Avian influenza viruslerinin Insanlara Bulasmasi Nasil Olur?
A tipi grip viruslerinin pek cok alt tipi bulunuyor. Bu alt tipler, A tipi grip virusunun yuzeyindeki belli proteinlere gore siniflaniyor (hemagglutinin [HA] ve neuraminidase [NA] proteinleri). Bilinen
Genellikle �avian influenza virus� olarak kuslarda bulunan A tipi grip viruslerine deniliyor ama 1997�den bu yana bazi alt tiplerin insanlara da bulastigi biliniyor. Gerci cogu insan icin bu olasilik dusuktur.
Genellikle avian influenza virusunun bulasmasi icin, kisinin dogrudan virus bulunan kumesle temas etmis olmasi, tavuklara, ordeklere, hindilere ya da bu hayvanlarin ifrazatlari ya da diskilari ile kirlenmis yuzeylere dokunmus olmasi gerekir.
Insandan insana virus bulasmasi henuz raporlanmadi. Bugune kadar bulastigi insanda kaldi, devam etmedi.
Insana bulasan grip virusu ile insanlara bulasan alt tipler kastedilir. A tipi grip virusunun bilinen 3 alt tipi yani H1N1, H1N2 ve H3N2 insanlara bulasabiliyor. Mevcut A tipi grip virusunun bazi genetik parcalarinin kuslardan geldigi dusunuluyor. A tipi grip virusu kendi icinde surekli degisiyor ve gelisiyor. Bu nedenle de zaman icinde insanlar arasinda bulasabilir ve yayilabilir hale gelmesinden korkuluyor.
Kumeste bir salgin baslarsa, virusun bulastigi kumes hayvanlari ya da yuzeylerle temas eden insanlarin virusu kapma riski vardir.
Bir H5N1 Salgininda Insan Sagligi Acisindan Risk Nedir?
H5N1 virusu genel olarak insanlara bulasmaz bilinmesine karsin ocak 2004�den bu yana Dunya Saglik Orgutu�nun raporladigi 140+ insan vakasi mevcut. Bu vakalarin cogunlugu, salgin olan kumesle veya kumes hayvanlari ile dogrudan temasla meydana gelmis. Bu insanlarin da yarisi olmus durumda. Vakalarin cogunlugu onceden saglikli olan cocuklar ve gencler.
Ama sadece agir derecede hastalanan insanlarin raporlanmis olma olasiligi da mevcut. Belki H5N1�in bulastigi ama hastaligi hafif geciren insanlarin toplam sayisini bilmiyor olabiliriz.
Su ana kadar insandan insana H5N1 bulasmasi olasiligi son derece nadir olarak bildiriliyor. Gorulen o ki, bir insana gectikten sonra, bulasmasi devam etmiyor. Ama dunya uzerindeki tum viruslerin degisim gecirme kabiliyeti oldugu bilindigi icin, bilim adamlari bir gun insanlar arasinda yayilacak bir kus gribi salgini olasiliginin var oldugunu dusunuyorlar.
Henuz virusun bulastigi insan sayisi az oldugu icin de, bu viruse bagisiklik saglayacak ilac uretimi �cok az� ya da �yok� olarak bildiriliyor.
Bir gun, insanlar arasinda bir kus gribi salgini olur mu? Ya da ne zaman olur? Sorularinin cevaplari henuz bilinmiyor ya da ongorulemiyor. Ama uzmanlar bu tur bir olasiligi gozardi edemiyorlar.
Insanda H5N1 Belirtileri ve Insan Tedavisi Nasil Olabilir?
Insanlarda kus gribinin belirtileri, tipik insan gribi benzeri belirtilerden (ates, oksuruk, bogaz agrisi, adele sizlamalari) baslayip, goz enfeksiyonlari, zaturre, agir solunum hastaliklari (akut solunum bozuklugu) gibi rahatsizliklara kadar varabilir. Hatta hayati tehdit eder hale de gelebilir. Belirtiler, hangi virusun alindigina gore degisir.
ABD�deki Laboratuar arastirmalari normal insan gribi icin kullanilna ilaclarin, kus gribi icin de kullanilabilecegini gostermistir. Ancak, kus gribi viruslerinin zaman icinde bu ilaclara dayanikli hale gelmesinden de korkuluyor. Bu nedenle de daha fazla calisma yapilmasi gerekli goruluyor.
Asya�daki H5N1 virus�ten kaynaklanan hastalik ve olumler sirasinda, 2 antiviral tedavi direncli goruldu; amantadine ve rimantadine. 2 baska antiviral tedavi, yani oseltamavir ve zanamavir de muhtemelen ise yarayacak diye dusunuluyor. Ancak boyle olup olmadigini anlamak icin ilave arastirmalara ihtiyac duyuluyor.
Su anda insanlari Asya ve Avrupa�da gorulen tur H5N1 virusune karsi koruyacak bir asi mevcut degil. Ancak asi arastirmalari 2005 nisandan bu yana yapiliyor. Bu konuda detayli bilgi icin National Institutes of Health website�ne bakabilirsiniz..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder