli bir yerde toplayamaz ve dikkati önemsiz ,konu diþi nesnelere takýlýr.

· Belirli bir amaca yönelik olarak sosyal ortamlarda,iste ,okulda ya da cinsel aktivitede artýþ vardýr.(Aniden seyahatler yapma, önceki normal halinden farklý olarak daha çekici görünmek için renkli, parlak, aksesuarlarý bol ve daha açýk saçýk ,kendinden beklenmeyecek tarzda giyinme, toplum içinde ve ibadethanelerde ibadetlerinde diðerlerini rahatsýz edici derecede aþýrý artýþlar gibi.)

· Önemli zararlar oluþturabilecek zevk verici etkinliklere, sonucunu düþünmeden girme (eþya ya da para daðýtma,gereksiz ve fazla harcamalar ,anlamsýz yatýrýmlar yapma, aþýrý hýzlý araç kullanma,cinsel iliþkide sýnýr tanýmama gibi)

Bu durum kiþinin mesleki yaþamý ve sosyal iliþkilerinde önemli bozulmaya yol açmaktadýr. Kendine ya da baþkalarýna zarar vermesini önlemek için ya da psikotik özelliklerin varlýðýnda ( kiþinin kendisini peygamber hissedip Allah tan emir aldýðýný düþünmesi ya da gizli bir takým güçleri olduðuna inanýp,ispata çalýþma gibi inanýlmaz fikirler ve eylemler)hastaneye yatýrmak gerekmektedir

Ýki uçlu bozukluk hangi yaþlarda baslar?

Ergenlik öncesi nadir görülen bu bozukluk erkelerde ortama 18 , kadýnlarda 20 yaþta baþlamakta, 60 yaþ sonrasý nadir görülmektedir.

Ýki uçlu bozuklukta kadýn ve erkekler açýsýndan farklýlýklar var midir?

Kadýn ve erkeklerde yaklaþýk eþit oranda görülmektedir. Ýlk atak erkeklerde mani,kadýnlarda ise depresyon seklindedir.

Kalýtýmýn rolü var mýdýr?

Birinci derece akrabalarda bu bozukluðun bulunmasý halinde risk %25, anne ve babanýn her ikisinde birden bulunmasý halinde risk % 50-75 ' lere yükselmektedir

Ýki uçlu bozukluk niçin önemlidir ?

- intihar olaylarý yüksek bir oran tutmaktadýr
- alkol ve madde kullaným bozukluklarý da eslik etmektedir.
- eðitim,mesleki ve sosyal alan , evlilik hayatýnda sorunlara yol açmaktadýr.
- anti sosyal davranýþlar ile suça eðilim artmaktadýr.
- hýzlý döngülü ( bir yýl içinde 4 ve daha fazla hastalýk ataðýnýn olmasý) ya da aþýrý hýzlý döngülü ( saatler ya da ünlerle deðiþen çok sayýda ataðýn varlýðý) hal oluþabilmekte bu da çok yýpratýcý olmaktadýr.
- yeme bozukluklarý,sosyal fobi ve panik bozukluk gibi kaygý bozukluklarý da eslik edebilmektedir.

Hastalýðýn gidiþini kötü etkileyen özellikler:

- Erken ya da geç yaþta baþlangýç
- atak sayýsýnýn ve hastanede yatýþ sayýsýnýn çokluðu