Allerjenler

.

Organizmada kendisine karsi ozgun antikor olusturan maddeye antijen denir. Bu antijen, allerjik bir sendrom gelistirirse, o zaman antijene allerjen adi verilmektedir. Cesitli allerjik sendromu gelistiren cesitli allerjenleri siralama ve siniflandirmakta, genel olarak daha cok havayolu ile vucuda girenlerde su yolu secebiliriz. 1. POLENLER: Bir polenin allerjik reaksiyonlara sebep olabilmesi icin su ozellikleri olmalidir. * Cevrede genis bir alani kaplamali, * Konsantrasyonu cok olmali, * Caplari 35 mikrondan kucuk, kuru, kuru ve yuvarlak bicimde olmali, * Ayrica ruzgarla uzak mesafeye tasinabilmeli, boceklerle tasinmali * Antijenik gucu olmali Genel olarak polenler gunun erken saatlerinde atmosfere yayilirlar (Saat 04.00-08.00 arasi). Bu yayilista meteorolojik sartlar da rol oynar. Yagmur, polenlerin hem sayisi, hem antijenik gucunu artirir. Arkasindan gelen acik ve gunesli hava, polen tasiyan keseciklerin acilip icindekilerinin atmosfere yayilmasini saglar; sis, havadaki polenlerin yayilmasini onler. 2. MANTAR SPORLARI: Mantarlarin klorofilsiz olusu bunlarin diger bitki, yosun v.s. uzerinde asalak olarak yasamalarini mecburi kilar. Genellikle orta isida ve bol rutubetli yerlerde, canli cansiz bitki, hayvan artiklari ve toprak uzerinde gelisirler, en hizli cogalan varliklardir. Tanimlanmalari ve mevsimlere gore bulunmalari tipki polenlerinkine benzer. Bunlarinda kesin bir mevsimsel periyodu olmamakla birlikte ilkbaharda ortaya cikar. Sicaklarin artmasiyla cogalirlar. Ilk soguklarla kaybolurlar. 3. EV TOZLARI: Aeroallerjenler icinde en onemli yeri alir. Cok cesitli maddeler ihtiva eder. * Mineral orijinli: Muhtelif tuzlar, kirecli maddeler, kumlar, kirec maddeleri, camur, yapi malzemesi artiklari v.s. * Bitkisel olarak otlar, pamuk elyafi, kufler, hayvan tuy, sac, kil, bocek parcalari, akarciklar, mikroplar vs. En onemli olani mite denilen akarien pyroplyfidesdir. Mite'lerin 2000'e varan cesitleri vardir. Iclerinde 2 tipi en onemlileridir: Dermatofagoides pyterosinus (Avrupa ev tozu), Dermatofagoides farinae (Amerika ev tozu) 4. HAYVAN ORIJINLI AEROALLERJENLER: Memeli hayvan turleri icinde en basta geleni kedi tuyudur. Ilk olarak 1864 yilinda Saller tarafindan bildirilmistir. Goodale kisa bir sure sonra deri testleri ile bu asiri duyarliligi ortaya koymustur. 50 yilkadar evvel kedi, kopek gibi hayvanlara ait allerji vakalari daha cok koy kir cevresinde gorulurken, simdi sehirlerde, evde beslenen hayvan sayisindaki artis yuzunden oran yukselmektedir. Bu grup hayvanlara alleji gelismesi icin 6 ay ile 4 yillik bir temas suresine gerek vardir. Bilinmesi gereken bir hususta hayvanin ortami terk etmesinden aylar sonra dahi allerjenlerin etkileri devam etmektedir. KEDI: Kedilerin tuyu kadar tukrukleri de etkilidir. Tedavide hayvanin cevreden uzak tutulmasi en basit ve dogru yol ise de kedi sayisindaki artis, bu hususun kolayca gerceklesmesini onlemektedir. KOPEK: Kedi tuyu kadar onemli degildir. Gene de solunum yolu allerjilerine sebep olabilir. Kedi tuyleri gibi etkileri terkettikleri mahalde uzun sure devam eder. AT: Bir zamanlar at kilina allerji sikca rastlanirdi. Motorize cagda bu olay nadiren ata binen veya ata bakanlarda gelismektedir. Burada indirekt temasla etkili olmaktadir. Evikisyon metodu en onemli ise de seyis, jokey gibi meslekte olanlari, yapilan immunoterapi cok iyi sonuclar vermektedir. Diger memeli hayvanlar, sigir, inek, tavsan, deve, maymun, keci ve koyun tuyu cok allerjikdir. KUS: Kus tuyu allerjilerinin bir zaman cok onemli oldugu saniliyordu. Ancak sonradan bu asiri duyarlilikta daha cok akar ve kuflerin etkili oldugu saptanmistir. Kus tuylerine ait olan allerjenik vasif tuyler eskidikce kaybolmaktadir. Yogun kus kalabaligi olan yerlerde saf kus tuyu allerjisinin gelisme olasiligi artar. Bu ihtimal kus yetistiricilerinde siktir.