Basta papaganlar olmak uzere bir cok evcil kusta bulunabilen bir cins bakteri insanlara gecerek atesli bir solunum yollari enfeksiyonuna neden olmaktadir. Tip dilinde psittakoz adiyla bilinen hastalik insanlara daha cok papagan ve benzeri kuslardan bulastigi icin halk arasinda papagan hastaligi ismiyle taninir. Hastalik, daha seyrek olarak guvercin, tavuk, hindi, ordek... gibi baska kus ve kumes hayvanlarindan da gecebilir. Cerrahpasa Tip Fakultesi Gogus Hastaliklari Bolumu Ogretim Uyesi Prof. Dr. Ahmet Rasim Kucukusta, kus ve kumes hayvanlarindan gecebilen hastaliklari okurlari ile paylasti.
Papagan hastaliginin ozellikle son 20 yilda daha fazla gorulur olmasi, bir yandan papagan ve benzeri kuslarin giderek daha cok beslenmesine ve hastaligin daha iyi bilinmesine, diger yandan da tani olanaklarinin kolaylasmasina baglanmaktadir.
COK KOLAY BULASIYOR
Hastalik etkeni olan bakteri, kuslarin burun salgilarinda, doku ve tuylerinde bulunur, ama mikrop tasiyan kuslarda her zaman belirgin bir hastalik durumuna da rastlanmaz. Bazi kuslar daha keyifsiz, istahsiz ve uykuya meyilli olabilirler. Hastalik, insanlara hemen daima havaya karisan bakterilerin solunmasiyla bulasir. Kuslarin gagalama ve isiriklarina bagli bulasma son derece nadirdir. Hastaligin bulasmasi icin kuslarla uzun sureli temas etmis olmak sart degildir. Mikrop tasiyan kuslarin bulundugu ortamlarda birkac dakika kalmak bile bulasma icin yeterlidir. Insanlardaki hastaligin agirligi, temasin suresi ve yakinligi ile ilgili degildir, ama hastalik belirtisi gosteren kuslarin daha fazla mikrop sactiklari da bilinmektedir. Kumes urunlerinin yenmesiyle bulasma olmaz.
ATES VE OKSURUKLE BASLIYOR
Ust solunum yollarindan vucudumuza giren mikrop kan yoluyla tum dokulara yayilir ve en cok da akciger, karaciger ve dalakta yerlesir. Papagan hastaligi cok farkli tablolarda karsimiza cikabilmektedir. 7-14 gunluk bir kulucka donemini takiben aniden titremeler ve 40 dereceyi gecen yuksek atesle baslayabilecegi gibi, 3-4 gunluk surelerde yavas yavas yukselen bir atesle de ortaya cikabilir.
Bircok hastada kuru bir oksuruk vardir, bazilari da zaman zaman kanli da olabilen balgam cikarabilirler. Bazen gogus agrisi on plandadir ve daha ziyade derin nefes alirken, oksururken bicak batar tarzda bir agridir. Hastaligin yaygin oldugu durumlarda nefes darligi ve dudaklarda morarma da olabilir. Bas agrisi sik gorulur. Bazen de, bogaz agrisi, boyun lenf bezlerinin sismesi gibi ust solunum yollarina ait belirtiler olabilir. Her dort hastanin birinde burun kanamasi ve gozlerde isiga asiri duyarlilik vardir.
Hastalar yaygin kas agrilari ve spazmlarindan da sikayetci olabilirler. Bu belirtilere ense ve sirtta daha sik rastlandigindan atesli hastalarda menenjitle karistirilabilir. Bazi hastalarda ise uykusuzluk, depresyon, huzursuzluk gibi sinir sistemi belirtileri de ortaya cikabilir. Karin agrisi, bulanti, kusma, ishal gibi sindirim sistemi belirtilerine rastlanabilir. Psittakoz icin tipik bulgulardan biri de hastalarin % 70 kadarinda gorulen dalak buyumesidir. Karaciger de agri yapmadan buyumus olabilir. Ayrica, yuksek atese ragmen nabzin o kadar hizli olmamasi da tipik bulgulardan sayilabilir.
TEDAVISI VAR
Papagan hastaligi, tetrasiklin sinifi antibiyotiklere cok iyi cevap verir. Tedavi, ates dustukten ve hastalik belirtileri kaybolduktan sonra daha 7-14 gun surdurulmelidir. Tetrasikline alerjisi olanlara eritromisin verilebilir.
Papagan hastaliginin ozellikle son 20 yilda daha fazla gorulur olmasi, bir yandan papagan ve benzeri kuslarin giderek daha cok beslenmesine ve hastaligin daha iyi bilinmesine, diger yandan da tani olanaklarinin kolaylasmasina baglanmaktadir.
COK KOLAY BULASIYOR
Hastalik etkeni olan bakteri, kuslarin burun salgilarinda, doku ve tuylerinde bulunur, ama mikrop tasiyan kuslarda her zaman belirgin bir hastalik durumuna da rastlanmaz. Bazi kuslar daha keyifsiz, istahsiz ve uykuya meyilli olabilirler. Hastalik, insanlara hemen daima havaya karisan bakterilerin solunmasiyla bulasir. Kuslarin gagalama ve isiriklarina bagli bulasma son derece nadirdir. Hastaligin bulasmasi icin kuslarla uzun sureli temas etmis olmak sart degildir. Mikrop tasiyan kuslarin bulundugu ortamlarda birkac dakika kalmak bile bulasma icin yeterlidir. Insanlardaki hastaligin agirligi, temasin suresi ve yakinligi ile ilgili degildir, ama hastalik belirtisi gosteren kuslarin daha fazla mikrop sactiklari da bilinmektedir. Kumes urunlerinin yenmesiyle bulasma olmaz.
ATES VE OKSURUKLE BASLIYOR
Ust solunum yollarindan vucudumuza giren mikrop kan yoluyla tum dokulara yayilir ve en cok da akciger, karaciger ve dalakta yerlesir. Papagan hastaligi cok farkli tablolarda karsimiza cikabilmektedir. 7-14 gunluk bir kulucka donemini takiben aniden titremeler ve 40 dereceyi gecen yuksek atesle baslayabilecegi gibi, 3-4 gunluk surelerde yavas yavas yukselen bir atesle de ortaya cikabilir.
Bircok hastada kuru bir oksuruk vardir, bazilari da zaman zaman kanli da olabilen balgam cikarabilirler. Bazen gogus agrisi on plandadir ve daha ziyade derin nefes alirken, oksururken bicak batar tarzda bir agridir. Hastaligin yaygin oldugu durumlarda nefes darligi ve dudaklarda morarma da olabilir. Bas agrisi sik gorulur. Bazen de, bogaz agrisi, boyun lenf bezlerinin sismesi gibi ust solunum yollarina ait belirtiler olabilir. Her dort hastanin birinde burun kanamasi ve gozlerde isiga asiri duyarlilik vardir.
Hastalar yaygin kas agrilari ve spazmlarindan da sikayetci olabilirler. Bu belirtilere ense ve sirtta daha sik rastlandigindan atesli hastalarda menenjitle karistirilabilir. Bazi hastalarda ise uykusuzluk, depresyon, huzursuzluk gibi sinir sistemi belirtileri de ortaya cikabilir. Karin agrisi, bulanti, kusma, ishal gibi sindirim sistemi belirtilerine rastlanabilir. Psittakoz icin tipik bulgulardan biri de hastalarin % 70 kadarinda gorulen dalak buyumesidir. Karaciger de agri yapmadan buyumus olabilir. Ayrica, yuksek atese ragmen nabzin o kadar hizli olmamasi da tipik bulgulardan sayilabilir.TEDAVISI VAR
Papagan hastaligi, tetrasiklin sinifi antibiyotiklere cok iyi cevap verir. Tedavi, ates dustukten ve hastalik belirtileri kaybolduktan sonra daha 7-14 gun surdurulmelidir. Tetrasikline alerjisi olanlara eritromisin verilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder