Yanik cilt, acik yara gibi degerlendirilmelidir. Vucut bu kisimdan su kaybeder ve acik yara gibi mikroplanmaya aciktir. Toplam vucut yuzeyinin %20'sinden fazlasini etkileyen yaniklar yasamsal tehlike dogurur.
Yaniklar, ortaya cikan tahribata gore derecelendirilir.
1. Derece Yaniklar
- En cok guneste fazla kalma nedeniyle olur.
- Cildin kizarmasi ve siddetli agri ile taninir.
- Kendiliginden iyilesip, cilt normal gorunumunu alabilir.
Elbisesi tutusan kisi yere yatip kendi etrafinda donmelidir
2. Derece Yaniklar
- Kizarikliga ek olarak su dolu keseciklerin gorunmesi ile taninir.
- En sik sicak sivilar ile olur.Agrili ve ciddi yaniklardir.
- Su keselerini patlatmak sakincalidir.
- Dogru bakim yapilmaz ise iz kalir. Mikrop uremesine aciktir.
- Cildin tamami etkilenmistir. Agri azdir. Hayati tehlike yaratacak sivi kayiplari ve iltihaplanmalar mumkundur.
- Yaniklarda ilkyardimcinin ilk amaci, yaniga neden olan madde ya da kaynagin uzaklastirilmasidir.
- Tutusmus kazazedenin kacmasi onlenir. Uzerine bir ortu atilarak ya da yuvarlanarak sondurulur.
- Yanikli kazazede soyulurken cilt de soyulabileceginden elbiseler kesilerek cikartilir.
- Tum yaniklarda ilk yapilacak islem, yanik bolgenin agri gecene ve sonra 10 dakika kadar soguk suda tutulmasidir.
- Yaralinin uzerinde yuzuk, bilezik, saat, kunye varsa cikarilir.
- Yanik bolge uzeri islak, temiz bir bezle ortulur.
- Bu nitelikte malzeme yoksa acik birakilir.
- Bilinc acik ise agizdan sulu gidalar ve su verilir. Soka karsi uygun pozisyonda tutulur.
- Ikinci ve ucuncu derece yaniklar var ise kisi nakledilir.
Bilinc kapali ise;
- Kazazede golge, serin bir yere tasinir.
- ABC kontrol edilir, serinletilir.
Bilinc acik ise
- Kazazede serin bir yere tasinir, yari oturur pozisyon verilir.
- Su serpme, islak havlu ve hava akimi kullanilarak (yelpaze, vantilator vb.) serinletilir, su ve alkolsuz icecekler verilir.
- Fazla giysileri cikarilir.
- Havuz ya da denizde cirpinmakta olan kisiye suda kurtarmaalmamis kisilerin, yuzme bilseler dahi yaklasmamasi gerekir.
- Bir tekne ile yaklasmak mumkun degil ise, ipe bagli bir can simidi ya da tahta parcasi, cirpinan kisiye yardim amaci ile atilabilir.
- Uzun bir sirik ya da ip ile kisiye ulasmak denenebilir. Bunlar yapilamiyorsa, cirpinmalarin bitmesi beklenir .
- Tekneye ya da sahile cikarilan kazazedenin ABC�si kontrol edilir.
- Normal solunum ve dolasim saglandiktan sonra bilincin durumuna gore pozisyon verilir.
- Uzeri ortulerek nakledilir.
Bir tahrik olmaksiniz saldirarak isiran kedi ya da kopegin kuduz olmasindan suphe edilmelidir. Kuduz mikrobu isirilmis bolgeden vucuda girer. Isiran hayvanin gozlem altina alinmasi gerekir. Isirilma halinde, isirik yeri hemen bol su ve sabun ile iyice yikanir. Kazazede yurutulmeden nakledilmelidir.
Ari Sokmasi
Ignenin girdigi yerde kizariklik, agri, kasinti, sisme olabilir. Igne hala ciltte ise duzgunce cikarilir. Igne yerine buz koyarak sogutma yapilir. Alerjisi olanlar, astimlilar, agizdan sokulanlar, cok sayida ari tarafindan sokulanlarin hemen nakli gerekir.
Yilan Sokmasi
Yilan zehirlenmelerinde isirik yerinde agri, sislik, morluk, hassasiyet vardir. Sokulan yer hareket ettirilmeden yikanir. Isirilan yerin birkac cm yukarisina bogucu sargi uygulanir. Isirik yeri 0.5 cm kesilerek ve elle sivazlanarak zehrin kismen cikmasi saglanir. Yaranin emilmesi etkili degildir ve zararli olabilecegi icin uygulanmamalidir. Isirik yerine buz uygulanabilir. Kisinin yatarak nakli saglanir.
Akrep Sokmasi
Akrep sokmasinda yara yerinde agri ve uyusukluk olur. Solunum bozulabilir. Sokulan bolge yikanir, buzla sogutulur, sokulan kol veya bacakla vucut arasina bogucu sargi uygulanilarak akrep antiserumu bulunabilecek bir merkeze yatarak nakledilir.
* Bu yayin Ankara Tabip Odasi Ilkyardim Egitimi Komisyonu Ilkyardim Egitimi Kursu Ders Notlarindan Alinmisir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder