Bel FitiGi Ve SIyatIq....

Bel fitigi bel agrilarinin en sik nedenlerinden biridir. Halk arasinda bel kaymasi, disk kaymasi, omurilik sikismasi gibi isimlerlede duyabilirsiniz.

Diskler iki omur govdesinin arasinda kaucuk yumusakliginda destek dokulardir. Omurganin egilme hareketleri disklerden oldugu gibi, her disk bir amortisor gibi gelen darbeleri emer. Disk omurilik ve sinir koklerinin hemen onunde yerlesmistir. Bu yerlesim disk hastaliklarindaki belirtilerin ana nedenidir.

Aslinda disk kaucuk kivaminda bir halka ve icinde jole kivaminda cekirdekten olusur. Bel fitigi halkanin kirilarak icindeki jole kivamindaki maddenin omurilige ve/veya sinir koklerine baski yapmasidir.

Bel fitigi nedenleri



Diskler yuksek oranda su icerir. Insanlar yaslandikca su icerigi azalir ve disk daha sert bir hal alir ve yuksekligi azalir.Daha sert diskler fitiklasmaya daha egilimli olur.
Asinma ve yirtik
Asiri agirlik diskin ortasindaki jole kivamli cekirdegi sikistirarak halkayi kirarak disari cikmaya zorlar.
Kotu durus-oturus pozisyonu
Hatali yuk kaldirma
Ani basinc
Bu durumda halka kirilarak icindeki jole kivamindaki maddenin omurilige ve/veya sinir koklerine baski yapar. Bazen bu madde koparak omurilik kanalina dolabilir. Bu durum sinir koklerini zedeleyerek felclere idrar tutamama gibi yakinmalara neden olur.

Belirtiler

Her bes kisiden 4'u hayatinin bir doneminde bel agrisi cekmektedir. Yalniz agri bel fitigi demek icin yeterli degildir. Yine de ani baslayan agrilarda doktora basvurmakta gec kalinmamalidir.

Bel fitiginin en tipik belirtisi siyatik agrisidir. Siyatik agrisi kalca ortasindan baslayan bacaga yayilan, aniden gelen, keskin siddetli bir agridir. Bu bel fitiginin sinirlere yaptigi basi nedeniyle olur.
Siyatik agrisi hapsirma, oksurme fazla oturma ile artar.

Diger bulgular;


Bir bacakta kuvvetsizlik, bazi hareketlerde felc
Karincalanma, batma, uyusukluk
Idrar tutamama, altina kacirma (Bu bulgu her iki bacakta kuvvetsizlikle birlikte olursa cok ciddi bir durumla karsi karsiyasiniz demektir.)
Bel ortasinda yanici agri.
Bel fitiginda tani

Tibbi hikaye tanida en onemli ipuclarini saglar. Genellikle, az veya cok bel agrisini takiben bacaga vuran agri hikayesi vardir. Genellikle agir kaldirma gibi bir olay sonrasi ilk bulgular hissedilirse de, uzun suren sabahlari kalktiginda bel agrisi ve sertligi ardindan belirgin bir zorlama olmaksizin ani baslayan vakalar da az degildir. Bu konuda net veriler olmamakla birlikte disk hastaliklarinda ailevi bir egilim genellikle saptanabilir.

Fizik muayene genellikle taniyi saglar. Muayene ile hangi sinir kokunun sikistigi, bu sikismanin ciddiyeti rahatlikla saptanabilir. Tedavi yonteminin seciminde muayene bulgulari esastir.

Basit bir radyolojik inceleme ile omurga mekanigini etkileyen, belagrisi ile karakterize dogumsal omurga hastaliklari (% 5-10 a varan oranlarda gorulebilir), kireclenmeler, omurga kaymalari, bazi tumorler taninabilir.

MR ve EMG gibi tetkikler tedaviye yanit vermeyen, sik nuks eden, muayene bulgulari ile cerrahi karar verilen vakalarda ayirici tani ve operasyon stratejisi acisindan gerekebilir.

Tedavi secenekleri

Ani baslayan veya uzun sureli hafif yakinmalarin uzerine baslayan siddetli bulgularda yatak istirahati, agri kesiciler, kas gevseticiler genellikle ise yararlar. Bu durumlarda doktor kontrolunde kortikosteroid kullanimi hizli ve etkili bir iyilesme saglayabilir. Sadece agri ile karakterize olgularda bele buz uygulamasi, tutulma-kasilma ile karakterize olgularda sicak uygulamasi ise yarar. Bu durumlarda hastalarin yavas hareket etmeleri, ani hareketlerden kacinmalari, uzun yuruyus ve uzun sureli oturmaktan kacinmalari onerilir. Bu devrede fizik tedavi cok yararli degildir. Bu devrede sinir koklerine direkt (epidural) kortikosteroid enjeksiyonu oldukca etkili bir tedavi secenegidir.

Uzun sureli (kronik) agri durumlarinda tedavide antidepresan ilaclar, disk icine yapilan ilac, isi veren maddelerle diski kucultme yontemleri etkilidir. Bu donemde fizik tedavi oldukca etkilidir.

Cerrahi tedavi fitik parcasinin kanala dustugu, fonksiyon kaybina neden olan sinir basilarinda gereklidir. Uygun yapilmis cerrahi disi tedavilere yanit vermeyen 3 ayi gecmis ciddi bulgularda da cerrahi tedavi dusunulebilir. Gunumuzde microdiskektomi yontemi uygulanmaktadir.

Bel fitiklarinda tedavi yontemlerinden hangisi secilirse secilsin temel 4 kosul yerine getirilmelidir.


Hastalar mutlaka ideal kilolarinda olmaliir.
Karin ve bel adelerini gelistirici ekzersiz programlarina veya spor aktivitelerine hemen baslanmalidir.
(Bkz: Sekil 1-2-3)

Agirlik kaldirirken, otururken, calisirken, arac kullanirken beli korumak. (Bkz: Egitim Konulari)
Yatak tam ortopedik olmalidir. Hastalarin sirtustu dizlerinin altinda bir yastik ile dizleri hafif kivrik pozisyonda veya yan yatarken dizler hafifce karina cekilmis pozisyonda yatmalidirlar.
Acil durumlar

Nadir vakalarda fitik omurilik ve sinir koklerine asiri baski yaparak idrar ve gayita kacirma, belli bolgelerde felclere neden olabilir. Bu sirada bacak, kasik ve genital bolgede uyusukluk ve karincalanmalar olur. Bu durum acil cerrahi mudahale gerektirir.

Siyatik agrisi ile karisan hastaliklar

Belden kalca, bacak ve kasiga vuran agrilarin yaklasik %90 ini siyatik agrilari olusturur. Bunun disinda legen kemigi icindeki ve omurgadaki bazi hastaliklar bu agriyi taklit edebilir. Bu hastaliklari gosteren sema asagidadir.