Yetersiz ve dengesiz beslenme, hareketsizlik, az su icme bobrek hastaliklarinin nedenlerinden birkaci. Bademcik, orta kulak iltihabi, dis curugu ve yumurtalik iltihaplarinin iyi tedavi edilmemesi, bobrekle ilgili sorunlara zemin hazirliyor.
Yapilan arastirmalara gore, Turkiye'de her 100 kisiden 2'si bobrek hastasi, kronik bobrek yetersizligiyle bobrek tasi hastalari ise listenin basinda yer aliyor. Bobrek hastaliklarinin neden ve belirtileri hakkinda bilgi veren Urolog Dr. Ali Osman Pasa, tas, kist, tumor ya da kronik bobrek yetersizliginden hangisi olursa olsun, her turlu bobrek hastaliginda yillik periyodik kontrollerin onemine dikkat cekti. Pasa, yilda bir kez yapilacak kan ve idrar tahlilinin sonuclarina gore takip edilecek tedavinin, yapisal ve islevsel bozukluklarin olusmasini engelleyecegini vurguladi.
Bobrek hastaliklarinin dahili ve cerrahi diye iki gruba ayrildigini, dahili hastaliklardan 'nefrit'in ilacla tedavi edilebildigini soyleyen Dr. Pasa, "Ama zamaninda ve iyi tedavi edilmediginde ileride kronik bobrek yetersizligi ortaya cikiyor" dedi. Dr. Osman Pasa, tas, tumor, kist ve bazi yapisal bozukluklarin ise cerrahi bobrek hastaliklari kapsamina girdigini kaydetti. Turk insaninda bobrek tasi gorulme sikliginin cok fazla oldugunu vurgulayan Dr. Pasa, "Bunda beslenme bozuklugunun, kalitimin ve ulkemizin cografi ozelliklerinin rolu buyuktur" seklinde konustu. Turkiye'nin sicak iklim kusaginda yer aldigini hatirlatan Pasa, cok fazla su icilmesi gerektigini; aksi takdirde tas olusumunun hizlandigini dile getirdi.
Dr. Pasa'nin verdigi bilgilere gore, yetersiz protein beslenmesi tas olusumunu hizlandirirken, bu nedenle Diyarbakir, Sanliurfa ve Mardin yoresinde bobrek tasina daha cok rastlaniyor. Tas, olusumunu tetikleyen bir diger etken ise hareketsizlik. Dahili bobrek hastaliklarinin meydana gelmesinde cocuklukta gecirilen bazi enfeksiyonlarin zamaninda ve yeterli tedavi edilmemesinden kaynaklandigini soyleyen Dr. Pasa, bunlarin bademcik, orta kulak iltihabi, dis curugu ve cilt enfeksiyonlari oldugunu aktardi. Ali Osman Pasa, genc kizlardaki yumurtalik iltihaplarinin da iyi tedavi edilmedigi takdirde bobreklerin calismasini olumsuz etkiledigini soyledi.
BOBREK TASININ BELIRTILERI
Dr. Ali Osman Pasa, bobrek tasi sikayetinde kisilerin uzun sure beklemeden doktora basvurduklarini hatirlatarak, bulantiyla birlikte bobrek tasi sikayetlerinde kisinin uzun sure beklemeden doktora gitmek zorunda kaldigini ifade etti. Cerrahi hastaliklarda idrarda kanama goruldugunu belirten Pasa, dahili bobrek hastalarinin belirtilerinin yavas yavas ortaya ciktigini kaydetti. Dr. Pasa, dahili bobrek hastaliklarinin belirtilerini soyle siraladi:
"Sabahlari yataktan kalkildiginda goz kapaklarinda sislik olmasi ve zaman icinde yayilmasi, Idrarin renginin pembemsi olmasi, bulanti ve istahsizlik yaninda kisinin renginin sararmasi."
Dr. Pasa, "Ozellikle de goz kapaklarindaki sislik durumu bir hafta suruyorsa, kisinin hemen doktora gitmesi, kan ile idrar tahlili yaptirmasi gerekir" uyarisinda bulundu. Diyabet ve yuksek tansiyon hastalarinin da duzenli ilaclarini kullanmalarinin onemine isaret eden Pasa, aksi takdirde bobrek yetersizligiyle karsi karsiya kalinacagini dile getirdi. Bircok hastaligin tetikcisi olan sigara ve alkol de bobrek hastaliklarini tetikliyor.
Kronik bobrek hastalarinda idrara yeterli cikmama sikayetinin de yasandigini belirten Dr. Pasa, "Bu durumda vucudun cesitli yerlerinde, ozellikle de bacaklarda, belde, parmaklarda sisme oluyor. Zaman icinde idrar miktari cok azaldigindan sismeler ve rahatsizliklar da artiyor" seklinde konustu. Bu durumda kisinin yasamasi icin diyalize baglanmasi gerektigini ifade eden Dr. Pasa, diyalize giren eriskin hastalarin yuzde 60'ini diyabetlilerin olusturdugunun altini cizdi.
Bobrek hastaliginin kronik hale gelmeden onlenmesinin insanin elinde oldugunu soyleyen Dr. Pasa, sureci su sekilde izah etti:
"Uzun sure devam eden goz kapagi sisligi, isteksizlik, halsizlik, isine karsi sogukluk, kendini iyi hissetmeme hali, istahsizlik, mide bulantisi, renginde solgunluk, gunluk idrar miktarinin azalmasi."
Dr. Pasa, "Bu surec hastaya gore 1-3 yil arasindadir. Yani hastaligin seyri cok yavastir" dedi.
ERKEN TESHIS ONEMLI
Hastaligin tedavisinde ilk sikayet uzerine doktora gidilmesi ve tedaviye baslanmasinin onemine isaret eden Dr. Pasa, "Bu durumda bobreklerin calismamasi soz konusu olmaz. Yilda bir kez yapilacak kan ve idrar tahlili, hastayi bu durumlara getirmez. Tabii diyabetli ve tansiyon hastalarinin bu tahlilleri yilda 2 kez yaptirmasi gerekir" seklinde konustu. Idrarda albumin cikmasi, kanama olmasi, bobrek yetersizligine dogru gidisin isaretleri oldugunu soyleyen Dr. Pasa, zaman icinde kanda ure, kreatin ve bazi elektrolitler biriktigini ve bunlarin da kalp durmasina, ani olumlere yol acabildigine dikkat cekti. Bu durumdaki bir kisinin ise yasamasi icin diyalize baglanmasi gerekiyor. Pasa, kronik bobrek yetersizligi sikayeti olanlarin 10 bininin diyalizle yasamaya calistigini, bunun disinda 6 bin de kronik hasta oldugunu bildirdi.
Dr. Ali Osman Pasa, bobrek hastalarinin dengeli ve yeterli beslenmesinin gerektigini soyleyerek, vucudunda tas bulunanlarin ise tasin cinsine gore bazi gidalari kisitlamasinin sart oldugunu belirtti. Bunun icin de tasin cinsi ve yapisinin laboratuar testlerine gore belirlenmesi lazim. Dr. Pasa'nin ta an Pasa, bobrek tasi sikayetinde kisilerin uzun sure bslarin cinsi ve yapilari ve bu taslara gore onerilen gidalar hakkinda verdigi bilgiler soyle:
"Bobrek taslarinin onemli bir kismini oksalat tasi olusturuyor. Bobreginde oksalat tasi olanlara ispanak, cilek, cikolata ve kuruyemisleri az yemeleri tavsiye ediliyor. Cunku bu gidalar tas olusumunu hizlandiriyor. Urik asit tasi olanlardan iskembe, yurek gibi sakatatlari ve kuruyemisleri az tuketmeleri isteniyor. Bazi tas hastalari da cok sut icmemeli, beyaz peynirini cok yememeli. Ama butun tas hastalarindan gunde en az 2 litre su icmeleri istiyoruz."
Kronik bobrek hastalarinin beslenmelerinin diyalize baglandiklari merkezlerdeki diyetisyenler tarafindan belirlendigini soyleyen Pasa, genellikle asiri proteinden kacinmalarinin istendigini kaydetti. "Diger besin gruplarini dengeli bir sekilde almalari gerekiyor" diyen Pasa, her hasta icin ayri bir beslenme recetesinin yazildigini belirterek isleyisi soyle anlatti:
"Recetede gidalarin degisim listeleri de bulunuyor. Bu degisim listeleri, bobrek hastalarin gunluk yemeklerini duzenlemede onemli rol oynuyor. Boylece her hasta sadece tarif edilen yemekleri yemek zorunda kalmiyor, zevkine ve ihtiyacina gore degisik yemek listeleri hazirlanabiliyor. Bu listeler duzenlenirken, belirli bir besin yerine, ayni turden ve ona esdeger miktarda besin elemanlarini iceren bir baska yiyecek listeden seciliyor. Boylece alinan protein, yag, karbonhidrat gibi besin elemanlari ayni kaldigi halde, degisik yemekler yeme olanagi oluyor."
Bobrek hastalarinin corbalarina et suyu ve et suyu tabletlerinin konulmamasi gerektigini ifade eden Dr. Pasa, "Ancak yemek listelerindeki corbalar, mide oz sularini harekete gecirip istah actiklari icin ilk sirada yer aliyor. Cunku et suyu, sodyum, potasyum gibi mineraller yonunden zengin" diye konustu. Dr. Ali Osman Pasa, corbanin protein icerigi yukseltilmek istendiginde yogurt, yumurta ve sut konularak corba terbiyesi yapilabildigini sozlerine ekledi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder