Benler, melanosit adi verilen ve melanin pigmenti ureten hucrelerin olusturdugu yapilardir. Bir kismi dogustan olabilecegi gibi bir kismi da sonradan (edinsel olarak) ortaya cikabiliyor. Kahverengi, siyah ya da deri renginde olabilen benler genellikle bir tehlike olusturmazken; bazilari kanser riski tasiyabiliyor. Acibadem Hastanesi Deri Hastaliklari Uzmani Dr. Sadiye Kus; "Her ben tehlikeli degildir. Edinsel benlerin normal olarak yillar icinde sekil ve renk acisindan degisim gecirebilecegi beklenmektedir." diyerek soyle devam ediyor: "Malin melanom melanositlerin yapilarinin bozulup, kontrolsuz olarak asiri cogalmasi ile olusan bir deri kanseri tipidir. Malign melanom, mevcut bir ben uzerinde ortaya cikabilecegi gibi, ayrica baslangictan itibaren beni taklit eder tarzda da dogup gelisebilir. Melanomu zararsiz degisimlerden ayirt etmede simetri, sinir, renk ve cap ozelliklerine dikkat edilmelidir."
Hangi benler tehlikeli?
Sekil ve yapi itibariyle simetrik ve yuvarlak bir gorunum yerine duzensiz, asimetrik gorunum tasiyan, sinirlari duzenli olmayan, farkli renkler iceren benler risk olusturuyor. Dr. Kus, "Bu degisiklikler varsa hastanin bir dermatoloji uzmanina basvurmasi gereklidir." diyerek bir uyarida bulunuyor: "Bunun disinda hastanin diger benlerinden daha farkli oldugunu dusundugu, ani degisim gosteren, hizla buyuyen ya da yukarida sayilanlara uysun ya da uymasin gorunusunden endise duydugu benleri icin dermatolojiye basvurmasi gerekmektedir."
Dogustan olan benlerin ise ozellikle buyuk olanlari malign melanoma donusme riski tasimaktadir. Bu nedenle yakindan takip edilmeli ve gerekli gorulurse cerrahi olarak cikarilmalidirlar."
Kimler risk altinda?
Dr. Kus, riskli gruplari soyle siraliyor:
-Ten rengi acik olup, mavi, gri ya da yesil goz rengine, yogun cillere sahip olmak.
-Ozellikle cocukluk ve ergenlik doneminde aralikli olarak yogun sekilde gunese maruz kalmak
-Cocukluk doneminde gecirilmis gunes yaniklari oykusu
-Daha once melanom gecirmis olmak ya da ailede melanom oykusu.
-Bireyde cok sayida (ellinin uzerinde) ben bulunmasi.
-Displastik (atipik) ben olarak adlandirilan duzensiz benlere sahip olmak.
Tani ve tetkikler
Melanom gelisimi acisindan risk faktorleri bulunan bireyler icin kliniklerine gore 3 ila 12 ayda bir dermatolojik muayene oneriliyor. Benlerin incelenmesinde muayenenin yani sira benin 10 kat buyutulerek icindeki yapilarin gorunmesini saglayan "dermatoskop" adi verilen bir el aletinden de yararlaniliyor. Benlerdeki bazi anormallikler ciplak gozle saptanabilecek duruma gelmeden once de dermatoskop ile daha erken donemde saptanabiliyor. Dr. Kus, "Ciplak goz ve dermatoskopla yapilan muayenede melanom suphesi uyandiran bir ben varsa bunun kesin tanisi benin cikartilip patolojik incelemeye gonderilmesiyle saglanmaktadir. Ancak her benin cerrahi olarak cikarilip patolojik incelemeye gonderilmesi gerekmemektedir. Dermatoloji uzmani tarafindan cikarilmayi gerektirecek kriterlere sahip olmayip ancak yine de izlenmesine karar verilen benler icin hasta periyodik kontrollere cagrilir." diyor.
Dijital dermatoskop ile erken tani
Dermatoskop adi verilen el aletleri ile yapilan incelemede supheli benlerin fotografik olarak kayit imkani bulunmadigindan, hasta takibe geldiginde benin onceki muayenelerdeki gorunumu ile son durumunu karsilastirma imkani da soz konusu degil. Ancak dijital dermatoskopik inceleme benlerin kayit edilip, saklanip hastanin izlem suresi boyunca benlerinde gelisebilecek degisikliklerin saptanmasini sagliyor. Dr. Kus, "Supheli benlerdeki degisikliklerin bu sekilde erken donemde saptanmasini kolaylastirir." diyerek sozlerini soyle surduruyor: "Ancak unutulmamalidir ki dijital dermatoskopik inceleme her zaman patolojik incelemenin yerini tutmamaktadir. Bu nedenle dermatoloji uzmani tarafindan gerekli goruldugunde ilk muayene ya da takip muayenelerinde benin ya da benlerin cerrahi olarak cikarilmasi ve patolojik tetkiki istenebilir."
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder