Allerji tum yonleriyle

Allerji tum yonleriyle

Allerji nedir?
Cevremizde yaygin olarak bulunan allerjenlere bazi kisiler digerlerinden daha fazla duyarli olup (atopik kisiler) onlara karsi allerjik olmayan normal kisilerden (atopik olmayan) cok daha abartili bir reaksiyon verirler. Bu duruma allerji denilmektedir.

Allerjik tabiatta olmak bir hastalik midir?
Hayir. Toplumda yasayan bireylerin yaklasik %30’u allerjik tabiattadir. Bu kisiler duyarli olduklari bazi allerjenlere karsi ozel E tipi antikorlar araciligiyla abartili bir reaksiyon olusturabilme yetenegindedirler. Bu tip antikorlara bagli olarak bazen degisik allerjik hastaliklar ortaya cikabilir. Ancak tek basina allerjik bunyeye sahip olmak, yani atopik olmak bir hastalik olmayip allerjik hastaliklara bir cesit aday olma, yatkin olma durumudur.

Allerjik bunyeye sahip olmak neye baglidir?
Bu tamamen ailesel gecisli (irsi) bir durumdur.

Genetik gecis disinda cevresel faktorlerin bir etkisi yok mudur?
Atopik olma veya olmama durumu tamamen genetik olarak belirlenmektedir. Ancak atopik kisilerde allerjik hastaliklarin gelisip gelismemesi cevresel allerjenlerle karsilasma yogunluguna bagli olarak degismektedir. Daha dunyaya gelmeden gebelik doneminde veya hayatin erken doneminde, emzirme periyodunda annenin sigara icmesi, allerjik gidalari tuketmesi, ortamin allerjen yogunlugunun fazla olmasi gibi faktorler atopik kisilerde allerjik hastaliklarin gorulme sikligini artirir.

Allerjik hastaliklar psikolojik nedenlerle gorulebilir mi?
Allerjik hastaliklar psikolojik veya psikosomatik hastaliklardan farklidir. Ancak allerjik hastaliklarin gelisiminde, yakinmalarin ortaya cikmasinda ve hastaligin kontrolunde psikolojik durumun da katkisi olabilir. Ayrica psikolojik hastaliklarla ayrimi gerekebilir.

Allerjik hastaliklar nelerdir?
Astim, allerjik burun nezlesi ve sinuzit, allerjik goz nezlesi, burun polipleri, allerjik orta kulak iltihabi, urtiker ve egzema gibi allerjik deri hastaliklari, gidalara bagli allerjik reaksiyonlar, cesitli ilac ve kimyasallar ile ari ve bocek sokmalarina bagli allerjik reaksiyonlar allerjik hastaliklarin arasinda oncelikli olarak sayilmasi gerekenlerdir.

Allerjik bunyeli bir kiside bu hastaliklarin hepsi de bulunur mu?
Vucudun allerjenlere olan reaksiyonu belirli organlara ozel dagilim gosterir. Bazi kisilerde bu sayilan hastaliklarin bir kaci beraber bulunabilirse de bu sart degildir.

Allerji teshisi nasil konur?
Allerjik hastaliklarla uyumlu yakinmalari olan kisilerde ailede benzer hastaligi olanlarin varligi, sikayetlerin suregen ve tekrarlayici olmasi, mevsimlere gore degismesi, diger allerjik hastaliklarin eslik etmesi gibi hastanin oykusunde tipik ozellikler allerjik bir hastaligi telkin eder. Kanda ozel E tipi antikorlarin arastirilmasi, allerjik cilt testleri ve hastaligin tipine gore degisen diger tetkiklerle kesin teshis konulabilir.

Teshis icin can yakici, zor tetkikler, endoskopik islemler ve biyopsiler gerekli midir?
Hayir. Allerjik hastaliklarin tanisinda genellikle bu tur invaziv islemlere gerek duyulmaz.

Yoremizde bu tur hastaliklarin teshis ve takibi mumkun mudur?
Tabii. Fakultemizde allerjik hastaliklarin teshis, takip ve tedavisi icin gerekli olan her turlu laboratuvar inceleme yapilabilmektedir. Uzak yerlere gidip gelmege gerek yoktur.

Erken teshisin onemi var mi?
Kuskusuz. Hem hastanin yasaminin normale dondurulmesi, hastaliktan dolayi kayiplarinin giderilmesi; hem de tehlikeli krizlerin ve ayni zamanda hastaligin ilerlemesinin onlenmesi icin erken tani konarak tedaviye baslanmasi cok yerinde olur.

Allerjik hastaliklarin belirtileri nelerdir?
Hastaligin tipine, agirligina ve hastanin yasina, cinsiyetine gore belirtiler degisir. Allerjik sinuzit, burun ve goz nezlesinde: Yilin belirli aylarinda veya tum yil boyunca devam eden hapsirma, burunda kasinti, burun akintisi, burun tikanikligi vardir. Geniz akintisi, bogazda giciklanma, gozlerde yasarma, kizariklik ve kasinti, kulakta dolgunluk hisirti, kasinti, bas ve kulak agrisi, koku alma bozuklugu tat almama, sesin degismesi olabilmektedir. Anjiyonorotik odem ve anafilakside: Tablonun agirligina bagli olarak degisen derecelerde yuzde, dudakta, dilde, bogazda aniden sisme, tikanma, ciltte solukluk, kizariklik, kasinti ve kabarikliklar, dokuntuler, nefes darligi, hiriltili solunum, tansiyon dusmesi, ates, terleme, carpinti, kalpte ritim bozuklugu, morarma, kusma, karin agrisi, ishal, havale gecirme, solunum durmasi ve olum olabilir. Astimda: Nefes darligi, oksuruk, hiriltili solunum, goguste tikaniklik olabilir. Bu yakinmalarin aniden ve krizler seklinde ortaya cikmasi bir muddet sonra kendiliginden veya tedaviyle duzelmesi, tekrarlamasi, gece uykudan uyandiracak sekilde olmasi cok tipiktir. Cilt Allerjilerinde: Ciltte kasinti, kurdesen denilen kabarikliklar, kirmizi renkli dokuntuler, sulanma, kabuklanma, deride kalinlasma ve deride renk degisikligi gorulebilir. Mide barsak kanali allerjilerinde: Bulanti, kusma, ishal, karin agrisi, istahsizlik, kilo kaybi, gelisme geriligi, kansizliga bagli halsizlik, solukluk, goz kapaklari ve bacaklarda sislikler gibi yakinmalar olabilir.

Bu sikayetler allerjik hastaliklar disinda baska nedenlerle olusamaz mi?
Evet olusabilir. Bunlarin hicbirisi allerjik hastaliklara ozgu degildir. Yakinmalarin suregen ve tekrarlayici vasifta olmasi, mevsimlerle iliski gostermesi, ailede benzer yakinmalari olan baska kisilerin olmasi veya altta aciklanan allerjenlerden birisiyle temas sonrasi bu yakinmalarin ortaya cikmasi allerjik bir hastaligin varligini gosteren isaretlerdir.

Allerjik hastaliklar tehlikeli midir?
Sik gorulmeleri, sureklilik gostermeleri, kisinin performansini yakindan etkileyerek normal yasamini kisitlamalari, is gucu kaybi ve okul devamsizligina yol acmalari ve anafilaksi, anjiyonorotik odem gibi bazen olumcul olabilen formlarinin da bulunmasi nedeniyle allerjik hastaliklar cok onemli saglik sorunlari arasinda yer almaktadir.

Allerjik hastalarda kriz olur mu?
Evet. Allerjik hastaliklarin bazilarinda aniden kriz seklinde agir bir tablo gelisebilir. Ustelik bu durum tekrarlayicidir. Astimda, penisilin allerjisinde, ari-bocek sokmasinda, anjiyonorotik odemde tehlikeli, olumcul krizler olabilir.

Anafilaksi nedir?
Allerjiye bagli olarak ani ortaya cikan ve acilen tedavi edilmezse olumcul olan sistemik, tehlikeli bir hastaliktir. Ari sokmasi, penisin gibi bir ilacin damardan verilmesi gibi allerjenlerle temas sonrasi olay dakikalar icinde baslar. Tablonun agirligina bagli olarak degisen derecelerde yuzde, dudakta, dilde, bogazda aniden sisme, tikanma, ciltte solukluk, kizariklik, kasinti ve kabarikliklar, dokuntuler, nefes darligi, hiriltili solunum, tansiyon dusmesi, ates, terleme, carpinti, kalpte ritim bozuklugu, morarma, kusma, karin agrisi, ishal, havale gecirme, solunum durmasi ve olum olabilir.

Boyle bir durumda ne yapilmalidir?
Maalesef bu durumda hasta ve yakinlarinin yapacagi fazla bir sey yoktur. Ancak gerekli ilaclarin bulundugu bir ortamda bir hekim bu duruma mudahale edebilir. Hasta derhal saglik kurulusuna goturulmelidir. Allerjik bunyesi oldugu bilinen kisilerin hastane disinda enjeksiyon yaptirmamasi, ilacli filim vb tetkikler yapilirken durumunu belirtmesi, kendisine dokunan besin ve ilaclari kullanmamasi, ari sokmamasi icin tedbirler alinmasi gerekmektedir.

Ilac allerjisi hakkinda bilgi verir misiniz?
Bir cok ilacin tedavi edici etkisi yaninda istenmeyen bazi etkileri de vardir. Bu yan etkilerden bazilari ise allerjik reaksiyonlara baglidir. Kullanilan ilaca; kullanan kisinin yasina, cinsiyetine, genetik ozelliklerine ve diger hastaliklarina; daha once ayni ilacin kullanilip kullanilmadigina; ilacin verilis yoluna bagli olarak bu tur reaksiyonlarin gorulme olasiligi degismektedir. Hemen her ilac allerjiye neden olabilirse de bazi ilaclarin kullanimi sirasinda buna daha sik rastlanmaktadir. Ilaca bagli allerjik olaylar ciltte gorulen kurdesen, egzamadan kan hucrelerinin sayi ve fonksiyon bozukluklarina, anafilaksi, ates, serum hastaligi gibi sistemik tablolardan ani nefes darligi, sarilik, zaturree goguste, karinda su toplanmasi gibi belirli organ lokalizasyonu gosteren patolojilere kadar cok farkli gorunumlere sahiptir. Ilac alimiyla olaylarin baslamasi arasinda gecen sure bir kac dakikadan bir iki haftaya kadar degismektedir. Bir ilac kullanirken ortaya cikan yeni bir saglik sorunu ilacla iliskili veya iliskisiz olduguna karar verilemese bile o ilaci recete eden hekime bildirilmelidir. Eger hasta herhangi bir ilaca karsi gecirilmis bir allerji oykusune sahipse baska ilaclari kullanmasi gerektiginde de bunu hekimine bildirmelidir. Cunku bazi ilaclar arasinda capraz reaksiyonlar olabilmektedir. Penisilin allerjisi, cesitli rontgen filimlerinin cekilmesi sirasinda kullanilan boyar maddelere karsi ortaya cikan reaksiyonlar ve astimlilarda aspirine karsi duyarlilik ilac allerjileri arasinda ozellikle belirtilmesi gereken durumlardir.

Cocuklara uygulanan asilar allerji yapar mi?
Asilarin hazirlanmasi sirasinda yumurta proteinleri ve bazi jel maddeler asiya karismaktadir. Bunlara bagli allerji gorulebilir. Yumurta yediginde anafilaksi tipinde siddetli allerjik reaksyonu olan kisilere yumurta kaynakli bu asilar yapilmamalidir. Ancak, yumurta yiyince deri dokuntusu gibi hafif allerjik reaksiyonu olanlar asidan ali konmamalidir. Karar verilemedigi durumlarda deri testleri yapilabilir.

Gidalara bagli allerjik rahatsizliklardan biraz bahseder misiniz?
Toplumda yasayan kisilerin %15-20 'si bazi gidalara karsi allerjisi oldugunu soylerken yapilan arastirmalarda bu oranin %1-2 'den fazla olmadigi gosterilmistir. Besin allerjilerine cocuklarda daha sik rastlanir. Yas ilerledikce bu durum cogunlukla ortadan kalkmaktadir. Gidalar allerjik olaylar disinda da besin zehirlenmeleri, besin entoleransi gibi onemli sorunlara yol acabilirler ve bunlarin allerjik olaylardan ayrimi zor olabilir. En siklikla allerjiye yol acan besinler inek sutu, tavuk yumurtasi, soya fasulyesi, ceviz, findik, balik ile bugday ve diger tahillardir. Allerjiye neden olan besinin alinmasindan sonraki dakikalar veya saatler icerisinde allerjinin yerlestigi lokalizasyona bagli olarak degisik sikayetler gorulmege baslar. Dudaklarda, dilde, bogazda sisme, yanma, kasinti, yuzde kizariklik seste kabalik gorulebilir. Kramp seklinde karin agrilari, bulanti, kusma ve ishal gorulebilir. Bebeklerde gelisme geriligi dikkati ceker. Hapsirma burunda kasinti, akinti, tikaniklik, goz yasarmasi, gozlerde kasinti olabilir. Astim tablosu gelisebilir. Bunlarin besinlere bagli olup olmadigi ve hangisine bagli oldugu testlerle anlasildiktan sonra o besin hastanin diyetinden cikarilir. Bir sure bu gidayi almayan kiside zamanla duyarlilik kaybolabilmektedir.

Gida katki maddeleri zararli midir?
Modern yasamin getirdigi zorunluluklar eskiden evlerde dogal ve taze olarak hazirlanan gidalarin yerini fabrikasyon olarak hazirlanan ve uzun sure marketlerde bozulmadan saklanmasi gereken gidalarin almasina neden olmustur. Gidalara hazirlanmasi sirasinda renklendirici, koku verici ve bozulmalarini onleyici bazi kimyasal maddeler ilave edilmektedir. Dogal beslenmede yeri olmayan bu kimyasallar hem astimli, allerjik nezleli bazi kisilerde sorunlara yol acmakta hem de allerji disinda kalp-damar hastaliklarina ve kanserlere neden olabilmektedirler.

Lateks allerjisi ne demektir?
Lateks %99 oraninda Brezilyada yetisen tropikal kaucuk agacinin ozsuyundan uretilir. Kaucuk iceren urunler allerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bilhassa hekimlerin bizar oldugu bu durumda cerrahide kullanilan lateksten mamul eldivenler, bu eldivenlerin giyilip cikarilmasi sirasinda ortama yayilan toz, elastik yapiskan bantlar, cesitli sonda ve kateterler, lastik ayakkabilar, plastik hali arkalari, spor malzemeleri, yolda asinan oto l�stiklerinden ortama dagilan kisimlar ya cilt ile temas veya solunum yoluyla vucuda girmekte ve takiben kurdesen, burun nezlesi, goz nezlesi, nefes darligi, dilde bogazda sisme gibi degisik reaksiyonlar ortaya cikmaktadir.

Temas egzamasi ne demektir?
Cildin herhangi bir madde ile genellikle uzun sureli ve tekrarlayan temaslari sonrasi ciltte allerjik tabiatli bir hastaligin gelismesidir. Buna neden olan maddeler arasinda oncelikle sabun ve deterjanlar, lastik eldivenler, kemer, kolye vb aksesuarlar, gomlek, kaskol gibi giysiler sayilabilir. Temas edilen cilt alaninda kizariklik, kabarikliklar, kalinlasma, catlaklar, soyulma, kasinti, sulanma ve kabuklanmalar gorulebilir.

Bocek ve ari allerjileri hakkinda bilgi verir misiniz?
Hamam bocekleri, kalorifer bocekleri, tahtakurusu, sivrisinek, at sinegi ve pire gibi haserelerin isirmasiyla, tukruk ve diskilarinin solunum veya cilt yoluyla vucuda girmesine, yabani veya bal arilarinin sokmalari sirasinda zerk ettigi zehirlerine karsi bazi kisilerde allerjik reaksiyonlar gelisebilmektedir. Bocek allerjenleri allerjik burun nezlesi ve astima neden olabilmekte; ari sokmalarini takiben ise 10-15 dakika icinde sokma yerinde sinirli veya tum vucutta hafif veya agir bir reaksiyon gelisebilmektedir. Bu olay tehlikeli olabilir. Ariya karsi allerjisi olanlarin yanlarinda ari soktugu taktirde acil mudahale icin igne, sprey, hap turu ilaclari devamli tasimalari ve bunlari kendi kendilerine kullanmayi ogrenmeleri gereklidir. Ozel asi ile tedavi de etkili olmaktadir.

Allerji yapan maddeler (allerjenler) nelerdir? Allerjenler nerede bulunur?
Ev tozu, kuf mantarlari, kedi, kopek, kus tuyleri, cesitli agac, ot ve cayir polenleri, bocek ve hasereler, bazi parazitler, bazi gidalar, penisilin gibi bazi ilaclar, gunes, ruzgar, soguk, kirli hava ile cesitli kimyasal maddeler gibi cok fazla sayida madde allerjenik ozellik tasir. Havada, kullandigimiz gida, ilac ve giyim esyalarimizda, cevremizdeki esyada cok sayida allerjen bulunmaktadir.

Ulkemiz ve yoremizde allerjenlerin durumu
Yapilan calismalarda Ulkemizin 9 000’i askin dogal bitki turunden olusan zengin bir florasi vardir. Iklim ve cografi degiskenlere bagli olarak bolgelerimize gore bitki ortusu farklidir. Karadeniz ve Marmara bolgesinde Avrupa ve Sibirya florasi, Bati ve Guney Anadolu'da Akdeniz florasi, Ic, Dogu ve Guneydogu Anadolu'da ise Iran-Turan florasi ozellikleri hakimdir. Karadeniz Bolgemizde iliman iklim, yuksek nem ve zengin bitki ortusu havayla tasinan aeroallerjenler icin son derece elverisli kosullar saglamaktadir.

Allerjenlere karsi reaksiyon ne zaman ortaya cikar?
Cevremizde cok sayida bulunan allerjenler solunum yolu, sindirim kanali, cilt ve mukozalar ile enjeksiyonlar sirasinda damar yoluyla vucuda girebilir ve sadece hassas kisilerde duyarlilasma periyodunu takiben onemli sorunlara yol acar.

Allerjinin mevsimlerle ilgisi var midir?
Evet. Bazi allerjenlerin yogunlugu belirli mevsimlerde artmaktadir. Diger bazilari ise her mevsimde sabit olarak bulunurlar. Polenler mevsimsel allerjinin en sik rastlanan nedenleridir. Ancak iklime bagli olarak hava sicakliginin ve nisp� nem oraninin degismesine paralel ev tozu akarlari, kuf mantarlari gibi diger havayla tasinan allerjenlerin yogunlugu da degismektedir. Nisan-Mayis, atmosfer havasinda polen yukunun en fazla arttigi aylardir. Bu mevsimde allerjik yapili kisilerde astim, saman nezlesi, goz nezlesi gibi allerjik hastaliklara bagli yakinmalar ortaya cikabilir veya artar.

Bahar nezlesi, mevsimsel astim ne anlama gelir?
Bazi allerjik kisilerde yilin diger zamanlarinda hicbir onemli sorun yasanmazken sadece belirli bir iki ayda her yil tekrarlayan yakinmalar gorulebilir. Bunlar cogu zaman polene bagli yakinmalardir. Kisilere gore degismekle birlikte en sik bahar veya guz aylarinda rastlanir.

Allerji ile meslek arasinda bir iliski var midir?
Evet. Allerjik hastalik bazen bir meslek hastaligi seklindedir. Isyeri ortaminda bulunan bir allerjenle temasa bagli olarak ortaya cikar. Yakinmalarin ise girdikten sonra baslamasi, isyerinden uzakta olundugu zamanlarda (tatil ve seyahatlerde) gerilemesi, ayni isyerinde birden cok kiside benzer yakinmalarin gorulmesi meslek hastaligini dusundurmelidir.

Hangi mesleklerde allerjik hastaliklar daha sik gorulur?
Ciftciler, hayvancilikla ugrasanlar (sigir, kus, kumes hayvani besleyenler, veterinerler, deri, yun isinde calisanlar ..), biyolojik ajanlarla calisanlar (laborantlar, besin, deterjan sanayiinde calisanlar, kimyagerler ..), tozlu islerde calisanlar (keresteciler, marangozlar, firincilar, degirmenciler ..), kimyasallar ile temasi olanlar (boyacilar, kimyagerler, plastik endustrisi iscileri ..), lastik eldiven kullananlar (saglik personeli, temizlik isinde calisanlar ..) ve daha bir cok is kolunda allerjik hastaliklara sik rastlanmaktadir.

Teknoloji ile allerji arasinda bir iliski var midir?
Allerjik hastaliklarin sikligi teknolojinin gelisimine paralel olarak artmaktadir. Kisilerin kapali ve dar alanlarda topluca yasamalari, acik sahada calismaktan buroda calismaya donus, hali dosemeler, ev icinde kedi, kopek, kus vb hayvanlarin beslenmesindeki artis, sigara aliskanliginin yayilmasi, katki maddesi iceren hazir gidalarin tuketilmesi, yasamimiza giren ilac ve kimyasal maddelerin giderek fazlalasmasi, hava kirligi gibi nedenlerle allerjik hastaliklar endustrilesmis yorelerde ve kirsal kesime gore kentlerde daha sik gorulmektedir.

Allerji tedavi edilebilir mi?
Tedavi ile allerjik bunye degistirilemez. Ancak, allerjik hastaliklar kontrol altina alinabilir ve hastanin yakinmalari giderilip, normal yasamina donmesi saglanabilir. Hastaliga bagli olarak yasanimi kisitlanmasi onlenebilir.

Allerjik hastaliklardan tam sifa mumkun degil midir?
Mumkundur. Bazen bir sure devam eden hastalik tablosu tedavi ile veya spontan olarak tamamen ve bir daha geri donmemek uzere duzelebilir. Ancak yakinmalar cogu kez devam etme ve tekrarlama egilimindedir.

Allerjik hastaliklarin tedavisi nasildir?
Tedavi kisiye gore degisir. Oncelikle allerjiye neden olan madde veya maddeler belirlenmeli, hastaligin tipi, agirligi, komplikasyonlari saptanip uygun tedavi sekli kararlastirilip baslanmali, hasta yakin izlemede tutulup alinan cevaba gore tedavi degistirilmelidir. Oncelikle korunma esastir.

Komsumun ilaclarini kullanabilir miyim?
Bunu asla yapmayin. Hastalik ayni olsa bile hicbir hastanin tedavisi digerinin aynisi degildir. Tedavi edilmesi gereken hastalik degil, hastadir. Ve her hasta baska bir kisidir.

Allerjenlerden nasil korunabiliriz?
Allerjiye neden olan madde her kiside ayni degildir. Kisilerin duyarli oldugu allerjen ayri ayridir. Oyku ve testlerle spesifik allerjen saptandiginda hasta mumkunse bundan uzak tutulmalidir. Ornegin bu bir ilac ise bu ilaci kullanmamalidir. Gida ise bu gidayi almamalidir. Isyeriyle ilgili bir madde ise is degisikligi gerekebilir ya da is yerindeki allerjen yogunlugunu azaltacak onlemler yararli olabilir. Ancak havada bulunan allerjenlerden kacinmak oldukca guctur. Polen allerjisinde kira, agaclik, ciceklik alana girmek veya ruzgarla polenlerin tasindigi alanda bulunmak yakinmalari baslatabilir. Ev tozundaki allerjenleri azaltacak onlemler yararli olabilir. Evde dip bucak emis gucu yuksek vakumlu cihazlarla sik sik tozlarin alinmasi, toz kaldirmayacak sekilde temizlik yapilmasi (yas bezle toz alinmasi, cirpma, silkeleme seklinde temizlik yapilmamasi ..), haftada bir en az 60 derece sicaklikta su ile carsaf, kilif ve ortulerin yikanmasi, hali dosemeler yerine vinlex vb turu suni dosemelerin kullanilmasi, allerjen barindirmayan carsaf ve kiliflarin kullanilmasi allerji hastalarinda onerilen tedbirlerdir. Kuf mantarlarinin uremesinin onlenmesi, ev ici nemin azaltilmasi yararli olabilir. Allerjenleri temizledigi soylenen cihaz veya deterjanlarin, hava filtrelerinin bilimsel olarak etkinligi kanitlanmis degildir. Kedi, kopek, kus gibi hayvanlarin ev icinde barindirilmamasi, hamam bocegi, kalorifer bocegi gibi haserelerle mucadele edilmesi gerekmektedir. Yun battaniye, yorgan, kazak, hirka yerine sentetik kumas ve dokumalarin kullanilmasi onerilmektedir. Sigara icilmemesi, pasif olarak sigara dumanina maruz kalmaktan sakinilmasi, ev icinde veya atmosferde hava kirliliginin onlenmesi icin gerekli tedbirlerin alinmasi dikkat edilmesi gereken diger hususlardir. Kimyasal katkilar iceren fabrikasyon gidalardan uzak durulmasi, deterjan, boya ve cesitli temizlik malzemelerinin kullaniminda ortama yayilan keskin koku ve dumandan kacinilmasi gerekmektedir. Ancak bu onerilerin uygulanmasi hic de kolay degildir ve kisinin yasamini cik sinirlayabilir.

Bu tedbirleri alinca allerjik hastaligim gecer mi?
Kuskusuz bu onlemler cok ise yarar, hastaliginizin kontrolu kolaylasir, sikayetleriniz azalir, tedavinizin etkinligi artar. Ancak bunlari yapinca hastalik ortadan kalkacak diye bir garanti soz konusu degildir. Bu onlemleri almakla birlikte veya allerjenlerden kacinilamiyor ise onlarin zararli etkilerini onleyen veya duzelten ilaclarla tedavi gerekebilir.

Allerji tedavisi ne kadar devam eder?
Tedavi cogu kez devamlidir. Ancak bu omur boyu ilac kullanilacak anlamina gelmez. Ilaclar kullanildigi gibi, zaman zaman ilaclar kesilip ilacsiz kontrol ve korunma onlemleri ile izlenebilir. Sorunlar ortaya ciktiginda tekrar tedavi gerekebilir. Mevsimsel allerjilerde sadece sorunlarin yasandigi aylarda bir kac aylik tedavi yeterli olur.

Allerji tedavisinde hangi tur ilaclar kullanilir?
Bu sorunun tek bir cevabi yoktur. Hastaligin yerlestigi organa, tipine, agirligina ve hastanin ozelligine gore farkli bir cok ilac kullanilabilir. Bazen ayni hastada farkli zamanlarda degisik ilaclari kullanmak gerekebilir.

Allerji tedavisinde kullanilan ilaclarin zararli etkileri var midir?
Her ilacin istenmeyen bazi yan etkileri olabilir. Bir hastaya bir ilaci verirken kar-zarar hesabi yapilip beklenen yarar daha agirlikli ise baslanir. Gereksiz yere hicbir ilac kullanilmamalidir. Mumkun olan en dusuk dozda ve en kisa surede kesilecek sekilde ilaclar kullanilmalidir. Bunlara dikkat edilirse onemli bir sorun olmaz. Hekim kontrolu olmadan, kendi basina ilac kullanmak, ve baslanan tedaviyi kontrolsuz surdurmek dogru degildir ve yan etkilerin gorulme riskini artirir.

Bu yan etkiler arasinda en onemlileri nelerdir?
Allerji tedavisinde kullanilan ve antihistaminikler olarak adlandirilan bir grup ilacin bazilari uyku, dalginlik, dikkat azalmasina neden olabilir. Buna bagli olarak kisi araba veya makine kullaniyorsa kazalara neden olabilirler. Aktif calisan kisilerde bu tur yan etkileri olan ilaclar tercih edilmemeli veya kullanilmasi gerekiyorsa kisi onceden uyarilmali, bu tur tehlikeli islerden uzak tutulmalidir. Yine bu tur ilaclar bazen istah artisina yol acip kilo alimina sebebiyet verebilirler. Kortizon turu ilaclar da allerji tedavisinde kullanilmaktadir. Bunlara bagli olarak da onemli yan etkiler gelisebilir.

Asi tedavisine dikkat!
Halk arasinda asi tedavisi olarak bilinen immunoterapi sanildigi gibi allerjik hastaliklarin tedavisinde temel tedavi bicimi degildir. Sadece bocek sokmalari ve bazen de allerjik nezlede etkili olabilen bir tedavi bicimidir. Cogu astim hastasi icin bu tedavi bicimi dogru bir yaklasim olarak kabul edilmez. Bir cok gelismis ulkede astim tedavisinde kullanilmamaktadir. Ayni zamanda, olumcul olabilen riskler tasir. Ustelik etkinligi de ispatlanmis degildir. Etki mekanizmasi da bilinmez. Gerekli bir cok kosula uyan cok az sayida hastaya asil tedaviler uygulandiktan sonra, butun riskler goz onune alinarak, bu isin uzmani olan kisi denetiminde ve acil durumda yasama geri dondurmeye yonelik mudahalenin yapilabilecegi her turlu donanim ve ekipmana sahip bir unitede denenebilir. Fakat maalesef yanlis lanse edildiginden ve suiistimale acik oldugundan gereginden sik olarak uygulanmaktadir. Yillarca bir umit ugruna asi olmaya devam eden hastalar vardir.

Allerjik bir anne ve/veya babanin cocuklarinin allerjik olmamasi icin neler yapilabilir?
Anne veya babadan birisi allerjik ise cocukta allerjik hastaliga rastlanma olasiligi %40 dolaylarinda iken hem anne hem de babanin allerjik oldugu durumda cocukta bu oran %70’e cikmaktadir. Allerjik bunyeli ebeveynlerin almalari gereken tedbirler sunlardir: gebelikte ve dogumu takiben ev icinde sigara icilmemesi, gebelik ve emzirme doneminde anneye yumurta ve inek sutu gibi allerjenik gidalardan arindirilmis bir diyet uygulanmasi, bebegin mutlaka anne sutunu emmesi ve yukarida korunma ile ilgili kisimda anlatilan tedbirlerin dogumdan itibaren dikkatlice uygulanip cevresel allerjenlerle temasin azaltilmasi yararli olacaktir.

Ari poleni, bildircin yumurtasi, hatme cicegi vb gibi dogal ilaclarin tedavideki yeri nedir?
Bu ilaclarin etkili olduklarini gosteren bilimsel calismalar maalesef yapilmamistir. Bu nedenle bu konuda olumlu yada olumsuz bir sey soylemek mumkun degildir