12 Nisan 2007 Perşembe

ONEMLI::::AIDS Nedir ?


AIDS, bulasici bir hastaliktir. Mikrobu HIV adi verilen virustur. HIV, girdigi vucudun, mikroplara karsi koyma yetenegini saglayan bagisiklik sistemini etkileyip, giderek cokertir. Bunun sonucunda direnci azalan vucutta, HIV'in etkisi yaninda, cesitli mikroplar (bakteri, mantar, virus, protozon) deri, solunum, sindirim, merkez sinir sistemi gibi muhtelif doku ve organlara yerlesip hastaliklar olusturur. Ayrica vucutta bazi kanserler gelisebilir. AIDS'in kesin tedavisi henuz bulunamamistir. AZT, DDI, DDC gibi ilaclarin yararli oldugu bildirilmektedir.

Aids Hastaligi Belirtileri

HIV bulastiktan sonra, kisinin yasam kosullarina ve vucut direncine gore AIDS hastaligi belirtileri 5-10 yil, belki de daha sonra ortaya cikar. HIV infekte kisi, bu surede saglikli gorunustedir. Gerekli onlemleri almazsa hastaligi baskalarina bulastirabilir. HIV, bulastigi vucutta cesitli hucrelere, ozellikle CD4T kan hucrelerine yerleserek cogalir. Zarar goren CD4T hucreleri giderek azalirlar ve bunun sonucu olarak vucudun bagisiklik sistemi yikima ugrar. Vucut direnci zayiflayan hastada, normalde zararsiz olan, hafif gecen ya da ender rastlanan bazi hastaliklar belirir (ucuk, zona, pamukcuk, tuberkuloz, akciger infeksiyonu). Ayrica lenf bezlerinde buyumeler, halsizlik, istahsizlik, nedeni bilinmeyen uzun sureli ates, gece terlemeleri, kilo kaybi, ishal, oksuruk, cinsel organlarda uzun sureli yaralar gibi belirtiler ortaya cikar. Kiside bu belirtilerden ancak birkac tanesinin bir arada bulunmasi durumunda AIDS dusunulmelidir. Kaposi sarkomu, bazi lenfomalar, beyin, akciger ve goz iltihaplari da HIV infeksiyonunu dusunduren onemli belirtilerdendir. AIDS hastasinin ANTI HIV testi pozitiftir.

HIV Nasil Bulasir?

Kan, cinsel iliski ve anneden bebege olmak uzere uc yolla bulasir.

Kan ile Bulasir

AIDS hastasinin ve tasiyicinin kaninda HIV bulunur. HIV'li kanla, cesitli sekillerde bulasma olur. Kontrolsuz kan nakli ile bulasir.

Kullanilmis ve dezenfekte edilmemis siringa, igne, cerrahi aletler, dis hekimligi aletleri, kesici ve delici aletler (jilet, makas), dovme aletleri ve akupunktur igneleri ile bulasir.

Damarici uyusturucu kullananlarin paylastiklari igne, enjektor ve uyusturucu madde eritilen kasiklarla bircok kisiye bulasma olur.

HIV'li erkek ve kadinin cinsel organlarindaki kanamalarin ve adet kaninin penise, vaginaya ve agiza temasi ile bulasma olabilir.

HIV'li organ, doku ve sperm nakli ile de bulasma olur.

Cinsel Iliski ile Bulasir

HIV, kanda bulundugu gibi erkegin sperm sivisinda, kadinin vagina salgisinda da bulunur. Cinsel iliski sirasinda vagina, penis, anus mukozasindan veya agizdaki zedelenmis doku veya catlaklardan vucuda girerek erkekten kadina, kadindan erkege, erkekten erkege, kadindan kadina bulasabilir. AIDS'ten baska cinsel iliski ile bulasan en onemli hastaliklar; belsoguklugu, frengi ve viral hepatit (sarilik) dir. Anneden Bebege Bulasir

HIV, infekte anneden bebegine gebelik, dogum, emzirme sirasinda bulasir. HIV pozitif kadinin doguracagi cocuga HIV'in gecme orani %30 kadardir. Sutle gecebilme orani fazla olmamakla birlikte infekte annelere emzirme onerilmez. Gebelik ve HIV ile ilgili bilgiler icin AIDS Danisma Merkezi'ne basvurun.

HIV'in Bulasmadigi Durumlar

HIV gunluk yasamda, ayni odada bulunma, ayni okulda okuma, ayni havayi soluma ile bulasmaz. HIV saglam deriden gecemez.

Tukuruk, gozyasi, ter, aksirik, oksuruk, idrar, diski El sikma, deriye dokunma, oksama, kucaklama, masum opusme Yiyecekler, icecekler, catal, kasik, bardak, tabak, telefon Tuvalet, dus, cesme muslugu, yuzme havuzu, deniz, sauna, hamam Sivrisinek ve diger boceklerin sokmasi

Hayvanlar

HIV'in bulasmasina neden olamazlar.

Aids'ten Nasil Korunmali?

Kontrolsuz kan nakli ve HIV'li kana bulasmis aletlerin kullanilmasina izin vermeyin.

Kan naklinde, AIDS testi yapilmamis kontrolsuz kan asla kullanilmamali, test sonucu negatif kan kullanilmalidir.

Kullanilmis ve dezenfekte edilmemis siringa, igne, cerrahi aletler, jilet, makas, dis hekimligi aletleri, dovme aletleri, akupunktur ignelerini kesinlikle kullanmayin ve size kullanilmasina izin vermeyin. Boyle islemlerde arac-gerec bir kez kullanilip atilmali ya da kullanilan aletler kesinlikle dezenfekte veya steril edilmelidir.

Bedeniniz sizindir. Size uygulacak islemler sirasinda akliniza takilan sorulari karsinizdakine sormaktan cekinmeyin.

HIV pozitif kisi, test sonucunu ogrendikten sonra kesinlikle kan vermemelidir.

Onlem Almadan Cinsel Iliskiye Girmeyin!

HIV her turlu cinsel iliski ile bulasir. Guvenli cinsel yasam kurallarina uyarak cinsel yolla bulasmadan korunmak mumkundur. Cinsel iliskide koruyucu kilif = prezervatif (kondom, kaput) kullanin. Kurdugunuz iliskinin tehlikeli olmayacagini dusunseniz bile prezervatif kullanimini ihmal etmeyin. HIV infekte kisi kendisini ve cinsel esini korumak icin her turlu cinsel iliskisinde prezervatif kullanilmalidir.

Prezervatif Nasil Kullanilmalidir?

Penis tam diklesmeli, uc kismi iki parmakla tutulan prezervatif diger elle penisin basina fazla gerilmeden gecirilmelidir. Uzerine gliserin gibi suda eritilmis madde surulmelidir (marka adlari: Hyalomiel, Try, Sensilube, Taid, Ky, Premicia). Vazelin ve krem kullanilmaz.

Cogumuz HIV'in fahiselerde, uyusturucu kullananlarda, escinsellerde bulundugunu ve kendimize HIV'in gecmeyecegini saniriz. Ancak AIDS belirli bir sosyal grubun hastaligi degildir. Hastaligin mikrobu olan HIV cins, irk, din, yas farki gozetmeden her birimize bulasabilir. HIV/AIDS'lilere dostluk ve sefkat gosterelim, destek verelim, sevgi ile yaklasalim.
Aids'e Karsi Guvenli Cinsel Yasam Nedir? Cinsel yasamini guvence altina almak isteyenler icin secenekler vardir. HIV tasiyan kisi ile karsilikli sadakate dayali iliski kurmak Vaginal, anal, oral (kadin veya erkek) tum cinsel iliskilerde prezervatif kullanmak Cinsel birlesme yerine oksamak, opmek, masturbasyon, masaj gibi iliskilerle yetinmek. HIV'in Bulasma Firsatlarini Engelle Cinsel es sayisinin fazlaliginin bulasma riskini arttiran bir faktor oldugu bilinmelidir. Cinsel yolla size bulasan bir hastaliginiz varsa guvencesiz iliski ile hastaligin baskasina bulasacagini ve HIV'in size bulasma olasiliginin artacagini unutmayin. Alkol ve uyusturucular dogru ve saglikli dusunmeyi engelleyerek, cinsel iliski sirasinda olumsuz davranislara neden olabilr. Baskasinin ic camasirlarini kullanmakla AIDS bulasmasa da belsoguklugu, mantar hastaliklari, uyuz bocegi, kasik biti gecebilir. Laboratuar Tanisi HIV infekte ettigi vucutta, cesitli hucre ve dokulara yerlesir. HIV enfiksiyonlu kisi yasaminin sonunda dek "HIV TASIYICISI" olarak kalir. HIV tasiyan kisiye "HIV POZITIF" veya "HIV INFEKTE" denir. Bunu belirtmek icin ANTI-HIV (ELISA) testi yapilir. HIV'e karsi vucutta 2-3 ayda antikorlar olusur. Bu antikorlar kan serumunda ANTI-HIV testi ile saptanir. Test yaptirmak isteyen bilgi almali ve kendi iradesi ile test yaptirma karari vermelidir. Testin sonucu pozitif ise (seropozitif) kisi HIV infekte demektir. HIV'in Oldurulmesi HIV dis ortamda birkac saatte, kurudugunda yarim saatte olur. HIV kurumus kanda da kisa zamanda olur. HIV'li maddelerin (kan, sperm, vagina salgisi) bulundugu esyalari birkac dakika kaynatarak ya da 60 derecede 30 dakika isitarak HIV'i oldurebilirsiniz. Sulandirilmis camasir suyu, temas ettigi HIV'i 30 dakika icince oldurur. Sodyum hipeklorit, camasir suyunda bulunan etkili maddedir, icinde klor vardir. Camasir suyu sisesinin uzerindeki tarifeye gore (genellikle 10 kez) sulandirilarak kullanilir. Sulandirilan camasir suyunda klor kokusu bulunmalidir. Camasir suyu kullanilacagi zaman 10 kez sulandirilmalidir, durmakla bozulur. Camasir suyu madensel esyaya zarar verir. Su veya sabunla iyice yikama ile butun mikroplar gibi HIV'de deriden uzaklastirilir. Yikandiktan sonra derinin alkol ile temizlenmesi uygun olur. Yaralanma oldugunda yara yeri once sabun ve su ile yikanmali, ardindan tenturdiyot veya betadin gibi bir antiseptik uygulanmalidir. HIV'I Olduren Diger Maddeler Bacteranios D, Buraton 10F, Cidex, Gigasept, Lysetol V, Presept, Steranios, Virkon'dur. Daha cok hastanelerde kullanilmak uzere uretilmis olan bu maddelerin kullanimlari prospektuslerinde yazilidir. Ultraviyole ile isinlanma HIV'in yok edilmesi icin onerilmeyen bir yontemdir. Ultraviyole isini dogrudan temas ettigi yuzeydeki mikroplari oldurur. Cismin altinda bulunan mikroplari olduremez.


Hiç yorum yok: