Bobrek taslari idrardaki kristallerin ustuste birikmesi nedeniyle olusur. Ulkemizdeki en yaygin saglik problemlerinin basinda gelmektedir.
Bobrek tasi nedir?
Yasamsal faaliyetlerimizin devami icin gerekli olan bio kimyasal islemlerin sonunda oluAilenizde bobrek tasi varsa dikkat!san atik maddelerin vucuttan atilma yerlerinden biri de bobreklerdir. Ayrica vucut icin gerekli bazi maddelerin seviyesinin ayarlanmasi da bobrekler tarafindan yurutulur. Bobrek taslari idrarda cozulemeyen ve atilamayan kristallerin biraraya gelmesiyle olusur. Normalde idrarda kristal ve tas olusumunu engelleyecek bazi kimyasal maddeler vardir. Fakat bazi insanlarda bu engelleyici mekanizma tam olarak calisamayabilir ve bu kisilerde tekrar edici idrar yollari taslari gorulur. Taslarin olculeri oldukca degisken olabilir ve bobrekten mesaneye dogru ilerleme egilimindedirler. Tasin idrar akisini tikamasi ve hareket etmesi durumunda agri kanama ve enfeksiyon gelisebilir.
Bobrek taslari kimlerde olusur?
Her insanda tas olusma riski vardir. Siklikla 20 – 50 yaslarinda gorulurken 30’lu yaslar hastaligin en sik goruldugu yas grubudur. Erkekler kadinlara gore 3 kere daha fazla risk altindadir.
Tasi olusturan sebepler nelerdir?
Tasi olusturan kesin neden bilinmemekle beraber risk faktorleri sunlardir:
-idrar yolu enfeksiyonu
-bobrekteki yapisal bozukluklar
-bobrek hastaligi olanlar (renal tubuler asidoz, kistik bobrek hastaligi...)
-beslenme aliskanliklari
-yetersiz sivi alimi
-sicak iklim kusaginda yasamak
-hiperkalsiuri, sistinuri, hiperokzaluri, hiperurikozuri
-bazi ilaclar (asetazolamide, anti viral ilaclar....)
-bazi bagirsak hastaliklari (inflamatuar bagirsak hastaligi...)
-genetik faktorler
-gecirilmis bagirsak ameliyatlari ( jejono ileal by-pass )
-����bolik hastaliklar (orn. Hiperparatiroidizm, gut hastaligi...)
Tasli hastalarda belirtiler nelerdir?
Idrar yolu taslari hicbir bulgu vermeden gelisebilecegi gibi bazen ciddi bulgularda vermektedir.
En sik gorulen yakinma agridir. Bu agri bazen cok siddetli olabilecegi gibi bazen rahatsizlik vermeyen agrilar seklinde de olabilir. Karakteristik agri, kolik diye adlandirilan ve bogur bolgesinden baslayip one dogru ilerleyen, kasik ve testislere de yayilabilen agrilardir. Agri tasin hareket etmesine veya uriner sistemin tikanmasina bagli olarak gelisir.
Kan: Bazen gozle gorulebilecek kadar olurken bazen de sadece mikroskopik incelemede gorulur.
Bulanti ve kusma: Tas’in yaptigi agriya bagli gelisen mide-bagirsak sistemindeki hareket azalmasina bagli olarak gelisir.
Idrar yapma da zorluk gorulebilir.
Teshis yontemleri nelerdir?
Hastanin sikayetleri belli bir olcude tani koymaya yardimci olur. Ayrica tasin goruntulenmesi yapilmalidir. Bu amacla;
-DUSG grafisi: Yatarak cekilen karin ve pelvik bolge grafisi
-Ultrason
-I.V.P (Ilacli bobrek filmi)
-Spiral uriner sistem komputer tomografilerinden faydalanir. Bazen kan analizlerine de ihtiyac duyulur.
En sik gorulen taslar hangileridir?
Bobrek taslari cesitli kimyasal kombinasyonda olabilirler. En sik gorulen kalsiyum taslaridir. Kalsiyum taslari siklikla okzalat veya fosfat ile kombinasyon halinde bulunurlar. Daha az siklikla enfeksiyon taslari (magnezyum amonyum fosfat taslari) ve daha da az oranlarda urik asit ve sistin taslari gorulur.
Bobrek taslarinda tedavi nelerdir?
Bobrek taslarin cogu kendiliginden dusme egilimindedir. Tum idrar yolu taslarinin yaklasik %80’i ilac tedavisi ile duser. Tasin dusmesini etkileyen en onemli faktor tasin buyuklugudur. 4 mm’nin altinda tasin dusmesi beklenirken 6 mm’nin uzerindeki taslar‘a mudahale gereklidir. Ayrica taslarin sekli ve idrar yolundaki yerlesimi de dusmeyi etkileyen onemli faktorlerdir.
1.Kendiliginden yada ilac yardimiyla tasin dusurulmesi
2.ESWL ( sok dalgasi ile taslari kirmak)
Bir odaktan cikan sok dalgalari tasin uzerine yonlendirilerek tas kirilir. X-ray ve ultrason ile odaklama yapan ESWL cihazlari mevcuttur. Kirilan tas parcalari idrar yoluyla vucuttan atilir. ESWL butun taslarda basari saglayamaz. Basari tasin cinsine, sertligine, buyuklugune ve idrar yolunda yerlestigi yere gore degisir. Tek bir seansta kirilabilen taslar olabilecegi gibi tekrarlayici seanslara da ihtiyac duyulabilir. ESWL seansi sirasinda rahatsizlik hissi ve agri duyulabilir. Bu nedenle tedavi oncesi agri kesiciler kullanilir. Islem sonrasinda cogunlukla hastanede kalmaya ihtiyac olmaz.
3.Minimal invaziv girisimler ( Perkutan Nefrolitotomi, Ureterolitotripsi):
Bu girisimlerde amac uriner sistemi tehdit eden tastan kurtulmayi saglamak ve hastanin en kisa zamanda gunluk hayata donmesini saglamaktir.
Perkutan nefrolitotomi ve Ureterolitotripsi bu grupta yer alan girisimlerdir.
Tas, uygulanan tedaviye ragmen dusmuyorsa, dusmeyecek boyutlarda ise, idrar yolunda idrarin akmasini engelleyecek tam bir blok olusturuyorsa, tekrarlayici idrar yolu enfeksiyonuna yol aciyorsa, bobreklerde hasara yol acmissa girisim gereklidir.
Onceleri, tas icin acik cerrahi yapilirken artik gunumuzde minimal invaziv girisimler diye adlandirilan yeni yaklasim mevcuttur. Bu girisimlerde amac, en kisa zamanda hastaligin ortadan kaldirilmasi ve hastanin en erken donemde gunluk hayatina donmesini saglamaktir. Minimal invaziv girisimlerde hasta erken donemde normal yasamina doner. Endoskopik bobrek tasi ameliyatinda sirt bolgesinde bobrek hizasina 0,5 - 1 cm boyutunda bir kesi yapilir. Rontgen kontrolu altinda bobrege iki ucu acik ince bir tup yerlestirilir. Bu tupten yerlestirilen optik cihaz yardimiyla tas video sistemi ile monitorde gorulur ve ozel aletler yardimiyla cikartilir. Perkutan ameliyatinin en onemli ustunlugu vucut dokularinin normal yapisinin korunmasidir. Bunun sonucunda iyilesme sureci hizlidir. Hastalar ameliyat sonrasi donemi acik ameliyata gore cok daha rahat gecirmektedir. Hastalarimiz genellikle 2 - 3 gunde taburcu edilerek gunluk aktivitelerine hizla kavusurlar. Bu, acik bobrek tas ameliyati ile karsilastirildiginda oldukca kisa bir suredir.
4.Klasik acik ameliyat yontemi
Bu yaklasimlardan hangisinin uygulanilacagi tasin yerine, buyuklugune, idrar yollarina verdigi veya verebilecegi zararina ve tasin cinsine baglidir. Gunumuzde minimal invaziv tekniklerin gelismesi sonucu klasik acik cerrahi, enaz basvurulan ve enaz tercih edilen metod olarak kalmistir
ONERILERIMIZ:
-Tas hastaligi olanlar varsa sizde de tas hastaligi olabilir.
-•Tas olusumunu engellemek icin bol miktarda sivi, ozellikle su aliniz.
-Birden fazla tas dusurduyseniz ya da tas tedavisi gorduyseniz duzenli kontrol cok onemlidir.
Taslarin olusumu onlemek mumkun olabilir mi?
Tekrarlayici bobrek tasi olanlarda bazi tavsiyelere dikkat edilerek tasin yeniden olusumu engellenebilir yada yeniden olusmasi geciktirilebilir. Bu nedenle 24 saatlik idrar analizi ve kan analizini iceren bir degerlendirme yapilir. Ayrica daha onceki taslarin kimyasal yapisi arastirilarak taslarin kimyasal yapisi anlasilir. ����bolik degerlendirme denilen bu islemlerle idrarda tas olusumuna yol acabilecek maddelerin duzeyleri olculup sonuca gore diyet yada ilac verilebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder