Kriz yasanirken bilinmesi ve/veya dikkat edilmesi gereken bir durum her seyin anormal anormal ortamda normal olma ve davranma beklentisinin bir haksizlik oldugudur. Gelisimsel ve durumsal olarak iki genel. kategoride dusunulebilecek krizin yukarida verilen bilgiler isiginda sadece olumsuzluk icerdigini dusunmemek gerekir. Krizin iki yuzu vardir; kotu yuzu ve iyi yuzu. Yalniz iyi yuzu gorebilmek kolay ve alisilmis olmadigi icin bir cabayi gerektirir.
Psikolojik ilkyardim kriz surecinde atilmasi gereken ilk adimdir. Psikolojik ilkyardim, uzun sure iceren, konusunda uzman olan kisilerce sunulan ve amacin krizin psikolojik cozumunun saglanmasi olan kriz terapisinden farklidir. Psikolojik ilkyardim hemen sunulmalidir ve krizde olan kisi ile ilk temasa gecen tarafindan yapilmalidir. Dolayisi ile degisik kaynaklar tarafindan saglanabilir. Zaman acisinda kisa surelidir (zaman sinirlidir-dk./saat).
Psikolojik Ilkyardimin Uc temel amaci vardir:
1. Destek,
2. Hayati tehlikenin ortadan kaldirilmasi,
3. Destek kaynaklari ile iliskinin kurulmasi.
Bir anlamda amac ilk adimin atilmasinin saglamaktir.
Psikolojik ilkyardimin 5 evresi vardir
Bu evreler ve her evrenin amaci, psikolojik ilkyardimi veren kisinin davranislari ile dogrular-yanlislar sunlardir:
I. Evre: Psikolojik iliski kurmak
| Amac:
� Duyuldugunun - anlasildiginin - desteklendiginin hissettirilmesi.
� Duygusal yogunlugun azaltilmasi.
� Problem cozme becerilerinin yeniden canlandirilmasi.
Yardim Edenin Davranislari:
� Konusmayi saglamak-davet
� Durum ve duygularin dinlenmesi
� Durum ve duygularin anlasildiginin iletilmesi � Ilgilenildiginin iletilmesi
� Fiziksel temas
� Uygun - sakin sekilde kontrolun saglanmasi Dogrular:
� Dikkatle dinlemek
� Anlasildiginin-kabul edildiginin belirtilmesi Yanlislar:
� Baska hikayenin (kendi hikayemiz) anlatilmasi � Durum veya duygunun gozardi edilmesi
� Yargilamak-taraf tutmak | | II. Evre: Problemin boyutlarinin arastirilmasi | Amac:
� Acil olan - olmayan gereksinimlerim saptanmasi Yardim Edenin Davranislari:
� Arastirma:
- Yakin gecmis -> Tetikleyici olay, Kriz oncesi temel isleyis.
- Bugun -> Temel isleyis, Bireysel kaynaklar, Sosyal kaynaklar, Hayati tehlike.
- Yakin gelecek -> Verilmesi gereken kararlar (bugun, bu gece )
Dogrular:
� Acik uclu soru sormak/somuta indirgeme,
� Hayati tehlikenin degerlendirilmesi. Yanlislar:
� Kapali uclu sorulara guvenmek, � Soyutta kalmayi kabul etmek,
� Tehlike isaretlerini gomemezlikten gelmek.
| | III. Evre: Olasi cozumlerin arastirilmasi | Amac:
� Acil olan - olmayan gereksinimlere yonelik cozumlerin belirlenmesi.
Yardim Edenin Davranislari:
� Bu ana kadar yapilanlarinin sorulmasi,
� Yapilabileceklerin arastirilmasi,
� Alternatiflerin sunulmasi,
� Yeni davranis / yeni tanim / dis yardim / cevre degisikligi.
Dogrular:
� Farkli goruslerin toplanmasini desteklemek, � Oncelikleri belirlemek,
� Engellerle dogrudan mucadele etmek. Yanlislar:
� Sinirli gorus ile yetinmek � Engellerin arastirilmamasi
� Karisik gereksinimlere tolerans gostermek | | IV. Evre: Somut adimlarin atilmasina yardimci olmak | Amac:
� Acil gereksinimlere acil cozumler uygulamak
Yardim Edenin Davranislari:
Hayati tehlikenin onlenmesi
Birey kendi davranislarini yonlendirebilecek gucte ise:
- Destekleyici yaklasim (davranisa yonelik anlasma iki tarat arasinda dinlemekten-yonlendirmeye kadar uzanabilir)
Birey kendi davranislarini yonlendirebilecek gucte degilse:
- Yonlendirici yaklasim (davranisa yonelik anlasma aile ve diger destek kaynaklarini icerebilir/ kaynaklari harekete gecirmekten- kontrole kadar uzanabilir)
Dogrular:
� Adim adim ilerlemek
� Kisa donemli amaclar olusturmak � Gerektiginde yonlendirici olmak Yanlislar:
� Her seyi birden cozme girisimi
� Baglayici uzun vadeli amaclar saptamak � Gerektiginde sorumluluktan kacinmak
� Cekingen olmak | | V. Evre: Izleme | Amac:
� Psikolojik ilkyardimin 3 amacina ulasildigindan emin olmak
� Acil olmayan hedeflere yonelmek (acil hedeflere ulasildi ve kaynaklarla iliskiler kuruldu ise burada durulur, eger durum tersi ise problemin calisildigi ikinci evreye donulur)
Yardim Edenin Davranislari:
Tanimlayici bilgilerin net olmasi
Olasi izleme yollarinin aranmasi
Tekrar gorusmenin planlanmasi
Dogrular:
Izleme icin anlasmanin yapilmasi
Yapilanlarin degerlendirmesini yapmak
Yanlislar:
� Detaylari havada birakmak bunlari kisinin kendisinin yapacagini varsaymak
� Degerlendirmeyi baskasina birakmak
|
Ozetle, krize mudahalenin ilk basamagi olan "Psikolojik Ilkyardim" psikolojik iliski kurmak, problemin boyutlarinin arastirilmasi, olasi cozumlerin arastirilmasi, somut adimlarin atilmasina yardimci olmak ve izleme olmak uzere degisik evreleri icerir.
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder