Ruh sagligi da mideden geciyor!!!!!!!!!!!!!

Beyinde sinirler arasinda iletisimi saglayan bazi maddeler, besinlerle yapiliyor. B12 vitamini gibi besin ogeleri eksik alinirsa depresyon goruluyor. Sarap da maya hassasiyeti olanlarda depresyon nedeni. Seker ve hamur isleri panik atak yapabiliyo



Depresyon, panik atak gibi bircok ruhsal hastaliktan hem korunmak hem de bu rahatsizliklari hafif gecirmek icin dogru beslenme cok onemli. Istanbul Teknik Universitesi Gida Fakultesi'nde de dersler veren beslenme uzmani Doc. Dr. Huriye Wetherilt, zihinsel islevlerle beslenme arasinda siki bir iliski oldugunu soyluyor. Kotu beslenme tarzinin depresyon basta olmak uzere pek cok rahatsizliga neden oldugunu anlatan Wetherilt'in sorularimiza yanitlari soyle:
Beslenme ruhu nasil etkiler?
Beynimizde, sinir sistemimizde, sinirler arasinda iletisimi saglayan norotransmiter denilen maddeler bulunur. Norotransmiterler, besinlerde bulunan ogelerden yapiliyor. Besin ogelerinin yetersiz alinmasi durumunda merkezi sinir sistemi yeterince calismaz. Depresyonda besin ogeleri kronik olarak eksik olursa beyinsel ve zihinsel islevler aksiyor. Ama bu besin ogeleri dengeli alinirsa hic olmazsa depresyonun etkinligi hafifletilir.
Panik atakta ise adrenalin hormonu etkin. Devamli pogaca gibi hamurlu, cok sekerli, gazli icecekler ve hazir meyve sulari tuketmek zararli. Cunku bunlar insulin hormonunda inis-cikislara neden oluyor. Bu beslenme tarzinda insulin salgisi artiyor. Bu durumda bobrek ustu bezleri adrenalin salgiliyor ve fazla heyecan, panik atak olusuyor. Kan sekeri hizli bir sekilde dusunce de depresif durum olusuyor.
Ne tip beslenme tetikliyor?
Beynimizi amino asitler besler. Depresyonda en onemli etken serotonin duzeyinin yetersiz olmasi. Serotoninin de ana kaynagi triptofan denilen madde. Amino asitlerden yetersiz beslenen kisilerde bu maddenin de eksik olmasi soz konusu. Depresyonun bir baska nedeni de adrenalinin az olmasidir. Adrenalinin kaynagi tyrison (trizon) amino asitidir. Tyrison'dan adrenalin yapiliyor, triptofandan da serotonin yapiliyor.
Amino asiti nelerden alabiliriz?
Amino asitler, vucut proteinlerimizi olusturur. Bunlar beyin hucrelerinin gelismesi ve normal calismasi icin elzem olan DNA, protein, enzim ve sinir hucreleri arasi iletisimi saglayan dopamin, serotonin, norepinefrin gibi maddelerin (norotransmitter) on maddeleridir. Amino asitler, yumurta, et, balik, sut, yogurt gibi hayvansal gidalarda beynin yararlanmasi icin en iyi oranlarda bulunurlar. Ancak mercimek, nohut, fasulyede de vardir.
Eger tam bugday unundan yapilmis ekmek veya tahil taneleriyle birlikte tuketilirlerse protein degerleri hayvansal proteininkine yaklasir.
Depresyon ve panik atakta nasil beslenmek gerekiyor?
Bu sorunlari olanlar seker, saf nisasta, kafein (cay, kahve, gazli icecekler), alkol ve katki maddeli besinleri cikarmali. Seker, saf nisasta ve kati yaglardan arindirilmis bir diyette balik, omega 3 yag asitleri, zeytinyagi, findik, gerekirse doktor kontrolunde B grubu, C ve D vitaminleri, demir, cinko, selenyum ve ozellikle magnezyum eklenir. Serotoninin yapiminda niacin, B6 ve cinko onemli. Niacini etten, ekmekten alabiliriz. Adrenalinde de niacin, folik asit ve B12 onemli. Kurubaklagiller, findik, badem, ceviz ve tam bugday ununda var bu maddeler.
B12 cok onemli ve bunu ancak et, tavuk, balik, yumurta, sut, peynir gibi hayvansal besinlerden alabiliyoruz. Nufusun yuzde 20-25'inde B12 yetersizligi var. Ayda bir-iki kez et yiyen, duzenli sut icenlerde yetersizlik olmamasi gerekiyor, ama olabiliyor. Nedeni, B12 vitaminin emilimi icin mideden salgilanmasi gereken bir maddenin yeterince salgilanmamasi. Bu madde vucutta dogal olarak var, ancak bazi kisilerde salgilanmadigi icin B12 vitamini vucut tarafindan emilemiyor.
B12 eksikliginde beyin ve sinir sisteminde geri donusu olmayan harabiyet olusur ve depresyona neden oluyor. Depresyonun bir nedeni de tiroid hormonunun yetersiz calismasidir. Psikiyatrlara basvuran hastalarin ilk once triodine bakilmali, ardindan antidepresan verilmeli.
Folik asit ve C vitamini de depresyonda cok onemli. C vitamini taze meyve ve ozellikle yesil yaprakli sebzelerde bulunuyor. Yine depresif hastalarda magnezyum yetersizligi olabiliyor. Depresyonlu hastalarda tablet seklinde verilebilir. Cinko duzeyi yetersiz olursa bu da depresyona neden olabilir. Ozellikle hamileler ve emzirenlerde eksiklik olusabiliyor. Keza hamilelik sirasinda ve sonrasinda depresyon goruluyor. Orta yasin uzerindekiler baliktan veya keten tohumundan omega 3 yag asitleri almali.
Tuketilen baligin kultur degil denizde yasayan balik olmasi onemli. Cok kilolu olmanin da getirdigi depresyonlar var. Ozellikle genc kizlarda bunu goruyoruz. Hamur, seker, tursu, sirke, sarap gibi gidalar maya hassasiyeti olan kisilerde depresyona neden olabiliyor. Bagirsak mukozasina hasar verdikleri icin vucuttan atilmasi gereken toksinler atilamiyor ve vucutta emilip depresyona neden olabiliyor.
Maya hassasiyeti nasil anlasilir?
Kan sekerinde dusmeler, bas agrilari, saclarda dokulme, tirnaklarda kirilmalar, genel bir nefes darligi seklinde kendini gosterebiliyor. Depresyonun kaynaginda bu hassasiyet yatabilir. Yine alerjilerde asiri histamin salgilanmasi depresyona neden olabiliyor. Genel olarak aldigi gidalarda agir ����l, aflatoksinler (kirmizi pul biberde, bulgur, misir, fistik ve cevizde bulunan kuf) depresyona neden olabilir. Cunku sinir sistemine zarar veriyor.




Menopozda soya fasulyesi
Regl donemi, dogum sonrasi ve menopozda gorulen depresyonlarda nasil beslenilmeli?
B tur depresyonlar hormon duzensizliklerine baglidir. Alkol, tuz, cay, kahve, kola gibi iceceklerle kati yaglarin sinirlanmasi; balik yaglari B6, kalsiyum, folik asit, cinko, magnezyum ve soya fasulyesi takviyesi bu sikintilarin giderilmesinde yararli. Soya ostrojeni, menopozda sik gorulen gece terlemelerini, ates basmalarini ve kemik yikimini kontrol altinda tutabiliyor
Depresyondaysak nasil beslenerek hastaligi hafifletiriz?
Dogal, dengeli, duzenli beslenir, katki maddeli urunler tuketilmezse hafifletilebilir. Tam bugday unundan yapilmis ekmek, peynir, kolesterolu yoksa tereyagi da yenebilir. Tereyaginin probiyotik etkisi de var. Ozellikle mevsiminde bol olan sebze ve meyveler tuketilmeli. Yogurt, sut, peynir yenmeli. B grubu vitaminler yeterince alinir, asiri unlu, sekerli, gazli iceceklerden uzak durulursa da depresyon hafif gecebilir. Depresif insana B grubu vitaminler, cinko ve C vitamini iceren antioksidan karisimli tabletler onerilebilir. Burada asiriya kacinilmamali fazla doz sinir harabiyetleri yapiyor. Ozellikle B6 vitamini hamilelerde fazla kullanildiginda dusuk yapabiliyor.
Ailesinde depresyon olanlar riski azaltabilirler mi?
Depresyon anne babada varsa cocukta da ciddi bir etken. Bu durumda beslenmeye dikkat edilmeli. Depresyonun onlenmesinde soya fasulyesi ve yumurtanin sarisinda bulunan lesitin, colin gibi maddeler onemli. Cunku bunlar norotransmiterlerin on ogeleri.


Gulemiyorsan, ogren...
Depresyon ve Panik Bozukluk Merkezi Yoneticisi Psikiyatr Dr. Nihat Kaya'ya gore hem depresyon hem de panik atakta yapilabilecekler var. Iste Kaya'dan 'Dogal On Altin Kural':

Pozitif dusunce ve kararlilik.

Doga kanunlarina ve genel haline uyum, doganin onemli bir parcasi bilinciyle hareket etmek.
Dengeli, duzenli beslenmenin yani sira biyolojik saatin sonbahar-kis bakimini gerceklestirecek yiyecek iceceklere dikkat etmek.
Duzenli egzersiz, hareketlilik.

Sonbahar-kis gelmeden once bu mevsimlerle ilgili hedefler koymak ve arkadas gruplari olusturmak.

Tembel, miskin, bezgin, mutsuz ve bagimlilik davranislari olan arkadaslardan uzak durmak.

Mizahla ilgilenmek, mutlaka gulmek, gulemiyorsak ogrenmek.
Aile degerlerini onemsemek.

Hangi iste olursa olsun isini onemseme, isin hakkini vermek.

Temel insani degerlere sahip olma, kisilikli, nitelikli insan olmak.