9 Nisan 2007 Pazartesi

SiviLceLer hakkinda heRseY.....

Genel olarak 'sivilce' adiyla bildigimiz akne en sik rastlanan cilt problemidir. Her 100 yetiskinin 85'inin hayatinin bir doneminde gecip gider, 15'inde ise tedavisi guc bir hal alir.
Akne derimizde bulunan yag bezlerinin bir hastaligidir, normalde bu bezlerin salgiladigi yagin deri yuzeyine cikarak atilmasi gerekir. Ancak ergenlik doneminde yag bezi daha fazla yag salgilar, bu yagin deri yuzeyine gecisini saglayan kanal yogunlasmis bir yag kutlesi nedeniyle tikanir. Aknenin temel nedeni bu tikanmadir.

Aknenin Gelisimi
Bu tikac dogal bir boya nedeniyle (kirden degil!) siyahlasir ve cildimizde zaman zaman gordugumuz ve sikmaya calistigimiz siyah noktalar olusur. Ancak tek neden bu degildir.
Derimizde ne kadar temizlesek de bircok bakteri bulunur. Bu bakteriler yag bezlerinin tikali olan kanallarindan iceri girerek hem varliklariyla hem de ortaya cikardiklari birtakim kimyasal maddeler nedeniyle tikanmis olan yag bezinde iltihaba (enflamasyon) yol acarlar.

Akne Kimde ve Neden Olusur?
12-17 yas grubundaki hemen hemen herkes, irktan ve etnik ozelliklerden bagimsiz olarak akne problemi yasayabilir. Bu kisilerin cogu basit tedavilerle akne probleminden kurtulabilirken, daha ciddi durumdakiler uzun sureli tedavi gormelidirler. Ergenlik donemindeki genclerin neredeyse %40�i akne sorunlari icin bir dermatolog yardimina ihtiyac duyacak kadar ciddi sorunlar yasamaktadir.
Pek cok kiside akne sorunu 10-13 yaslari arasinda ortaya cikar. Genelde 5-10 yil surer ve 20�li yaslarin baslarinda gecer. Buna ragmen aknenin 20�li ve 30�lu yaslarda da devam ettigi, hatta ergenlik doneminde akne sorunu yasamayan kisilerde yetiskinlikte akne problemi yasandigi da gorulmektedir.
Akne lezyonlari en cok yuzde olusur ama ayni zamanda boyun, cene, sirt, omuz, kafa derisi, kollar ve bacaklarin ust kisminda da gorulebilir.
Ergenlik doneminde gorulen aknelerin sebebi, kisilerin cocukluktan genclige gecis doneminde yasadiklari degisikliklerdir. Fiziksel olgunlugu saglayan hormonlar, yag bezlerinin daha cok sebum uretmesine neden olurlar.
Yag bezleri uzerinde en cok etkili olan hormon androjen hormonudur. Erkeklik hormonu olan androjen, kadinlarda da bir miktar bulunur.
Yag bezleri, icinden bir kilin buyudugu kil folikullerinde bulunurlar. Ergenlik doneminde folikulun etrafinda bulunan hucreler daha sik dokulurler. Akneli kisilerde, akneli olmayan kisilere gore hucreler daha cok dokulur ve birbirine yapisir. Dokulen hucreler sebumla karisip birbirine yapistiginda, folikulun agzini tikamaktadir. Bu esnada yag bezleri sebum uretmeye devam etmekte ve folikuller sebumla dolmaktadir.
Buna ek olarak, ciltte yasayan bir bakteri olan P.acnes, kapali kil folikullerinde, daha kolay ve hizli bir sekilde cogalmaya baslar. Bu bakteri ciltte inflamasyona neden olan tahrisler yaratir; bazen folikulun duvari patlayarak enfeksiyon cilde yayilir. Akne lezyonlarinin siyah nokta lardan, sivilcelere, onlarin da nodullere donusmesi iste bu seklide olmaktadir.

Aknenin Dort Temel Nedeni
Akne, kil-yag bezleri biriminin hastaligidir.
Yag bezleri isimlerini urettikleri yagli bir madde olan sebum�dan alirlar. Normal sartlar altinda sebum, kil folikulu boyunca ilerler ve cilt yuzeyine cikar. Akne olustugu zaman sebum folikulun icinde kalir ve disari cikamaz. Akneler yag bezlerinin daha yogun olarak bulundugu yuz, boyun, sirt, kollarin ustu ve omuzlar gibi bolgelerde daha cok olusur. Siyah nokta seklindeki akne lezyonlarina komedon adi verilirken, kirmizi, sismis ve irinli lezyonlara papul, nodul ve pustul denilmektedir.
Komedonlarin olusmasini saglayan dort temel etken vardir:

Hormonlar (androjenler)
Artan sebum uretimi
Folikulun icindeki degisiklikler
Bakteriler
Hormonlar (androjenler):
Akneler genelde, vucut androjen hormonunu daha fazla uretmeye basladigi zaman olusur. Androjen uretimi 11-14 yaslari arasinda en ust seviyeye ulastiginda akneler de artmaktadir. Genc kadinlarda menstruel dongu nedeniyle degisen hormon seviyeleri aknelerde alevlenmelere neden olmaktadir. Bu degisiklikler yag bezlerinin androjenlere olan hassasiyetini de etkilemektedir.
Artan sebum uretimi:
Yag bezleri androjenler tarafindan uyarildiktan sonra daha fazla sebum uretmeye baslarlar. Yagli sebum, folikulun icinde birikir ve yukariya dogru hareket eder. Yukari dogru hareket ederken, normal cilt bakterileri ve olu cilt hucreleriyle birlesir. Sebum uretimi arttikca, kil folikulunun tikanma ve komedonlara neden olma ihtimali de artmaktadir.
Folikulun icindeki degisiklikler:
Androjen uretimi arttikca ve yag bezleri genisledikce, kil folikulunun cildin altina dogru uzanan yapisi da degisime ugramaktadir. Normalde olu hucreler kademeli olarak dokulurler ve cilt yuzeyinden uzaklasirlar. Ergenlik doneminde hucreler daha sik dokulurler ve birlesip yapismaya daha musaittirler, sebumla temas ettiklerinde folikulu tikayabilirler. Bu durumda sebum ve olu hucreler folikulde bir tikac olustururlar.
Bakteri
Kapali folikul, bakterilerin uremesi icin uygun bir ortamdir. Ozellikle bu ortamda yasayan bakteri P. acnes bakterisidir. Bu bakteri, sebumla beslenir ve aknesi olsun olmasin herkesin cildinde bulunur. Yag bezi tikandiginda ve ici sebumla doldugunda P.acnes bakterisi cok daha cabuk cogalir. Bakterinin urettigi kimyasallar folikul icinde ve cilt yuzeyinde inflamasyona neden olur.
Tum bilgileri birlestirirsek...
Tikali folikuller iki cesit akne olusumuna neden olabilirler:
(1) komedon, ya da enfeksiyonsuz siyah noktalar, ya da
(2) papul, pustul ve nodul adi verilen enfeksiyonlu lezyonlar

Cilt Yapisi
Cilt, vucudu disariya karsi koruyan bir bariyerdir. Ayni zamanda vucut isisini ve su dengesini korur, cesitli zararli maddelerin ter yoluyla vucuttan atilimini gerceklestirir. Kabaca uc tabakadan olusur. En altta destek dokusu olan kollajenden, kan damarlari ve salgi bezlerinden zengin dermis tabakasi yer alir.
Ortada stratum bazale adi verilen surekli yeni hucrelerin yapildigi tabaka vardir ki bu hucreler yavas yavas cildin ust tabakalarina dogru yolculuk ederler ve yaklasik 14. gunde artik canliliklarini kaybetmeye baslayarak en ustte birikerek stratum korneumu (boynuzsu tabaka) olustururlar. Normal bir cildin sagligini ve guzelligini surdurebilmesi icin en ustteki olu hucrelerin surekli dokulup yenilenmeleri gerekir. Ancak gunumuzde beslenme aliskanliklari, yeterince su ve taze sebze tuketilmemesi, sigara dumani, yetersiz egzersiz ve stres gibi etkenlerin de katkisiyla bu olu hucreler beklenen hizda dokulemez ve tabakalar halinde birikerek cildin uzerini orter, cansiz, sagliksiz, mat bir goruntu olustururlar. Sonrasinda siyah noktalar ve komedonlar gelisir. Akneye egilimli ciltlerde ise bunlari sivilceler izler. Gunes ve yaslanma da orta tabakada hucre yenilenmesini yavaslatarak ve destek dokusu olan kollajende azalmaya neden olarak cilt sagligini olumsuz etkilerler.

Genetik Faktorler
Akne genetik ozellikler de iceren bir olgudur. Aslinda herkes belli bir dereceye kadar akne sorunu yasayabilir, ama bazi kisilerin kimi akne turlerine genetik bir yatkinliklari vardir. Eger anne veya baba ergenlikte ya da hayatinin herhangi bir doneminde akne problemi yasamissa cocuklarinda akne gorulme ihtimali daha yuksektir.
Akne tedavisi konusunda ozellikle son 15-20 yil icinde yasanan gelismeler sayesinde artik tedavi edilemeyen akne turu kalmamistir. Eger boyle bir risk altindaysaniz yapmaniz gereken onu bir dermatologa goturmek ve tedavisini takip etmek olmalidir.

Kisa Kisa
Akne lezyonlari daha cok yuzde gorulur, ama ayni zamanda boyun, omuz, gogus, kafa derisi, kalca, kol ve bacaklarda da gorulebilir.
Akne olustuktan sonra yuzeyde kalan kirmizi leke, bazen ciltte 4-6 ay boyunca gorulebilir. Sicakta ya da egzersiz sonrasinda bu iz daha da belirgin bir hale gelebilir.
Akne tedavisi haftalar ya da aylar surebilir.
Sadece bolgesel tedavi ise yaramaz. Yuzun ve aknelerin yayildigi bolgenin tumu duzenli olarak tedavi edilmelidir. Boylece yeni aknelerin olusmasi onlenebilir.
Akne gecici bir problem degildir. Ancak tedavi edilebilir bir durumdur. Ne kadar kisa sure icinde tedaviye baslarsaniz, o kadar kisa zamanda iyilesme baslar.
Akneler bir gecede iyilesmez, cildin tamamen duzelmesi icin zaman gerekmektedir.
Akne hemen her zaman kozmetik bir hastaliktir. Genel fiziksel sagliga zarar veren bir durum degildir.
Akneler ciltte kalici izler birakabilir ve bu da kisinin ruhsal durumunu olumsuz etkileyebilir. Akne hastalarinin mutlaka bir dermatolog gozetiminde tedavi olmalari gerekmektedir.
Bugun gelistirilen pek cok urun ve ilac sayesinde cocugunuzun uzun sureli akne problemi yasamasina ve kalici izlere sahip olmasina gerek yoktur.
Akneleri sikmak kalici izlere ve lekelere neden olur.
Erkekler uzun sureli ve daha cok sayida akne olusmasina egilimlidirler.
Yapisal ozellikler ve hormonal degisiklikler aknenin en onemli nedenleridir.


Akne Tedavisi Nicin Gereklidir?
Akne tedavisinin en onemli amaclarindan birisi, iyilesmekte olan kist ve nodullerin cildinizde iz birakmasini onlemektir. Cunku izler ortaya ciktiktan sonra cildi puruzsuz bir hale getirmek oldukca zordur.
Ikinci onemli amac akneli olarak gecirdiginiz sureyi (bu sure bazi olgularda 10 yildan cok daha uzun olabilir) kisaltmaktir.
Ucuncu onemli amac ise aknenin neden oldugu hos olmayan goruntuden dolayi olusabilecek sikintiyi ve olasi psikolojik sorunlari ortadan kaldirmaktir.

Akne nasil tedavi edilir?
Akne, ister hafif ister ciddi olsun dermatologunuzun yardimiyla kontrollu ve guvenli bicimde tedavi edilebilir. Ancak farkli turde ve farkli ciddiyet derecesindeki akneler icin degisik tedavi secenekleri vardir.
Dermatologunuzun onerilerine uymaniz ve tedaviyi bilincli bir sekilde ve aksatmadan surdurmeniz gerekmektedir.

Ilac Tedavisi
Receteli ilaclar mutlaka bir dermatolog tarafindan yazilmalidir. Unutmayin ki; en etkili tedavi bile aylar boyunca surebilir. Akneden sikayetci olanlarin %92�si tedavi basladiktan sonra alti ay icinde %80 iyilesme kaydederler. Tedavi, tekrarlanan kurler nedeniyle uzayabilir. Bu konuda sabirli olmaniz gerekmektedir.
1) Deriye yuzeysel olarak uygulanan (topikal) tedavi alternatifleri:
Ergenlik doneminde gorulen akneler (fizyolojik akne) genellikle topikal tedaviye iyi yanit verirler. Ancak topikal tedavinin yanit vermedigi durumlarda agizdan ilac tedavisi gerekli olacaktir.

Benzol Peroksit (Benzoyl Peroxide): Benzol peroksit akneye neden olan P.Acnes bakterisini yok etmek icin kullanilir. Sonuc vermesi iki hafta kadar zaman alir ve uzun sure duzenli olarak kullanilmasi gerekmektedir. Yag uretimini durdurmadigi icin kullanima ara verildigi takdirde akneler tekrarlar. Pek cok losyonda, kremde ve jelde bulunmaktadir. Daha hafif akne vakalarinda kullanilmasi tavsiye edilir.
Salicylic Acid (Salisilik Asit): Salisilik Asit ciltteki hucrelerin anormal olarak kuruyup dokulmesine iyi gelmektedir. Yag uretimine ya da P.Acnes'ye dogrudan bir etkisi yoktur. Tipki benzol peroksit gibi uzun sureli ve duzenli olarak kullanimi gerekmektedir. Kullanimi biraktiktan sonra akneler yine belirgin hale gelecektir. Piyasadaki pek cok losyon ve kremin iceriginde bulunmaktadir.
Topikal antibiyotikler: P. acnes'in uremesini durdurarak veya yavaslatarak enfeksiyonu engellemeye calisir. Doktorunuz size krem, jel ve losyon seklindeki topikal antibiyotiklerden birini onerebilir. Topikal antibiyotiklerin, agiz yoluyla alinan antibiyotiklere gore etkisi daha sinirlidir.
Topikal retinoid ilaclar: Soyucu etkileri vardir. Gozeneklerin dolmasini engelleyerek akneleri kontrol altina alirlar. Benzol peroksit ve agizdan alinan antibiyotiklerle birlikte kullanilabilirler. Bu konuda dermatologunuzun onerilerini dikkatle uygulamaya ozen gosterin.


2) Agizdan kullanilan ilaclar:
Agizdan ilac kullanimi orta derecede ve siddetli aknesi olan hastalar icin onerilmektedir. Bu tur ilaclar siklikla topikal tedavi ile birlikte kullanildiginda daha iyi sonuc verir.

Oral antibiyotikler: Topikal tedavinin yeterli olamadigi durumlarda topikal tedavi ile birlikte veya yalniz basina oral antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Antibiyotik tedavisi akne olusumunda rolu olan bakterilerin (P. Acnes) sayisini azaltir ve bu bakteriler nedeniyle olusan iltihaplanmayi ortadan kaldirir.
Oral kontraseptifler (Agizdan kullanilan dogum kontrol ilaclari): Yag bezleri kismen seks hormonlarinin kontrolundedir; bu nedenle akne genellikle ergenlik doneminde ortaya cikar. Hormonlar ergenlik doneminde hem genc kizlarda hem de genc erkeklerde daha fazla miktarda uretilir. Hormonal tedavide amac vucudun bu hormonlari salgilamasini kontrol altina almaktir. Bu ilaclarin kullanimi ile ilgili karari mutlaka hekiminiz vermelidir. Yalnizca bayanlar icin gecerli olan bir tedavi secenegidir.
Oral retinoidler: Bu gruptaki ilaclardan izotretinoin akne tedavisinde cok etkilidir ve yalnizca dermatologlar tarafindan recete edilerek kullanilabilirler. Diger tedavi yontemlerine cevap vermeyen ve siddetli aknesi olan kisilerde basari ile uygulanmaktadir. Yag bezlerinin yag uretimini onemli olcude azaltir. Siyah ve beyaz noktalarin olusumunu engeller. Antibiyotik olmamasina ragmen bakteri sayisini ve enflamasyonu giderir. Kullanim sirasinda dermatologunuzun oneri ve uyarilarina dikkatle uymaya ozen gosterin.


Temizleyiciler: Piyasada akneye iyi geldigi soylenen pek cok sabun ve temizleyici urun bulabilirsiniz. Bu urunlerden cogu aslinda gereksizdir ve cilde ciddi zararlar verebilir.

Akne Izleri

Aknede iz olusumu, sanildiginin aksine asil olarak derin kistlerin ve siddetli enfeksiyonlarin oldugu vakalarda saptanmaktadir.
Aknelerin kizlarda ve erkeklerde iz birakma riski esittir.
Aknede olusabilecek izin derecesini onceden saptamak mumkun olmamasina ragmen, erken ve etkili tedavinin iz olusumunu onledigi bilinmektedir.
Akne izleri, siddetli aknede vucudun tum bolumlerinde olabilirse de, gogus ve sirtta daha belirgindir.
Akneler sikilmadigi takdirde iz olusturma ihtimali, buyuk olcude duser.


Akne ile Ilgili Yanlis Bilinenler
Akneler cildin yeterince temizlenmemesi yuzunden olusur. (YANLIS)
Akne esas olarak kir ya da yuzey yaglari nedeniyle olusmaz. Her ne kadar fazla yaglar, olu hucreler ve gun icinde biriken kirler cildi bakimsiz gosterse de bunlari elle ovalayarak temizlememelidir. Cildi temiz tutmanin kesinlikle birtakim yararlari vardir ama asiri yikama vucudun daha fazla yag uretmesine ve aknenin daha kotu olmasina neden olur. Bir miktar sebum, derinin cok fazla kurumasini onlemek icin gereklidir; dolayisiyla asiri yikama yarardan cok zarar getirebilir.
Cocugumun cildini nasil temizlemeliyiz?

Eger cocugunuzun aknesi varsa yuzunu cilde zarar vermeyen temizleyicilerle duzenli olarak temizlemeniz gerekmektedir. Yuzune dokunmadan once mutlaka ellerini yikamasini saglayin.
Yuzunu dairesel hareketlerle yavasca yikasin. Sakin sert hareketlerle fircalamasin, bu sadece cildin tahris olmasina ve aknelerin alevlenmesine sebep olacaktir.
Yuzunu gunde iki defa ilik su ve beyaz, kokusuz, pH: 5.5 olan bir sabunla yikasin. Yumusak, temiz ve kuru bir havluyla kurulasin.
Yagli temizleyicileri, fondotenleri, icerdigi maddeleri tam olarak bilmediginiz gunes koruma kremlerini ve ilac iceren urunleri kullanmasini engelleyin.
Akneler kirden olusmaz. Aslinda yagli ciltli insanlar diger insanlara gore daha temiz bir cilde sahiptirler; cunku ciltlerini daha sik temizlerler. Ama asiri yikama akneleri daha kotulestirir, cildi kurutur, kizartir ve yara olusumuna yol acabilir.

Yuzune cok sik dokunmasini onlemeye calisin. Yuzune her dokundugunda akneye neden olan yaglari ve bakterileri yaydigini ona anlatin.
Yagli gidalar akneye neden olur. (YANLIS)
Artik gunumuzde akneli kisilerde balikyagi, cikolata, patlamis misir, sut ve yagli yiyecekleri kisitlama egilimi ortadan kalkmistir. Cunku bilimsel arastirmalar aknenin beslenme ile bir iliskisi olmadigini gostermektedir.
Stres akneyi etkilemez. (YANLIS)
Stres dogrudan dogruya akneye neden olmaz ama durumunu agirlastirabilir. Akneye yatkin insanlarda, stresli durumlarda artan hormon uretimi sonucunda aknelerde alevlenmeler meydana gelebilir.
Guneslenmek akneleri iyilestirir. (YANLIS)
Bronzlasmis ciltte leke ve izler daha az gorulur. Cok dusuk dozda gunesin aknelere iyi geldigi iddia edilmektedir. Ancak doz ve sure uzadikca ne yazik ki sivilceler daha da artabilir. Cunku gunese bagli terlemenin artmasi yine gozenekleri tikayan bir baska faktor yaratacaktir. Ayrica uzun sure gunese maruz kalmak, cildin kalinlasmasina, kurumasina ve gozeneklerin sert bir tikacla tikanmasina yol acmaktadir. Ote yandan ultraviyolenin genel olarak cilt sagligina yonelik zararlari giderek daha da cok fark edilmektedir.
Dermatologlarin pek cogu akne lezyonlarinin yaz tatilleri sonrasinda arttigini gozlemlemistir. Gunesten korunmanin en kolay ve etkili yolu ise ince bir �t-shirt� giymek ve sapka takmaktir. Eger siz ve cocugunuz gunese maruz kalacaksaniz 15 ya da daha yuksek koruma faktorlu bir koruyucu krem kullanmayi unutmayin. Yagsiz ve komedon olusturmayan bir koruyucu kullanmaniz cok daha iyi olacaktir. Cilt tipinize gore gunesten korunmak icin kullanmaniz gereken koruyucu faktorlerle ilgili bilgileri asagidaki tablodan bulabilirsiniz.
Tip Cilt Turu Sac Rengi Ozellikleri Onerilen gunesten koruma faktoru
Gundelik kullanim Acik havada
I Cok beyaz Kizil Kolay yanar, hic bronzlasmaz 15 25-30
II Beyaz Sari, kestane Kolay yanar, hafif bronzlasir 12-15 25-30

III Bugday Kestane, siyah Bazen yanar, orta duzeyde bronzlasir 8-10 15

IV Esmer (Akdeniz) Siyah Az yanar, iyi bronzlasir 6-8 15
V Koyu esmer (Ortadogu) Siyah Nadiren yanar, yogun bronzlasir 6-8 15
VI Siyahi (Zenci) Siyah Hemen hic yanmaz, koyu renkli 6-8 15



Akneyi kendi haline birakin. (YANLIS)
Akne tedavi edilebilir bir hastaliktir. Gunumuzde gelistirilen yeni tedavi yontemleri ve ilaclar sayesinde hic kimsenin aknelerle yasamasina gerek yoktur.

Yetiskinlerde Akne
Akne genelde vucudun erkeklik hormonu olan androjenin yuksek miktarda salgilandigi ergenlik doneminde gorulur ve 20'li yaslarda azalarak kendiliginden gecer. Ama bazi yetiskinlerde akne problemi 30'lu hatta 40'li yaslarda bile devam eder.
Bunun en buyuk nedeni hamilelik, menapoz sonucu olusan hormonal dengesizlikler ve genetik ozelliklerdir. Yetiskinlerde gorulen akneler dermatologa basvuruldugu takdirde tipki ergenlik akneleri gibi tedavi edilebilir.

Oneriler

Yorgunluk ve stresin; stres hormonlarini ve dolayli olarak yag yapimini artirdigi bilinmektedir. Yorgunluk ve stresten olabildigince uzak kalmaya calisin.
Uyku esnasinda cilt beslenmekte ve kendini yenilemektedir. Bu yuzden uykunuzu iyi almaya ozen gosterin.
Egzersiz herseyden once genel saglik icin cok yararlidir. Kan dolasimini hizlandirir ve cildin de aralarinda bulundugu hayati organlara daha fazla oksijen gitmesini saglar. Egzersizden sonra yuzunuzde biriken ve bakteriler icin ortam yaratan yag ve teri mutlaka dikkatlice yikayin. Aksi takdirde aknelerin artmasi mumkundur.
Su, vucut ve ciltteki hucrelerin iceriginin onemli bir bolumunu olusturur, toksinlerin vucuttan atilmasini kolaylastirir ve besinlerin vucutta tasinmasini saglar. Su icmek akneleri yok etmez ama cildin sagligini korumaya yardimci olur.
Saunalardan ve havalandirmasi olmayan mutfaklardan uzak durun.
Akneleri sikmayin, uzerindeki deriyi ve iltihapli kisimlari koparmayin.
Ellerinizi sik sik yikayin. Zaman zaman cok guclu bir istek duysaniz bile akneleri sikmayin. Okurken, televizyon izlerken ya da ders calisirken ellerinizin yuzunuzden uzak tutmasina ozen gosterin..
Yuzunuzu gunde iki defa dermatologunuzun onerdigi bir sabunla yikayin. Havlunuzu her gun degistirin. (Nemli havlu bakterilerin uremesi icin cok uygun bir ortamdir).
Haftada en az iki kez sacinizi yikayin. Uyurken saclarinizi yuzunuzden uzak tutmaya calisin. Gun icinde saclarini yuzune degmeyecek sekilde toplayin.
Asiri guneslenmeyin.
Dermatologla olan randevularinizi duzenli olarak takip edin. Nelerin denendigini ve nasil sonuc verdigini kaydedin. Tedaviyi yarim birakmayin.

Hiç yorum yok: