Normalde bir insanin idrarinda gerek gozle gorulen, gerekse idrar tahlilinde mikroskopla belirlenen kanama olmamasi gerekir. Cerrahpasa Tip Fak. Androloji Bilim Dali Baskani Prof. Dr. Halim Hattat idrarda kan gorulmesini Mynet okurlari icin yazdi.
Idrarda kanama, aksi kanitlanincaya kadar cok ciddi bir bulgu olarak kabul edilir. Bu nedenle kanamaya neden olan etkenin tanisi konuncaya kadar, gereken tani yontemleri kullanilarak arastirilmalidir. Cunku idrardaki kanama cok basit bir usutmeden kaynaklanabilecegi gibi uriner sistemde olusan bir tumorun ilk belirtisi de olabilir.
Bobrek taslari, veremi, kotu huylu tumorleri ya da enfarktusu, akut glomerulonefrit, idrar borusu taslari, idrar kesesi tumorleri, veremi, taslari ya da basit bir idrar kesesi iltihabi ya da siyek (uretra) taslari ve iltihabi buna yol acabilir.
Bazen sik tas dusuren hastalar, idrarlarinda kanama oldugunda yine tas dusurdugunu dusunerek olayi onemsemezler. Bircok durumda oldugu gibi, doktora danismadan kendi basina antibiyotik veya antiseptik ilaclar alip kanamanin gecirilmesi yaniltici olur. En sik rastlanilani idrardan bir kez kan gelmesi, ama baska hicbir agri ve rahatsizlik olmamasidir. Bu kanama tekrarlamasa da mutlaka tetkiklerle sebebinin bulunmasinda fayda vardir.
Ayrica duzenli kontroller (check-up) yaptirip tesadufen idrarlarinda mikroskopla kanama belirlenen hastalarda da, tanisi konuncaya kadar tetkik edilmesi gereklidir. Yapilacak olan goruntuleme yontemleri (Ultrasonografi, urografi, gerekirse de bilgisayarli tomografi veya MR) tani koymada yetersiz kalirsa, idrar kesesine (mesane) bir optik yardimiyla direkt bakma (sistoskopi) yontemini mutlaka uygulamak ve olasi sinsi bir mesane kanserini erken teshis ederek, tedavisine olanak saglamak gerekmektedir. Ozellikle hanimlar sistit (mesane enfeksiyonu) olmaya daha yatkindirlar. Bu nedenle olasi bazi kanamalari onlar da onemsemeyebilir ve sistitten oldugunu dusunurler. Asil tehlike de, nedeni ve tanisi belirlenmeden sistit gibi sanilan durumlarin sonradan yol actigi ciddi saglik sorunlaridir.
Kanli idrarin rengi icerdigi kan miktarina gore acik pembeden koyu kirmizi ya kadar degisir. Kanli idrar bulaniktir; cam bir kap icinde bir sure bekletilirse ustte gorece duru, altta ise kanli cokelti nedeniyle daha koyu renkli ve bulanik iki bolume ayrilir. Idrarda kan her zaman gozle gorulmeyebilir. Idrarin rengini degistirmeyecek kadar azsa ancak kimyasal deneylerle ya da idrar cokeltisinin mikroskopla incelenmesiyle saptanabilir.
Nedenleri daha ayrintili incelersek:
Sistit, cesitli mikrobik organlar tarafindan olusturulan mesane enfeksiyonudur. Yani Sistit idrar kesesi (mesane) nin iltihaplanmasidir. Idrar yollari ve ureme sisteminde en sik gorulen hastaliklardan biridir. Zamaninda tedavi edilmezse hastalik bobrekleri de etkileyecek bicimde yayilabilir ve mesane ve bobreklerde kalici hasarlar olusturabilir. Cinsel iliski, idrar yolundan yapilan mudahaleler, dogum, norolojik problemler, mesanede tas veya herhangi bir yabanci cisim varligi, su tuketiminin az olmasi, mesanenin enfeksiyon ajanlarina karsi biyolojik savunma bariyerlerinin yetersiz oldugu durumlar sistit gelisimine sebep olurlar. Hamilelik sirasinda, ozellikle erken donemde idrarda onemli derecede bakteri cikisi (bakteriuri) saptanir. Kadinlar hamilelik sirasinda ve hemen ertesinde idrar yollari enfeksiyonu acisindan risk altindadirlar ve saptanan herhangi bir enfeksiyon hemen tedavi edilmelidir.
Belirtileri : Sik iseme, acil iseme hissi, idrar yaparken yanma, geceleri idrara cikma, karnin alt kisminda agri ve rahatsizlik hissi sik gorulen yakinmalardir. Sikisma seklinde idrar kacirma ve kanli idrar yapma gorulebilir, yuksek ates ise nadir gorulur. Idrar bulanik, kotu kokulu olabilir. Cinsel iliski esnasinda agri hissi olabilir.
Mesane tasi : Idrarda kan ,sik sik idrara cikma, ancak az ve sadece belli bir pozisyonda idrar yapabilme,sirtin alt kisminda ve karinda agriyla birlikte dusuk atesiniz gorulebilir.
Bobrek tasi : Bobrek tasinin genellikle ilk belirtisi siddetli bir yan agrisidir. Bu agri genellikle , tas idrar yolunun bir kesimini tikadiginda veya hareket ettiginde meydana gelir. Tasin bulundugu yere gore, agri kasiklara ve uylugun ic yuzune yayilabilir ve bulantiya ve kusmaya neden olabilir. Eger tas idrar yolunda tahrise neden olmussa , idrarda bir miktar kanda gorulebilir.
-Siddetli yan agrisi
-Idrarda kan
-Ates ve titreme (genellikle enfeksiyonun gostergesidir.)
-Kusma
-Kotu kokulu bulanik idrar
-Idrar yaparken yanma sikayetleri tas hastaligini akla getirmelidir.
Uretrit : Sarimtrak bir akinti , karnin alt kisminda agri, sik sik idrara cikilmasi, ancak az miktarda kanli idrar,idrar yaparken yanma ve kadinlarda cinsel iliskide aci gorulur. Uretrit cinsel yolla bulasan ya da kisisel temizlige onem vermemekten kaynaklanan bakteriyel bir iltihaptir.
Glomerulonefrit : Idrarda kanla birlikte ayak bileklerinde, gozlerin etrafinda sislik, nefes darligi ve yorgunluk bulunur. Bobregin kani suzen yapilarinda ani veya kronik bir iltihaplanma olmus olabilir.
Tehlikesiz hematuri : Sadece idrarda kan olup, baska bir belirti yoktur. Idrar viral enfeksiyonlardakinden daha kanli gorunse de, bu durum herhangi bir hastalikla veya organ hasariyla iliskili degildir. Bazen cocuklukta meydana gelir ve zamanla gecer, sikinti yaratmadan omur boyu surebilir.
Hemolitik anemi : Yorgunluk ve gucsuzlukle birlikte idrarda kan gorulur, nefes darligi cekilir. Hemolitik anemi kanin alyuvarlarindaki genetik bir anormallikten veya bazi ilaclardan ya da alyuvarlari yok eden bazi hastaliklarindan kaynaklanir. Alyuvarlar yikima ugramistir ve kemik iligi bunlarin yerine yenilerini yeteri kadar hizla uretememektedir. Genetik olarak bazi enzimleri eksik olanlar ile bazi ilaclari kullananlarda hemolitik anemi ortaya cikabilir
Mesane Kanseri : Mesane Kanserinin tipik on belirtisi gross hematuria yani idrarda kan bulunmasidir.Bu en genel klinik bulgu hastalarin yaklasik %75 gorulmektedir.Ayrica idrarda mikroskopik seviyede kan da siklikla gorulmektedir. Hastaligin ileri evrelerinde mesane tahrisi ve disuri yani zor ve sancili idrar yapma da siklikla gozlemlenmektedir. Kanamalar karekteristik olarak ara sira olusmakta, idrarin temiz gorulmesi doktorun calismalarini ertelemesine sebep olabilmekte bu da teshiste gecikmelere neden olabilmektedir. Mesane Kanseri en sik gorulen kanser turlerinden biridir.
Ozet olarak idrarinda kan gorulen veya idrar analizinde mikroskopik kanama belirlenen her kisinin kesinlikle ayrintili urolojik muayeneden gecmesi ve tani konuncaya kadar gereken tum tetkiklerin yapilmasi onemli bir gerekliliktir
Idrarda kanama, aksi kanitlanincaya kadar cok ciddi bir bulgu olarak kabul edilir. Bu nedenle kanamaya neden olan etkenin tanisi konuncaya kadar, gereken tani yontemleri kullanilarak arastirilmalidir. Cunku idrardaki kanama cok basit bir usutmeden kaynaklanabilecegi gibi uriner sistemde olusan bir tumorun ilk belirtisi de olabilir.
Bobrek taslari, veremi, kotu huylu tumorleri ya da enfarktusu, akut glomerulonefrit, idrar borusu taslari, idrar kesesi tumorleri, veremi, taslari ya da basit bir idrar kesesi iltihabi ya da siyek (uretra) taslari ve iltihabi buna yol acabilir.
Bazen sik tas dusuren hastalar, idrarlarinda kanama oldugunda yine tas dusurdugunu dusunerek olayi onemsemezler. Bircok durumda oldugu gibi, doktora danismadan kendi basina antibiyotik veya antiseptik ilaclar alip kanamanin gecirilmesi yaniltici olur. En sik rastlanilani idrardan bir kez kan gelmesi, ama baska hicbir agri ve rahatsizlik olmamasidir. Bu kanama tekrarlamasa da mutlaka tetkiklerle sebebinin bulunmasinda fayda vardir.
Ayrica duzenli kontroller (check-up) yaptirip tesadufen idrarlarinda mikroskopla kanama belirlenen hastalarda da, tanisi konuncaya kadar tetkik edilmesi gereklidir. Yapilacak olan goruntuleme yontemleri (Ultrasonografi, urografi, gerekirse de bilgisayarli tomografi veya MR) tani koymada yetersiz kalirsa, idrar kesesine (mesane) bir optik yardimiyla direkt bakma (sistoskopi) yontemini mutlaka uygulamak ve olasi sinsi bir mesane kanserini erken teshis ederek, tedavisine olanak saglamak gerekmektedir. Ozellikle hanimlar sistit (mesane enfeksiyonu) olmaya daha yatkindirlar. Bu nedenle olasi bazi kanamalari onlar da onemsemeyebilir ve sistitten oldugunu dusunurler. Asil tehlike de, nedeni ve tanisi belirlenmeden sistit gibi sanilan durumlarin sonradan yol actigi ciddi saglik sorunlaridir.
Kanli idrarin rengi icerdigi kan miktarina gore acik pembeden koyu kirmizi ya kadar degisir. Kanli idrar bulaniktir; cam bir kap icinde bir sure bekletilirse ustte gorece duru, altta ise kanli cokelti nedeniyle daha koyu renkli ve bulanik iki bolume ayrilir. Idrarda kan her zaman gozle gorulmeyebilir. Idrarin rengini degistirmeyecek kadar azsa ancak kimyasal deneylerle ya da idrar cokeltisinin mikroskopla incelenmesiyle saptanabilir.
Nedenleri daha ayrintili incelersek:
Sistit, cesitli mikrobik organlar tarafindan olusturulan mesane enfeksiyonudur. Yani Sistit idrar kesesi (mesane) nin iltihaplanmasidir. Idrar yollari ve ureme sisteminde en sik gorulen hastaliklardan biridir. Zamaninda tedavi edilmezse hastalik bobrekleri de etkileyecek bicimde yayilabilir ve mesane ve bobreklerde kalici hasarlar olusturabilir. Cinsel iliski, idrar yolundan yapilan mudahaleler, dogum, norolojik problemler, mesanede tas veya herhangi bir yabanci cisim varligi, su tuketiminin az olmasi, mesanenin enfeksiyon ajanlarina karsi biyolojik savunma bariyerlerinin yetersiz oldugu durumlar sistit gelisimine sebep olurlar. Hamilelik sirasinda, ozellikle erken donemde idrarda onemli derecede bakteri cikisi (bakteriuri) saptanir. Kadinlar hamilelik sirasinda ve hemen ertesinde idrar yollari enfeksiyonu acisindan risk altindadirlar ve saptanan herhangi bir enfeksiyon hemen tedavi edilmelidir.Belirtileri : Sik iseme, acil iseme hissi, idrar yaparken yanma, geceleri idrara cikma, karnin alt kisminda agri ve rahatsizlik hissi sik gorulen yakinmalardir. Sikisma seklinde idrar kacirma ve kanli idrar yapma gorulebilir, yuksek ates ise nadir gorulur. Idrar bulanik, kotu kokulu olabilir. Cinsel iliski esnasinda agri hissi olabilir.
Mesane tasi : Idrarda kan ,sik sik idrara cikma, ancak az ve sadece belli bir pozisyonda idrar yapabilme,sirtin alt kisminda ve karinda agriyla birlikte dusuk atesiniz gorulebilir.
Bobrek tasi : Bobrek tasinin genellikle ilk belirtisi siddetli bir yan agrisidir. Bu agri genellikle , tas idrar yolunun bir kesimini tikadiginda veya hareket ettiginde meydana gelir. Tasin bulundugu yere gore, agri kasiklara ve uylugun ic yuzune yayilabilir ve bulantiya ve kusmaya neden olabilir. Eger tas idrar yolunda tahrise neden olmussa , idrarda bir miktar kanda gorulebilir.
-Siddetli yan agrisi
-Idrarda kan
-Ates ve titreme (genellikle enfeksiyonun gostergesidir.)
-Kusma
-Kotu kokulu bulanik idrar
-Idrar yaparken yanma sikayetleri tas hastaligini akla getirmelidir.
Uretrit : Sarimtrak bir akinti , karnin alt kisminda agri, sik sik idrara cikilmasi, ancak az miktarda kanli idrar,idrar yaparken yanma ve kadinlarda cinsel iliskide aci gorulur. Uretrit cinsel yolla bulasan ya da kisisel temizlige onem vermemekten kaynaklanan bakteriyel bir iltihaptir.
Glomerulonefrit : Idrarda kanla birlikte ayak bileklerinde, gozlerin etrafinda sislik, nefes darligi ve yorgunluk bulunur. Bobregin kani suzen yapilarinda ani veya kronik bir iltihaplanma olmus olabilir.
Tehlikesiz hematuri : Sadece idrarda kan olup, baska bir belirti yoktur. Idrar viral enfeksiyonlardakinden daha kanli gorunse de, bu durum herhangi bir hastalikla veya organ hasariyla iliskili degildir. Bazen cocuklukta meydana gelir ve zamanla gecer, sikinti yaratmadan omur boyu surebilir.Hemolitik anemi : Yorgunluk ve gucsuzlukle birlikte idrarda kan gorulur, nefes darligi cekilir. Hemolitik anemi kanin alyuvarlarindaki genetik bir anormallikten veya bazi ilaclardan ya da alyuvarlari yok eden bazi hastaliklarindan kaynaklanir. Alyuvarlar yikima ugramistir ve kemik iligi bunlarin yerine yenilerini yeteri kadar hizla uretememektedir. Genetik olarak bazi enzimleri eksik olanlar ile bazi ilaclari kullananlarda hemolitik anemi ortaya cikabilir
Mesane Kanseri : Mesane Kanserinin tipik on belirtisi gross hematuria yani idrarda kan bulunmasidir.Bu en genel klinik bulgu hastalarin yaklasik %75 gorulmektedir.Ayrica idrarda mikroskopik seviyede kan da siklikla gorulmektedir. Hastaligin ileri evrelerinde mesane tahrisi ve disuri yani zor ve sancili idrar yapma da siklikla gozlemlenmektedir. Kanamalar karekteristik olarak ara sira olusmakta, idrarin temiz gorulmesi doktorun calismalarini ertelemesine sebep olabilmekte bu da teshiste gecikmelere neden olabilmektedir. Mesane Kanseri en sik gorulen kanser turlerinden biridir.
Ozet olarak idrarinda kan gorulen veya idrar analizinde mikroskopik kanama belirlenen her kisinin kesinlikle ayrintili urolojik muayeneden gecmesi ve tani konuncaya kadar gereken tum tetkiklerin yapilmasi onemli bir gerekliliktir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder