ARPACIK
TANIM:
Arpacik, etkiledigi gozkapagi bezlerine gore ikiye ayrilir. Gozkapaginin disinda kirpiklere bagli yag bezleri vardir. Bunlar, gozun yuzeyini koruyan yagi (sebum) salgilarlar. Bazen salgi bezi kanali tikanir ve icerde kalan bakteriler "dis" arpaciga neden olurlar.
Gozkapaginin icinde ise, "meibom bezleri" denen bir dizi bez daha vardir. Bunlar da yag bezleridir, ancak kirpiklerle baglantili degillerdir, gozkapaginin arka yuzune acilirlar. Burada olusan bir tikaniklik ve enfeksiyon da "ic" arpaciga neden olur.
Sik karsilasilan bir sorundur. Nadiren cerrahi girisimler gerektirmekle birlikte, genellikle antibiyotik uygulamasiyla ve oteki basit yontemlerle iyilestirilebilmektedir.
Arpacik daha cok, derileri kuru ve egzamaya egilimlilerde gorulur. Kepek ve pullanma bu kosullarda ortaya cikar ve arpacik bunlarin etkisiyle olusur. Diger enfeksiyonlarda oldugu gibi, genel olarak beden sagliginin bozuk olmasi ve direnc dusuklugu de arpacigin sik gorulmesine neden olur.
Arpacik ortaya cikmadan birkac gun once gozde kasinma ve batma hissi baslar. Arpacik bir iki gunde ortaya cikar. Kucuk, agrili bir nokta biciminde baslar; sonra siserek belirgin kirmizi bir pustul (ici irin dolu kabarcik) halini alir. Dis arpacik kolayca taninir. Ama ic arpacigin gorulmesi icin gozkapagini disa dogru cevirmek gerekir. Sisen meibom bezi gozkapagini gerdiginden ic arpacik, dis arpaciktan daha agrilidir.
Arpacikla birlikte gozkapagindaki agri ve batma hissi artar. Isik agriyi artirir (fotofobi) ve goz surekli sulanir. Fotofobi, goz sulanmasi ve surekli burnunu cekme, cocukta, kizamik gibi daha ciddi bir hastaligi akla getirebilir
Yeterince erken anlasilirsa, antibiyotikli merhem ya da damlalar arpacik olusumunu onleyebilir. Ancak, cogunlukla tanidan once pustul(agizlasma) olusur ve antibiyotikler etkisiz kalir. Tek tedavi, olusan iltihabin bosalmasini saglamaktir. Sicak kompres, kan akimini artirip gozkapagini yumusatarak agriyi azaltir ve enfeksiyonun iyilesmesini kolaylastirir. Basit bir sicak kompres, tahta bir kasigin cevresine pamuklu bir kumas ya da pamuk sarip sicak suyun altina tutularak yapilabilir. Su dayanilabilir sicaklikta olmali ve kasik her seferinde kapali goz ustunde en az 10 dakika tutulmalidir. Dis arpacigin yerlestigi kil koku kolayca fark edilir. Kirpik bir cimbizla alinirsa, arpacik kendiliginden bosalir, agri ve sislik azalir.
Ic arpacigin tedavisi daha zordur. Enfekte olan meibom bezi disari acilmaya calisir ama kalin gozkapagini delemez. Sonunda akyuvarlar enfeksiyonun ustesinden gelir ve belirtiler ortadan kalkar ancak geride mikropsuz bir iltihap kisti kalir. Meibom kisti, gozkapaginin altinda agrisiz, kucuk bir kitle halinde hissedilir ve ancak cerrahi girisimle cikarilabilir. Lokal anestezi altinda gozkapagi disa cevrilerek kist alinir, cevresi temizlenir.
Gozu ovusturmak, enfeksiyonu bulastiracagi icin zararlidir. Kepegin onlenmesi de onemlidir, cunku arpacikta rolu oldugu dusunulmektedir. Neden blefarit, yani gozkapagi iltihabi ise, uzun sureli antibiyotik tedavisi ve hafif kortizonlu damlalar etkili olabilir.
Bircok vakada neden bilinememektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder