akil vucud kadar saglam degildir. zihin hastaliklarinin, tek
baslarina, butun diger hastaliklarin topundan fazla oldugu dikkate
alinmaga l�yiktir. ve dolup tasan timarhaneler ise, buralara
yerlestirilmege muhtac olanlari alamiyacak kadar kalabaliktir. nevyork
devleti icinde yirmi ikide bir kisi, c.w. beers'e gore, hayatinin
herhangi bir devrinde, bir timarhanede tedavi olunmak l�zimdir.
birlesik devletlerin hepsinde, akil z�findan veya delilikten dolayi
tedavi altina alinmis olanlarin yek�nu, hastahanelerde tedavi edilen
veremliler yek�nunden sekiz kere fazladir. delilerin teavi edildikleri
muesseselere her yil 68.000 kisi kabul edilmektedir. sayet muracaat ve
kabuller bu hizla devam edecek olursa bugun mekteblerde okumakta olan
cocuklarla genclerden takriben bir milyonu, gunun birinde, zihin
hastaligindan dolayi timarhanelere alinmak icab edecektir. 1932
senesinde, amerikada devlete bagli hastahanelerde 340.000 deli vardi.
bundan baska, 81.289 abtal ve sar'ali tedavi altina alinmis ve 10.951
tanesi de serbest gezmekte bulunmustu. husus� hastahanelerde
bakilmakta olanlar bu istatistige dahil degillerdir. memleketin heyeti
umumiyesinde 500.000 zayif akilli mevcuddur. diger taraftan, milli
ijyen komitesi vasitasiyle yapilan teftisler, umum� mekteblerde
terbiye goren cocuklardan 400.000 tanesinin sinif derslerini takib
edemiyecek derecede zek�siz olduklarini gostermistir. hakikatte, zihin
bozukluguna tutulmus kimselerin sayisi bundan cok fazladir.
hastahanelere yatirilmamis yurddaslardan yuz binlercesinin psikonoroza
mubtel� olduklari tahmin edilmektedir. bu rakamlar, meden� insanlarin
suurundaki z�fin ne derece buyuk ve gittikce fazlalasmakta olan bu z�f
meselesinin de modern cemiyet icin ne kadar ehemmiyetli oldugunu
gosterir. akil hastaliklari tehdid edici bir hal almaktadir. bunlar
veremden, kanserden, kalb ve yurek hastaliklarindan ve hatt� tifusten,
veba veya koleradan daha tehlikelidir. bunlarin tehlikesi yalniz
caniler sayisini cogaltmasinda degil, beyaz irklari gittikce daha
fazla bozmasindandir. caniler arasinda milletin geri kismindakinden
fazla zayi akilli veya deli yoktur. vakia hapishanelerde normal
olmayan pek cok adamlar goruldugu dogrudur. fakat daha yukarida isaret
ettigimiz gibi canilerden bir kismi hapsedilmistir. polisce tutulup
mahkemelerce ceza carpilmaga ses cikarmayanlar da zaten kusurlulardir.
zihin hastaliklarina sik rastlanilmai modern medeniyetin pek buyuk bir
hatasidir. suphe edilmemelidir ki yasayis tarzimniz zihin bozukluklari
tevlid etmektedir.
demek ki modern tababet hakikaten insana has olan faaliyetlere
herkesin sahib olmasini temin edememistir. zek�yi, bilinmeyen
dusmanlarina karsi mudafaa edece mevkide bulunmaktan uzaktir. bugunku
hekimlik zihin hastaliklarinin al�metlerini ve akil z�finin
cesidlerini bilmekte ise de bu bozukluklarin mahiyetinin tamamiyle
cahildir; bu hastaliklarin beynindeki bunyev� �fetlerden mi, yahud ic
muhitin degisikliklerinden mi, yoksa iki sebebin her ikisinden mi
gedigini bilmemektedir. ihtimal ki asab� ve pskiolojik faaliyetler,
hem beynin hal ve vaziyetine ve hem de ankodrin guddelerince deveran
cumlesinin icinde serbest birakilip kanca dimag hocrelerine goturulen
maddelere t�bi bulunmaktadir. bu guddelerdeki fonksiyonel
ihtil�llerin, beynin anatomik �fetleri gibi, bir takim nevroz ve
psikozlari meydana getirdikleri suphesizdir. bu h�diseleri tamamiyle
bilsek bile pek ziyade ilerlemis olmayiz. uzuvlari fiziyoloji izah
ettigi gibi akil patolojisinin anahtari da psikolojidedir. ancak,
fiziyoloji ilim, psikoloji ise ilim degildir. psikoloji henuz claude
bernard'ini veya pasteur'unu beklemektedir. psikoloji henuz,
cerrahligin berberler ve siminin de lavoisier'den evvel simyacilar
elinde bulundugu zamanki haldedir. bilgilerinin kifayetsizliginden
dolayi modern psikolojileri ve bunlarin usullerini itham etmemelidir.
cehlimizin asil sebebi mevzuun sonsuz murekkebligidir. asab
hocrelerinin, bunlarin irtisam ve istirak liflerinin ve beyin ve
dimagdaki oluslarin bilinmez �lemine nufuz etmemize imk�n verecek
tekniklere henuz malik degiliz.
schizophir�nique al�metlerele, mesel�, beyin kisrinin bunyev�
bozukluklari arasindaki sahih munasebetleri kesfetmek imk�nsizdir.
kroepelin'in umidleri tahakkuk etmemistir. belki de akil
tesevvuslerinin mesafev� temerkuzu mevcud bile degildir. bazi
al�metleri, h�diselerdeki muvakkat teakubun intizamsizliklarina ve
fonksiyonel bir cumlenin asab� unsurlari bakimindan zaman kiymetinin
tahavvullerine atfetmek kabildir. bundan baska, biliyoruz ki gerek
firengi spirochet'i ve gerek uyku hastaliginin bilinmeyen unsuru
tarafindan bazi mintakalarda ika olunan hocre tahribleri sahsiette
gayet mutebariz degisikliklere sebeb olmaktadir. bu bilgi muphem,
gayri kat� tesekkul hailndedir. bir akil ijiyeninin gelismesi icin
onun tamamlanmasini ve zihin hastaliklarinin mahiyetinin belli
olmasini beklememek zarur�dir.
zihin hastaliklarinin sebeblerini bilmek onlarin mahiyetlerini
bilmekten daha muhim olabilir ve bunlardan korunmamaizi temin
edebilirdi. gorunuse gore akil z�fi ve delilik endustriel medeniyet
ve onun yasama tarzimizda yapmis oldugu degisiklikler icin
verecegimiz necat fidyesidir. bundan baska, akil z�fi ve delilik,
ekseriya, irsen intikal, ve eksriya asab� cumlenin esasen muvazeneli
olmadigi insan gruplarinda tezahur etmektedir. sinirli, acayip ve cok
hassas cocuklar meydana getirmis olan ailelerde bir takim delilerin
ve zayif akillilarin zuhur ettikleri gorulmektedir. bununla beraber
zihin hastaliklari, bunlardan simdiye kadar masum bulunmus ailelerde
de musahede olunmaktadir. su halde, akil patolojisi uzerinde modern
hayatin nasil muessir oldugunu arastirmak l�zimdir.
halis kan kopek nesillerinde sinirliligin arttigi musahede
olunmaktadir. bunlar arasinda, bazan, zayif akilli ve deli insanlara
kiyas olunabilecek tipler gorulmektedir. bu h�dise, cok sun'� sartlar
icinde ve kurdlarla dogusen coban kopekleri olan cedlerininkinden
busbutun baska gidalarla buyutulmus hayvanlarda vukua gelmektedir.
denilebilir ki hayatin yeni sartlari icinde, insanda oldugu gibi
hayvanda da, bazi �miller, asab� cumleyi zararli bir sekilde tadile
mutemayil gorunmektedir. fakat bu h�disenin mekanizmasi hakkinda
sarih bir fikir edinmek icin uzun ve derin tecrubeye ihtiyac vardir.
akil z�finin ve deliligin inkisafini kolaylastiran sartlar, daha cok
hayatin endiseli, intizamsiz ve tel�sli, gidanin fazla kuvvetli veya
cok zayif, firenginin sik, asab� cumlenin zaten sarsilmis, ahl�k
disiplininin yikilmis, benligin, mesuliyetsizligin, daginikligin
mutad oldugu ve tabi� istifanin da vuku bulmadigi itima� topluklar da
tezahur etmektedir. bu �millerle psikozun zuhuru arasinda, muhakkak
ki, bazi munasebetler vardir. bugunku yasayisimizda henuz bizim icin
gizli olan esasli bir kotuluk mevcuddur. yarattigimiz yeni hayat
sarlari icinde tamamiyle kendimize h�s faaliyetlerimiz fena ve eksik
bir sekilde inkisaf etmektedir. denilebilir ik modern medeniyetin
harikalari arasinda insanin sahsiyete eriyip kaybolmaga mutemaylidir.
Dr. Alexis Carrel
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder