Gunesin fotosentez, D vitamini olusumunu saglamak, isi ve isik yaymak, mikroplari oldurmek ve insanlara psikolojik olarak olumlu etkilemek gibi sayisiz yarari bulunuyor. Ancak gunesin faydalari oldugu kadar bircok zarari da var.
Gunes, yaydigi UVA ve UVB isinlari nedeniyle cilt hucrelerini bozdugu icin oldukca zararli. Gunesin zararlari bu kadarla sinirli degil. Ozel Kadikoy Hastanesi Deri Hastaliklari Uzmani Dr. Funda Guneri gunesin olumsuz etkileriyle ilgili sunlari soyluyor: �Uzun yillar gunes isinlarina maruz kalindiginda deride gunesin gec donem etkileri ortaya cikar. Bunlar; gunese bagli deri yaslanmasi, ciltte ince veya kalin cizgilenme, kuruluk, ince kirmizi damarciklar, renk bozuklugu , derinin esnekliginin azalmasi ve siyah noktalardir. Bu olay sadece yaz aylarinda guneslenirken olmaz. Bu acidan yolda yururken, araba kullanirken, spor yaparken de gunesten korunmak gerekir.�
Gunes isinlari
Gunes, yaydigi UVA, UVB isinlari nedeniyle cilt hucrelerini bozdugu icin oldukca zararli. UVA ve UVB isinlarini bircok kisi ismen biliyor. Ancak bu isinlarin ozelligi, birbirinden farki ya da benzerligi pek bilinmiyor. Ultraviyole A isinlari yeryuzune ulasan ancak ozon tabakasinda suzulmeyen isinlar arasinda yer aliyor. Bu nedenle gunes isigi icinde UVB�ye gore 1000 kat daha yogun olarak bulunuyorlar. Bulutlardan ve camdan gecme ozelligine sahip. Derinin alt tabakasina etki ettikleri icin, bronzlasma gelisiyor. Ultraviyole B isinlari ise yeryuzune ulasarak gunes yanigina veya kizarmaya neden oluyor. Ustelik bu isinlar derideki hucrelerde, bag dokusunda ve deri damarlarindaki hasarin baslica sebebi. Her ne kadar uzun yillar UVB isini daha zararli olarak bilinse de yapilan arastirmalar UVA isinlarinin daha zararli oldugunu ortaya koyuyor. Bugun ultraviyolenin, deri kanserlerine neden oldugu biliniyor. Bu sebeple ozellikle gunes altinda calisan insanlar ve deniz kenarinda bronz bir ten ugruna saatler boyunca guneslenen kisiler risk altinda. Acibadem Hastanesi Bakirkoy Dermatoloji Uzmani Prof. Dr. Rifkiye Kucukoglu isinlarin diger etkileri ile ilgili sunlari soyluyor: �Uzun sure gunese maruz kalma, derinin bag dokusunu etkileyeceginden, kronik hasarlanma sonucu, erken deri yaslanmasi ortaya cikacaktir. Gunes isinlari pigment hucrelerini de etkilediginden istenmeyen ciller veya lekelerin olusmasi kacinilmazdir. Diger taraftan gunes isinlari, bagisiklik sistemini zayiflatmakta bunun sonucunda infeksiyonlara direnci azaltmaktadir.
Neden bronzlasiyoruz?
Bronzlasma cildin kendini korumasi anlamina geliyor. Dr. Guneri bunun nedenini soyle acikliyor: �Gunes isigindan etkilenen kisilerde oncelikle ciltte kalinlasma olur ve deri korunmak icin daha fazla renk maddesi uretir. Yani bronzlasma derinin savunma mekanizmasidir. Fakat ek koruma onlemleri almadan sadece bu mekanizma yeterli olamamaktadir. Acik tenli kisiler, yaslilar ve 3 yas alti cocuklar gunesin olumsuz etkilerine daha acik olduklari icin ozellikle korunmalidirlar.�
Lekeleri onemseyin
Gunes lekeleri, ultraviyole isinlarina maruz kalinmasi sonrasi gelisen kucuk, koyu saridan kahverengiye degisen pigmentte, cilt lezyonlari olarak tanimlaniyor. Gunes isinlarina maruz kalinmaya devam edildikce renklerde koyulasma daha belirgin olarak ortaya cikiyor. Bu lekeleri tetikleyen sadece gunes isinlari da degil. Son yillarda moda olan solaryuma giren kisilerde de lekeler goruluyor. Bu kahverengi lekeleri kisinin genetik ozellikleri, hormonal durumu, alinan sivi gidalar ve ilaclar da etkiliyor. Dr. Guneri lekeler tarzinda gorulen cilt lezyonlarinin deri kanseri habercisi olabilecegine dikkat cekerek sunlari soyluyor: �Gunesin deri kanseri olusumuna neden oldugu bilinmektedir. UV B daha az etkili olmakla bi rlikte hem UVA hem de UVB buna neden olmaktadir. Bu nedenle kullanilan gunes koruyucu urunlerin her iki isina karsi da koruyucu filtre icermeleri gerekmektedir. Deri kanserlerinin bir kismi yillar icinde yavasca gelisir ve hayati tehlike yaratmaz. Bazi tipleri ise erken tani konulmadigi surece olume neden olabilirler.�
Gunes �ben�leri etkiliyor
Benler sayilari kalitsal olarak belirlenen, cocuklukta cikmaya baslayan, ergenlik doneminde kahverengiye donusen cilt lezyonlari olarak adlandiriliyor. Benler cilt kanserlerine sebep olabiliyor. Dr. Guneri bu noktada bir uyarida bulunarak soyle diyor: �Benler birden ortaya cikarsa, hizla buyur ve kabariklasirsa, icinde farkli renk tonlari varsa, sinirlari duzensizse veya kasiniyorsa mutlaka bir dermatolog tarafindan muayene edilmelidir. Gunese maruz kalma, acik ten rengi, ailede kanser olmasi ve benlerin sayica coklugu benler uzerinden kanser gelisme riskini arttirir. Bu nedenle bu risk faktorlerini tasiyanlarin gunesten korunmalari gerekmektedir.�
Tek sart: Gunese karsi onlem
Gunes lekelerine maruz kalmamanin birincil sarti, gunese karsi korunmaktan geciyor. Prof. Dr.Kucukoglu alinmasi gereken onlemleri su sekilde siraliyor:
- Gunes isinlarinin yogun oldugu saatlerde (11:00-15:00) gunese cikmayin. Yazin bulutlu havalarda da UV isinlarinin % 50� si yeryuzune ulastigindan koruma onlemleri alinmasi gerektigini unutmayin.
- Sik dokuma ve renkli giysiler tercih edin. Ayrica sapka ve gozluk de kullanin.
- Gunesten koruyan urunleri bilincli kullanin. Gunese cikmadan yarim saat once kremi uygulayin ve 3 saatte bir tekrarlayin. Deniz veya havuzlardan cikinca, terleyince dus alarak tekrar krem surun.
- Beyaz tenlilerin, sarisin ve acik gozlu kisilerin, cocuklarin, yaslilarin ve gunese duyarliligi olanlarin her gun ve faktoru 30�un uzerinde olan gunes koruyucu kullanmalari gerektigini aklinizdan cikarmayin. Bugday tenli ve esmerseniz SPF (Gunes koruma faktoru) 15 ve uzerinde olan urunleri tercih edin
|
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder