Cocuklar dogustan yapisi itibariyla donanim olarak bizlere uyum saglamak ve bizleri ornek alarak hayata hazirlanmak uzere programlanmislardir. Bizden gorduklerini taklit eder ve ogrenirler. Hic dusunduk mu acaba hayatimizin bircok noktasinda olabilecegi gibi disiplin konusunda anne ve babamiza benzedigimizi? Bircok insan disiplin konusunda anne ve babasindan ogrendigi dili kullanmak zorunda kalir. Halbuki disiplin konusunda konustugumuz farkli bir dil daha vardir. Insanlarin bir olay ya da durum karsisinda takindiklari ve karsisindakileri baski altina almaya yonelik disiplin davranislarina disiplin dili deniliyor. Disiplinin de bir dili oldugunu bilirseniz dogru dilleri konusmayi da ogrenebilirsiniz.
Cevrede gozlenen yanlislari siz yapmayin
Cevremize soyle bir baktigimizda cocuklarin hatali bir davranista bulunduklarinda anne babalarin cocuklarina nasil davrandiklarini gozlemlersiniz. Genel olarak onu doven anne veya bir baba canlanir kafamizda. Kerim Bey ve Sibel Hanim ikisi erkek biri de kiz olmak uzere uc cocuk sahibi bir cifttir. 18 yasinda olan kucuk oglu bircok davranis bozuklugu icinde ve anne bundan cok rahatsiz oldugu icin bu durumu benimle paylastilar. Geriye donup baktigimizda Sibel Hanim’in disiplin dilinin “fiziksel siddet” oldugu anlasiliyordu. Kerim Bey’in dili ise “yok sayma” idi. Butun cocuklarini doverek terbiye eden ve ikinci cocuk haric digerlerinde basarili (!) oldugunu soyleyen Sibel Hanim olanlara anlam veremiyordu. Oglu Burak neden boyle olmustu da digerleri degil? Evet oglu Burak’in neden boyle oldugunu degil de diger cocuklarin nasil oldu da ruhsal sagliklarini koruduklarini sormak gerekiyordu aslinda. Diger cocuklar da dayak yiyerek buyumuslerdi; ama yalnizca biri isyan ediyordu. Digerleri isyan etmedigi icin sanki problem yokmus gibi algilaniyordu anne tarafindan. Diger iki cocuga baktigimizda cekingen, kendine guvenmeyen ve toplum icinde kendini rahat ifade edemeyen iki cocuk duruyordu karsimizda. Biri bas kaldirmis, ikisi sindirilmisti. Zaten genele bakildiginda “fiziksel siddet”i kullanan ailelerin cocuklari ya sindirilirler, cok pasif olurlar ya da bas kaldirip isyan ederler. Anne baba ile yapilan gorusmeler sonucu ailenin bu konularda biraz bilinclendigi ve daha olgun davranislar ile cocuklari ile daha guzel iliskiler gelistirebildikleri gozlendi.
Neden siddete basvuruluyor?
Fiziksel siddet genellikle orta ve alt gelir grubu ailelerde daha fazla kullanilan bir disiplin yontemi. Tabii cevremizde maddi durumu cok iyi olup da cocuklarina fiziksel siddet uygulayan aileler de yok degil. Ailenin fiziksel siddete basvurmasinin temel sebeplerini su basliklar altinda toplayabiliriz.
Baska yontem bilmeme
Insanlarin buyuk cogunlugu evlenip de cocuk sahibi olmadan once cocuk egitimi hakkinda dogru durust hicbir bilgiye sahip degildirler. Ne zaman cocuk olur da problemler ortaya cikmaya baslar hemen kendi anne babalarinin uyguladiklari yontemlere siginirlar. Kendileri yasadiklarindan cok sikayetci olsalar da o yasadiklarini unutmuscasina ayni davranislari birer ebeveyn olarak cocuklarina karsi sergilemeye devam ederler.
Kizginlik en kolay yol
Aileler nedense fiziksel siddet uygulamayi kestirme bir yol olarak tercih ederler. Fiziksel siddetin cocugun psikolojik gelisimindeki yaptigi tahribati bir tarafa biraksak bile yine de kolay ve etkili bir cozum degildir. Cunku fiziksel siddet ile cocugu bir an icin baski altina alir ve istediginizi yaptirabilirsiniz; ancak bu yontemle uzun vadeli bir cozum elde edemezsiniz. Uzun vadede o cocuk basinizi daha cok agritacaktir. Yani fiziksel siddet kullanarak olayi yalnizca otelemis olursunuz.
Ofkenizi kontrol edin
Cocuklarimizi egitirken karsilastigimiz sorunlar karsisinda ofkelenmemizin belli sebepleri vardir. Bunlarin cogu sanilanin aksine cocuktan degil biz ebeveynlerden kaynaklanir. Cocuklar bizi sinirlendirmiyor, biz kendi kendimize sinirleniyoruzdur. Dusunce bicimlerimiz bunun en temel sebebidir. 2 yaslarindaki bir cocuk daha once misafir odasina girmemesi soylenmesine ragmen oraya girmis ve sehpanin ustundeki guzelim vazoyu yere dusurup kirilmasina sebep olmustur. ‘Bu durumda da mi anne ofkelenmemeli?’ diye sorabilirsiniz. Hemen olayin oncesine donelim. Butun gelisim uzmanlari ‘Cocugun yurumeye baslamasi ile birlikte arastirma ve kesfetme duygusu zirveye cikar.’ diyorlar. Ve anne tam da cocugunuz boyle bir donemi yasarken kalkip yasakli bolgeler ilan edip cocugun merakini bir kat daha artiriyor. Cocugun vazoyu kirmasi icin butun sartlari farkinda olmasa da hazirlayan (merak duygusunu tahrik ederek) ve ondan sonra da kirmamasini bekleyen annenin bu beklentisi ne kadar dogrudur acaba? Sinirlenmeye gerek kalmayacak onlemler bastan alinirsa ev icinde daha saglikli iliskiler gelistirilebilir. En azindan cocuk eve degil de biraz da ev cocuga uydurulursa ofkelenme sebeplerimiz azalmis olur.
Goz temasi kurun
Goz temasi ile anlatabiliyorken, cocuga bagirmak onun disiplin konusundaki anlama esigini yukseltir ve belli bir zaman sonra daha azindan anlamamaya baslar. Onu da yeterli gormeyip cocuga fiziksel siddet uyguladigimizda artik dayaktan asagisini anlamaz hale gelir. Ve surekli dovuldugunde ise Anadolu tabiri ile “dayak delisi” olur ve artik bu cocuk hicbir seyden anlamaz duruma gelir. Onemli olan cocugun disiplin anlamindaki anlama esigini olabildigince asagida tutabilmektir. Bunu da halihazirda uyguladigimiz yontemin bir alt basamagina sonra bir altina cocugu hazirlayarak basarabiliriz. Bagirmaktan asagisini anlamayan cocuga once ses tonumuzu dusurur ve zamanla beden dilimizi ve gozle temastan anlayacak hale getirebiliriz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder