Erkek tipi sac dokulmesi sacta androjenlerin etkilerine karsi kalitsal bir duyarlilik nedeniyle olusur. Insanlardaki, ozellikle erkeklerdeki sac dokulmelerinin %95 gibi buyuk bir bolumunu olusturur. Beyaz irkta diger irklara gore daha fazla gorulmektedir. Tum erkeklerin ucte ikisinde klinik olarak gozlenen bir erkek tipi sac dokulmesi oldugu varsayilmaktadir.
Erkek tipi sac dokulmesi klinik olarak ilerleyen yasla birlikte giderek artan bir seyir gosterir. 20 yastan sonra baslayan alin-sac cizgisinin giderek onden arkaya dogru ilerledigi ve acilma alanlarinda daginik, seyrek saclar bulundugu gorulur. Sac folikullerinin ilerleyen bicimde minyaturlesmesi sonucunda kafa derisinde gozle gorulur sac dokulmesi ortaya cikar.
Sacli deride testosteronun dihidrotestosterona donusumundeki hizlanma ve dihidrotestosteron miktarinin artisi normal sac killarinin, buyumeyen ciliz vellus tipi killara donusumunu saglar.
Testosteronun dihidrotestosterona donusumunu saglayan enzim reduktaz enzimi olup, muhtemelen erkek tipi sac dokulmesinden birincil olarak sorumludur. Gunumuzde erkeklerin en onemli kozmetik problemi olan erkek tipi sac dokulmesi nin onlenmesi veya giderilmesi ile ilgili arastirmalar insanlik tarihi kadar eskidir. Piyasada yuzlerce bitki ve yosun ekstrelerinden hazirlanan cesitli losyon, sampuan ve haricen kullanilan karisimlarin yaygin olarak kullanildigi erkek tipi sac dokulmelerinde etkinligi bilimsel olarak gosterilebilmis sadece iki preparat mevcuttur. Bunlardan ilki antihipertansif bir ilac olan minoxidilin %2 ve %5'lik solusyon seklindeki formlari erkek tipi sac dokulmelerinde kullanilabilir. Etki mekanizmasi kesin olarak bilinmemekle birlikte sacli derideki kan akimini arttirarak sac gelisimini sagladigi ileri surulmektedir. Erkek ve kadin hastalarda da kullanilabilen minoxidil, topikal formlarda oldukca guvenli bir ilactir. Nadiren gorulen kan basinci dusmesi, sacli deride irritasyon, kizariklik, yanma, kasinti ve kuruluk istenmeyen yan etkileri arasindadir. Son yillarda gelistirilen ve erkek tipi sac dokulmelerinde oldukca etkili oldugu bildirilen bir diger ajan ise finasterid etken maddeli agiz yoluyla alinan bir ilactir.Tip II -reduktaz enzimini inhibe ederek, testosteronun dihidrotestosterona donusmesini engelleyerek serum ve sacli derideki dihidrotestosteron duzeyini azaltir. Gunluk 1 mg. dozda finasterid'in 2 yildan uzun suren klinik calismalarda sac dokulmesini durdurdugu veya yavaslattigi ve sac buyumesini arttirdigi gozlenmistir. Tedaviye baslandiktan itibaren 3. ayda iyilesmenin gozlendigi ilac tedavisi sirasinda yapilan calismalarda ciddi bir yan etki olusmadigi bildirilmektedir. Tedavi sirasinda %1-2 oraninda ortaya cikabilecek cinsel isteksizlik, erektil disfonksiyon ve ejekulat volumunun azalmasi disinda yan etki gozlenmemekte ve istenmeyen tum etkilerin geri donusumlu oldugu vurgulanmaktadir. Finasterid gebe ve gebe olma olasiligi olan kadinlarda kontrendikedir. Ayrica yapilan calismalar finasteridin erkek tipi sac dokulmesi olan postmenapozal kadinlarda etkisiz oldugunu gostermistir.
Hazirlayan :Prof. Dr. Nilgun Atakan, Hacettepe Universitesi Tip Fakultesi
Dermatoloji Anabilim Dali Ogretim Uyesi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder