Virus dedigimiz cok kucuk mikroplarin karaciger hucrelerinde cogalip hasar meydana getirmesidir...
Karaciger iltihabidir. Buna bagli olarak karaciger hucreleri zedelenmesi ve erimesidir.
Hepatit Yapan Etkenler Nelerdir ?
Basta virusler olmak uzere, hucre zedelenmesi yapan tum etkenler, toksik kimyasal maddeler, alkol, mikroplar, radyasyon v.b.dir.
Enfeksiyoz Hepatit (Bulasici Sarilik) Nedir ?
Virus dedigimiz cok kucuk mikroplarin karaciger hucrelerinde cogalip hasar meydana getirmesidir. Bu virusler insandan insana bulasabilir. Bircok virus hepatit yapabilir.
Hepatit YapanVirusler Hangileridir?
Baslicalari Hepatit A, B,C,D,E olmak uzere CMV ve Epstaine Barr virusleridir. Bunlardan Hepatit B virusu ulkemizde yayginligi, nadir de olsa siroz, karaciger kanseri gibi cok ciddi hastaliklara yol acmasi ve asisinin mevcut olmasi nedeniyle ozellikle onemlidir.
Hepatit B Virusu Nasil Yayilir ?
Kan ve vucut salgilari (meni, tukruk, vaginal salgilar, ter, gozyasi) ile temas sonucu yayilir. Yayilimda en onemli etken kandir. HBV Bulasma Yollari; Anneden bebege, dogum sirasinda (Bulasma dogumda veya hemen sonrasinda nadir durumlarda rahim icindeyken olur) Virus bulasmis igne ve diger tybbi cerrahi malzemelerle, Cinsel iliski ile, Kan nakli ile (transfuzyon) Dovme yaptirirken kullanilan igneler ile Ozellikle kalabalik ve hijyenik standartlarin dusuk oldugu yerlerde yakin aile iliskisi ile bulasma riski artmaktadir.
Hepatit B Virusunun Turkiye'de ve Dunya da Yayilimi Nasildir ?
Gunumuzde Dunya'da 300.000.000'dan fazla insanin Hepatit B virusu tasiyicisi oldugu ve her yil 250.000'den fazla insanin Hepatit B virusune bagli karaciger hastaligi nedeniyle oldugu bilinmektedir. Ulkemizde normal kisilerde %4-10 arasinda tasiyicilik bulundugu cesitli arastirmalarda belirlenmistir.
Hepatit B Virusu ne tur bir hastalik yapar ve hastalik nasil seyreder ?
HBV infeksiyonunun sonucu buyuk olcude hastaligin basladigi yasa baglidir. Dogumda veya bagisiklik sistemi henuz gelismemis bebeklere HBV bulastiginda genellikle enfeksiyon sessiz seyretmekte bebekler saglikli gorunmekte ve sarilik ortaya cikmamaktadir. Bu bebekler cogunlukla virusun uzun sureli kronik tasiyicisi olmaktadir. Bu kisiler genellikle uzun yillar saglikli gorunurler ancak 30, 40 ya da 50 yaslarindan sonra hastalik ortaya cikabilir. Yasamlarinin erken donemlerinde enfeksiyona yakalanan kronik tasiyicilarin yaklasik %25'inde yasamlari boyunca siroz olusma ve hatta karaciger kanseri gelisme riski vardir. Ileri donemlerde HBV bulastiginda hastalanip sarilik olma olasiligi yaklasik %20'dir. Bu hastaliga akut hepatit denir. Diger %80'lik bolumde sarilik gelismez ve sessiz kalir. Enfekte olup virusten kurtulan kisiler bagisiklik kazanirlar. Eriskinlerin %5-10'u virusten kurtulamaz ve kronik tasiyici olurlar. Bu kisiler genellikle yillar boyu saglikli bir yasam surerler ancak siroz ve kanser gelisme riskleri vardir.
Akut Hepatit B Hastaliginda Belirtiler Nelerdir?
Hepatit B virusu vucuda girdikten sonra uzun bir kulucka donemi vardir (40-180 gun). Hastaliga ait erken belirtiler basagrisi, ates, yorgunluk, halsizlik, kiriklik, istahsizlik, bulanti,kusma, karin agrisi ve bazen usume seklinde gorulur. Virus baslica karacigeri etkiler, iltihap ve nekroza yol acar. Bu belirtiler bazi hastalarda sarilikla beraber gorulebildigi gibi bazilarinda sarilik gorulmez.
Hepatit B Virusunun Bulastigi veya Karacigerde Hasar Olup Olmadigi Nasil Anlasilir?
Hekime yardimci olabilecek bircok test vardir. Ancak bu testlerin sonuclarinin yorumu her zaman kolay olmayabilir ve zaman zaman degisik uzmanlik dallarinin goruslerine gerek duyulabilir.Bu testlerden baslicalari sunlardir; Hepatit B cekirdek antikorlari (anti-HBcIgG ve anti-HBcIgM): Virusle temasin olup olmadiginin ve enfeksiyon doneminin belirlenmesinde kullanilir. Hepatit B yuzey antijeni (HBs) : Kisinin HBV ile enfekte olup olmadigini belirlemek icin kullanilir. Hepatit B e antijeni (HBe) ve HBV-DNA testi: Virusun karacigerde cogalmaya devam edip etmedigine isaret eder. HBe bulunan kisiler bulunmayanlara gore daha bulastiricidirlar ve suren karaciger yikimi acisindan daha fazla risk tasirlar. Hepatit B yuzey antikoru (Anti-HBs): Bu test B virusune yakalanmis, virusten kurtulmus ve bagisiklik kazanmis kisilerde pozitiftir. Hepatit B ile asilamanin basarili oldugu kisilerde bu antikorun bulunmasi kisinin halen bagisik oldugunu gosterir. Karaciger Fonksiyon Testleri: Karaciger iltihabi halini ya da yikimini gosteren kan testleridir. ALT (SGPT) duzeyi iyi bir kilavuzdur. Diger testlerle birlikte hastaligin gidisi hakkinda yoruma olanak tanirlar. Karaciger Ultrasonu ya da sintigrafisi: Bu testler karacigerin goruntulenmesini saglar. Karaciger Biyopsisi: Yerel anestezi ile karacigerden cok kucuk bir parcanin cikarilmasidir. Karaciger yikiminin saptanmasi ve hastaligin tanisi acisindan son derece degerlidir.Hepatit B virusunu tasiyan kisilerin dikkat etmesi gereken hususlar; Kan bagisi yapmaktan kacinmalidirlar Kanlarinin baskalarinin kanlari ile temasina izin vermemelidirler Aile fertleri, ayni evi paylasanlar ve cinsel partnerlerinin Hepatit B asisi olmalarini saglamalidirlar. Yenidogan bebekler en kisa surede asilanmalidir. Gunubirlik cinsel iliskilerde gerekli onlemlerin alinmasi (kondom kullanilmasi) gereklidir.
Hepatit B Virus Enfeksiyonlarini Onlemede Ne Yapilabilir ?
Hepatit B virusu enfeksiyonlarinin onlenmesinde en etkili yontem yenidoganlarin asilanmasidir. Bu konuda ciddi asilama programlari uygulanan ulkelerde Hepatit B virusu tasiyicilarinda buyuk dususler oldugu gorulmustur.
Hepatit B Asisinin Koruyuculugu Nedir ?
Hepatit B asisi uygun sartlarda muhafaza edildiginde (dondurulmadan sogukta) ve usulune uygun tatbik edildiginde asilananlaryn %90'indan fazlasinda bagisiklik saglamaktadir. Bu oran 40 yasin uzerindekilerde bir miktar dusmektedir. Yeni doganlarda asidan %100'e yakin bagisiklik elde edilebildigi bildirilmektedir.
Hepatit B Asisi Kimlere Yapilmalidir ?
Hepatit B asi programi toplumda Hepatit B virusu tasiyiciligini onlemeye yoneliktir. Yeni dogan tum cocuklarin rutin olarak asilanmasinda buyuk yarar vardir. Ulkemizde de yakin bir sure icinde tum yenidoganlarin asilanmasi uygulamasina gecilmesi beklenmektedir. Ozellikle tasiyici annelerin bebeklerinin dogar dogmaz asilanmasi zorunluluktur. Yetiskinlerden risk altindaki gruplara (saglik personeli, polisler, askeri personel, itfaiye mensuplari ve diger acil hizmetlerde calisanlar, homoseksueller, damar ici ilac bagimlilari, hemodiyaliz hastalari, cogul kan ve kan urunu transfuzyonu yapilan hastalar, immun yetmezligi olan kisiler, bakimevlerinde yasayanlar, hapishanedeki hukumluler, Hepatit B tasiyicilari ile ayni evi paylasanlar ve cinsel temasta bulunanlar, hayat kadinlari ve cok esli yasam surenler) asi onerilmektedir. Yetiskinlerden risk grubunda olmayanlar icin asi zorunlu degildir. Asilama Dozaji ve Uygulamasi;Hizli bir bagisiklama arzu ediliyorsa 0,1,2 aylarda 3 asi ve 12 ay sonra bir rapel asi onerilmektedir. Ancak risk dusukse 0,1 ve 6. aylarda uygulanacak asi yeterli olmaktadir. (Enfeksiyonun kulucka doneminde yapilacak asinin hastaligi onleyemeyecegi hatirda tutulmalidir).
Hepatit B Asisi Oncesi Serolojik Test Gereklimidir ?
Daha once Hepatit B virusu ile temas etmis kisilerin buyuk bolumunde Hepatit B yuzey antikoru olusmustur yani dogal olarak bagisiklanmistir. Bu nedenle bu kisilere asi gerekli degildir. Kucuk bir bolumunde ise suregelen tasiyicilik olusmustur. Bu kisilere asinin bir yarari yoktur. Asi oncesi yapilacak serolojik test bu virusle temas etmemis yani bu virusle enfeksiyona duyarli kisileri ayirteder, bu kisiler asilanmalidir. Ancak daha once virusle temas etmis kisilere asi yapilirsa bir zarari olmadigi gibi yarari da yoktur. Bu nedenle arzu edilirse dogrudan asi yapilmasinda tibbi bir sakinca yoktur. Asinin pahali olmasi ve uc kez yapilmasi asi oncesi yapilacak serolojik testlerin gereksiz asilanmayi onleyecegi ve kisinin daha onceden bu virusle temas edip-etmediginin belirlenmesi acisindan yararlidir. Ulkemizde daha onceden bu virusle temas etme oraninin %15'lerde oldugu dusunuldugunden genellikle asi oncesi serolojik test talep edilmektedir. Test Sonuclari ve Asi Gerekliligi; Anti-HBc-IgG Pozitif Hepatit B asisi gerekli degildir. Anti-HBc-IgG Negatif Asi protokolu tam olarak uygulanir. Anti-HBc-IgG yerine Anti-HBs ve HBs-Ag testleri de calisilabilir. Ancak tercihen Anti-HBc-IgG onerilmektedir.
Asilamadan Sonra Antikor Duzeylerinin Belirlenmesi Gerekli midir ?
Asi sonrasi HBs antikorlarinin belirlenmesi asi yanitinin izlenmesinde yararlidir. Genellikle AntiHBs duzeylerinin 10 IU/l ve uzerinde olmasi asinin bagisiklik sagladiginin gostergesi olarak kabul edilmektedir. Antikor duzeyinin izlenmesi ozellikle yuksek risk gruplarinda ve bagisiklik yetersizligi olan hastalarda yararlidir. Dezavantaji ise ilave bir gideri gerektirmesidir. Genellikle yenidogan bebeklerde, cocuklarda ve 40 yasin altindaki saglikli yetiskinlerde asinin bagisiklik olusturma orani %95-100 arasinda oldugundan genis kapsamli asilama programlarinda antikor duzeylerinin arastirilmasina gerek yoktur.
Asinin Zarari veya Yan Tesiri Var midir ?
Zamanimizda uygulanan Hepatit B asilari genetik muhendisligi islevi olarak maya veya memeli hucrelerinde uretilmistir. Bu nedenle Hepatit B virusu tasimamaktadir. Yalnyzca Hepatit B virusunun saflastirilmis yuzey antijenini icermektedir. Bu yuzden teorik ve pratik olarak Hepatit virusu riski sozkonusu degildir.Yalnizca yuksek atesli enfeksiyonlarda fakat asi muhtevasina karsi asiri duyarliligi olan kisilerde kullanilmamalidir. Ancak bunlar tum asilar icin ayni paralelde onerilerdir. Halen piyasada olup uygulanmakta olan Hepatit B asilarinda ciddi bir yan etki bildirilmemistir. Yan etkiler enjeksiyon yerinde gorulebilmekte ve genellikle enjeksiyon yerinde hafif agri ve kizariklik, nadiren sisme ve sertlik olusumu olarak bildirilmektedir.Bas agrisi, yorgunluk, ates, ishal v.b. genel belirtiler nadiren bildirilmis ve asi ile dogrudan ilgisi gosterilememistir. Hamilelerde Asilanmanin Sakincasi Varmidir? Hamilelerde asilanma ile ilgili bir sakinca bildirilmemistir.
Hepatit B Gecirmis Olabilirmiyim ?
Asagidaki siklardan sadece biri hayatiniza girmis ise HEPATIT B gecirmis olabilirsiniz:
* Kan ve diger vucut sivilarina maruz birakacak bir iste calistiniz mi yada calisiyor musunuz?
* Kan veya kan urunleri nakli yapildi mi veya dialize baglandiniz mi?
* Hepatit B virusu tasiyan birisiyle yakin iliski icerisinde misiniz yada ayni evi paylasiyor musunuz?
* Baskasi ile ortak igne veya damar ici ilac kullandiniz mi?
* Cinsel yolla bulasan bir hastaliga yakalandiniz mi?
* Gecmis 6 ay icerisinde birden fazla kisiyle seksuel iliskiniz oldu mu?
* Dovme veya vucut kupesi yaptirdiniz mi?
* Baska birisi ile dus fircanizi veya tras bicaginizi paylasiyor musunuz?
Hepatit B Acisindan Yuksek Risk Gruplari
Hepatit B Acisindan Yuksek Risk Gruplari Asagida Siralanmistir
# Saglik personeli Doktorlar, hemsireler, dis hekimleri, laboratuvarda calisanlar vb.
# Acil Hizmetlerde Calisanlar Polisler, askeri personel, itfaiye mensuplari vb.
# Tibbi atiklarla ugrasanlar Temizlik iscileri, morgta ve cenaze islerinde calisanlar vb.
# Hepatit B tasiyicilari ile ayni evi paylasanlar ve cinsel temasta bulunanlar
# Diyaliz hastalari
# Cok esli yasam surenler, Seks iscileri, Homoseksueller
# Damar ici ilac bagimlilari,
# Kan ve kan urunu transfuzyonu yapilacak olanlar
# Immun yetmezligi olan kisiler
# Bakimevlerinde yasayanlar
# Yasamlari Hapisane gibi kapali hacimlerde kisitli olanlar
Hepatit B Onlenebilirmi?
Hepatit B enfeksiyonuna karsi kesin tedbirler mevcuttur. Bu tedbirlerin basinda asilanma ve riski azaltmak icin bir takim aliskanliklarin degistirilmesi gelir.Hepatit B'nin size bulasmasi hususunda endise duyuyorsaniz lutfen doktorunuza enfeksiyondan korunmak icin hangi tedbirleri alabileceginizi danisin.
Yeni dogan bebekler ve cocuklar(11-12 yas'a kadar) asilanma programina alinmali ve 3 dozluk asi semasi uygulanmalidir.
Bu Grup Disinda Asilanmasi Gereken Eriskinler
# Tum 11 - 12 yasina gelmis, henuz asilanmamis kisiler
# 12 yasindan buyuk enfeksiyon kapma riskine sahip kisiler
# Gecen 6 ayda aktif seks hayatina sahip birden fazla esli, heteroseksuel, eriskin ve yetiskinler
# Biseksuel ve homoseksuel gencler ve yetiskinler
# Hepatit B'li birinin seks partneri ve ev arkadaslari
# Damar ici uyusturucu kullananlar
# Kan ve kanla kirlenmis vucut sivisina maruz kalma riskine sahip insanlar
# Periton veya hemodiyaliz hastalari
Kaynak
Worldmedline
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder