Bel AGrisinin NedenlerI NedIr ?

Bel agrisi gunumuz toplumunun %60-85 inde hayatin her hangi bir doneminde gorulebilen, sebebleri cok cesitli olan bir sendromdur. Ozellikle mekanik bel agrilarinda tedavi maliyetlerinin yuksek olmasinin yaninda, agrinin kroniklesmesinin hasta uzerindeki olumsuz etkileri cok onemlidir. Bel agrilari yaygin sanilanin aksine, kacinilmaz olan yaslanmanin sonucu degildir. Tum organlar gibi omurganin asinip yipranmasi da fizyolojik bir olaydir. Omurganin zamanla esnekligi yitirerek sertlesmesi, gittikce zayiflayan kaslara karsi ek dayaniklilik saglayan bir denge unsurudur.

Bel agrisi butun yaslarda gorulebilir. Hatta 15 yasinda dahi ameliyat olan hastamiz mevcuttur. Kronik hastalik tedavisi acisindan kalp hastaliklarindan sonra 2. siradadir. Bel agrisinin onemi ozellikle sanayi kesiminde ve calisan toplumda ortaya cikmaktadir. Agri nedeniyle is gunu ve is gucu kaybi yuklu bir yekun tutmaktadir. Bel agrisi olan hastalarin % 70-80'i ilk akut ataktan sonra her hangi bir tedaviye gerek kalmadan iyilesebilmektedirler. % 20-30 unda ise 2. - 3. tekrar olabilmektedir. Burada onemli olan bu tekrarlarin gelmesini onlemektir. Cunku tekrarlarla agri kroniklesir ve hasta bel agrisi nedeniyle hic is yapamaz hale gelir. Bunu onlemek de belin egitimi ile olur. Kisinin belini tanimasi, belin hangi hareketle ne kadar zorlanacagini bilmesi, bel agrisina yol acan risk faktorlerini, egzersizlerin agrida nasil korunabilecegini ogrenmesi gereklidir. Bel agrisinin olusumunda, omurgadaki yillara bagli asinip yipranma yanisira, omurganin uygun olmayan durusu (kotu postur) ve beli zorlayan bedensel hareketler sorumludur. Bunun icin gunluk yasantida ve mesleki calismalarda dogal olmayan bedensel davranislarin neler oldugu tanimlayip, dogrusunu ogrenip omurganin asiri zorlanmasini onlemek gerekir. BELMER �de bel agrilarini yok edebilme ve onleme yollari size ogretilerek az agriyla yada hic agrisiz yasam icin pratik ogutler verilecektir. Bel koruma prensipleri, yalniz akut agrili donemde degil, tum yasam boyunca gereklidir. Ustelik bunlar, hic de zor olmayan dogal davranislardir.. Bel Agrisinin Sebebleri Nelerdir ? Bel agrisinin pek cok sebebi vardir. Bizim en sik rastladigimiz mekanik bel agrisidir. Bundan baska tumor, infeksiyon, inflamatuar romatizmal hastaliklar, kireclenmeler, bel fitigi dedigimiz �disk kaymasi�, dogustan olan kemik anomalileri ve bel kaymalari (spondilolistezis), bel agrisi sebebidir. Bel Agrisinda Ne Zaman Doktora Basvurulmalidir ? Sik sik tekrar eden ve istirahatle gecmeyen, siddeti gittikce artan bel agrilarinda, bel agrisi ile birlikte bacakta agri, uyusma vs. varsa mutlaka doktora basvurulmali ve hastaligin teshisi konmalidir. Bel Agrisinda Risk Faktorleri Nelerdir ? Meslekle ilgili olan faktorler: Agir fiziksel aktivite ve agir kaldirma gerektiren meslekler. (Or: Insaatlarda calisanlar) Devamli one egilme, egilerek donme gerektiren meslekler. Araba, otobus, kamyon, kullanma gibi vucudu surekli vibrasyona maruz birakan meslekler. Uzun sure ayakta durma veya oturma gerektiren meslekler. Butun bu saydigimiz durumda calismak zorunda olan kisilerde bel agrisi ve bel fitigi gorulme riski artmaktadir. Sportif aktivitelerle ilgili risk faktorleri: Futbol, halter, kurek ve gures sporlariyla ugrasan kisilerde bel agrisi sikligi artmaktadir. Kisisel risk faktorleri: Yas: Bel agrisi butun yas gruplarinda gorulmekte beraber yasin ilerlemesi ile birlikte gorulme sikligi artmaktadir. Bunda da en onemli etken omurganin dejenerasyonudur. Postur bozukluklari, karin ve sirt kaslarinda guc azalmasi yine onemli risk faktorudur. Psikolojik risk faktorleri Isinden memnun olmama, isini sevmeme veya takdir edilmeme,aile ici sorunlar gibi durumlar bel agrisinda risk faktorleri arasinda sayilmaktadir. Omurganin Yapisi ve Islevi Omurga vucut hareketlerinin eksenini olusturur, govdeye destek verir ve omuriligi korur. Boyunda ve belde acikligi arkaya, sirtta ise acikligi one bakan normal egrilikler vardir. Bunlar vucudun dengesi yonunden onemlidir. Omurganin hareket birimi, ust uste duran iki omur govdesiyle, bunlarin arasindaki etrafi liflerle cevrili, ortasi kati jel kivamindaki disk, omurga eklemleri ve bu eklemlerin kapsullerinden olusan bolumdur. Kaslar ve baglar omurlarin degisik yerlerine tutunur. Omurga, omurga kaslari yardimiyla dik durur ve hareket eder. Baglar ve eklem kapsulleri de ek destek verir. Duruslari normal olmayan ve egzersiz yapmayan insanlarda, eklem kapsulleriyle baglar asiri gerilir ve gevser. Omurga eklemleri uzerine binen yuk artar. Dogal duruslari bozulur. Sonuc; agri ve erken donemde yipranmadir. Ozellikle beldeki egriligin artmasi ve belin cukurlasmasi, eklem yuzeylerinin birbirine yaklasmasina ve birbiri uzerinde kaymasina sebeb olur. Bu da eklem kapsulunu gerer ve belde sik gorulen agrilara sebeb olur. Bel bolgesi, 5 bel omurundan olusur. Bu omurlarin arasinda 5 adet disk vardir ve omurganin en genis yuzeye sahip diskleridirler. Bu disklerin gorevi yuk tasimak ve omuriligi korumaktir. Disk uzerine gelen kuvvet postur (durus) ile yakindan iliskili olup, sirtustu yatar durumda 25 kg iken, egik oturur pozisyonda 250 kg'a kadar cikmaktadir Bel Egitiminde Neler Yapilabilir? Vucut posturunun duzeltilmesi. (Postur, insanin durus bicimidir) Belin fonksiyonunu sagliyan tum kaslarda yeterli gucun yeniden elde edilmesi. Gunluk yasam aktivitelerinde uygun posturun ve bunu devamli korunmasinin ogrenilmesi. Gunluk yasam aktivitelerinde beli zorlamadan egilme, kaldirma, itme, cekme, donme ve oturma hareketlerinin nasil yapilacaginin ogrenilmesi. Bel agrisina katkida bulunan butun psikososyal, mesleki ve kisisel emosyonel faktorlerin arastirilmasi ve ortadan kaldirilmasi gereklidir. Bel Agrisinda Egzersizin Onemi Nedir ? Egzersizler bel agrisinda tedavinin onemli bir parcasidir. Egzersizin etkilerini su sekilde siralayabiliriz: Gevsemeyi saglamak, Agriyi azaltmak, spazmi cozmek. Zayif kaslari guclendirmek. Spinal dokularda (belde) mekanik yuklenmeyi azaltmak. Vucudun genel fiziksel uyumunu artirarak olasi zorlanmalari onlemek. Posturu duzeltmek. Omurganin mobilitesini artirmak. Denge ve koordinasyonu artirmak. Orta hizla tekrarlanan hareketler spesifik dokularin, ozellikle disklerin beslenmesini artirir. Kisa surede ise donusu saglar. Ayrica egzersizler sikinti ve depresyonu azaltarak, kiside bir gevseme ve rahatlama saglamaktadir. Bel Sagligi Egitiminde Ne Gibi Kurallara Dikkat Edilmelidir ? Bel agrisindan yakinan kisilere bel egitimi icin bazi onerilerde bulunabiliriz. Hareketsiz kalmayin. Yetersiz hareket, vucuttaki doku ve organlarin geregi gibi beslenmesini duzenleyen, yasam icin onemli metobolizma olaylarini olumsuz yonde etkiler. Yeteri kadar hareket etmeyen organizmada, belli vucut bolgelerinin beslenmesi aksar ve ����bolizma artiklarinin vucut disina atilmasi azalir. Yetersiz hareketin en onemli olumsuz sonucu, kas ve kemiklerin zayif kalmasidir. Hareketli olmak, tum vucut fonksiyonlarini canli tuttugu gibi, asinma, yipranma ve kuvvet yitirilmesini de onler. Tum eklemler gibi, omurga disklerinin beslenmesi de emme-basma tulumba mekanizmalariyla gerceklesir. Bu yuzden surekli oturmak veya ayakta durmak bel hastasi icin sakincalidir. Vucut pozisyonunun sik sik degistirilmesi, omurganin kemik yapisinin ve disklerin daha iyi beslenmesini saglar, dolayisiyla vaktinden once asinip yipranmasini onler. Bel ve sirtinizi dik tutun. Omurga icin en rahat ve uygun olani bel ve sirtin duz durdugu pozisyondur. Guclu bel ve karin kaslari, belin duz durmasini kolaylastirir. Bu nedenle de duzenli egzersiz gereklidir. Kotu durus sirtta kamburlugu, belde de ic cokuklugu artirir. Erken donemde kalici kambur olusur. Yerden bir sey alirken one dogru egilmeyin, comelin. Omurganin en cok zorlandigi pozisyonlardan biri, gergin dizlerle one egilip yerden bir sey almaktir. En iyisi comelmektir. Bu durumda omurga duz duracagi icin cok daha az zorlanir. Sizin icin agir cisimleri kaldirmayin. Agir kaldirmak, belin alt bolgesindeki diskleri zorlar. Sik sik bel agrisindan yakinanlar, kesinlikle agir yuk tasimamalidir. Eger agir bir yuk tasima zorunlulugu varsa, eldeki esya olabildigince vucuda yaklastirilarak, hatta dayanarak goturulmelidir. Tasidiginiz agirliklari ikiye bolun ve vucudunuza yakin tutun. Bu sekilde omurgaya binen yuk esit dagilacagi icin diskler tek yonlu zorlanmayacaktir. Otururken belinizi duz tutun ve sirtinizi bir yere dayayin. Zamanin cogunu oturarak geciren insanlar, surekli masa basinda calisanlar, surekli araba kullanmak zorunda olanlar icin bu onemli. Surekli masa basinda oturmak zorunda olanlar, ayaklarin altina kucuk bir yukselti veya iskemle koysunlar ve kollari da koltugun yanlarina dayasinlar. Otururken de sik sik pozisyon degistirsinler. Ayakta dikilirken dizleri gergin tutmayin. Yuksek topuklu ayakkabilar da beli cukurlastiracagi icin omurgayi zorlar. Topuklari ve tabanlari yumusak ve alcak topuklu ayakkabi giyilmelidir. Yatarken bacaklar gergin olmasin. Sirtustu yatarken dizlerin altina konacak kucuk bir silindir yastigin buyuk yardimi dokunur. Yan yatarken de dizlerin arasina yastik konmali. Yuzustu yatis bel agrisi olanlar icin uygun bir pozisyon degildir. Spor yapin, imkani olanlar icin yuzme bel agrisinda yapilabilecek en ideal spordur. (serbest, sirtustu) Ayrica hizli tempolu yuruyus yapilabilir ve bisiklete binilebilir. Omurga kaslarini duzenli calistirin. Bu da duzenli egzersizle olur. Bu egzersizler hicbir zaman zorlanarak ve sert yapilmamalidir. Aniden Ortaya Cikan Bel Agrisinda Ne Yapilmali ? Bir agir kaldirma, ani hareket veya ani bir oksurme, hapsurma neticesi bir anda olusan ve kisiyi hareketsiz birakan bel agrilarinin onde gelen nedeni asinmis yipranmis disklerin kayarak omurga baglari yada sinirler uzerine baski yapmasidir. Bu durumda hemen sirtustu yatip, dizlerin, bacaklarin altina birkac minder veya bir sandalye koyarak gevsemeye calisilmali. Bu tur agrilarda 5-10 dakikalik buz mesaji yapilabilir. Agriyi ve kas spazmini azaltmada faydasi olur. Akut durumda soguk uygulama faydalidir. Bu donemde uygulanacak sicak agrilari daha da artirabilir. Sicak tedavi, agrilar devamli hale gelince (kroniklesince) uygulanir. Gunluk Yasanti Icin Ogutler: Bel agrisi olan kisilerin bel egitimi kurallarini gunluk yasantiya aktarmalari cok onemlidir. Surekli oturmaktan yada ayakta dikilmekten kacinin. Sik sik pozisyon degistirin. Ev hanimlari, isinize sik sik ara verin ve gevsemis olarak dinlenin. Utu yaparken, uzerinde bastiginiz ayaginizi sik sik degistirin. Ayaginizin birini yuksekce bir yere koyarsaniz belinizin yukunu azaltmis olursunuz. Bulasik makinanizi vucudunuz donuk iken bosaltmayin. Elinizi bir yere dayayin, comelin ve makinayi oyle bosaltin. Bacaklariniz gerginken one egilmeyin. Yerden bir sey alirken dizlerinizi biraz bukun. Agir bir sey kaldirirken de belinizi duz tutun, cismi vucudunuza mumkun oldugunca yaklastirarak kaldirin. Yatak ve koltuklar cok yumusak olmamali. Elektrik supurgesini kullanirken dik durun. Farasla yerden bir sey alirken comelin. Omurgadaki erken asinma ve yipranmalar bir kez yapilan yanlis davranis degil, sik sik tekrarlanan hatali hareketler sonucudur. Onun icin yapilan hareketlere her zaman dikkat edilmelidir. Her gun biraz spor yapmayi deneyin. Bel Sagliginda Beslenmenin Onemi Nedir ? Bel agrisi olan kisilerin bel egitimi kurallarini gunluk yasantiya aktarmalari cok onemlidir. Bel agrisinda beslenmenin ne etkisi olabilir diye dusunulebilir. Ancak dikkat edilirse, toplumumuzda bel agrisindan yakinanlarin bir cogunun az hareket ettigi, cok yemek yedigi ve yediklerine de dikkat etmedikleri gozlenebilir. Sonuc; fazla kilolar, yuksek tansiyon, seker hastaligi, damar sertligi, romatizmal hastaliklar ve eklemlerde erken donemde asinma ve yipranmalar. Beslenmede temel kural, yasam boyu normal kilonuzu koruyabilecek olculer icinde yemenizdir. Gidalarla yeterli kalsiyum alimi, D vitamini ve gunes isigi kemik yapisi icin son derece onemlidir. Bunlara dikkat edilmezse erken yasta osteoporoz gelisebilir. Bu da yaslilikta bel ve sirt agrilarinin onde gelen nedenidir. Bel Fitiginda Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ? Bel fitiginda fizik tedavinin amaci; dolasimi saglamak, beslenmesi bozulan bel bolgesindeki kas spazmini cozmek, enflamasyonu gidermek ve disklerin beslenmesini normale getirmektir. Bunun icin cesitli fizik tedavi uygulamalari yapilir. Bunlar: Yuzeyel sicak: Hot pack, Enfraruj. Derin isiticilar: Ultrason, kisa dalga diatermi. Vakum TENS, Enterferansiyel, diadinamik akimlar Laser Traksiyon Egzersizdir.