 | Ayrica konusma terapisi, danismanlik yada psikososyal terapi olarakda bilinir.
Bu terapotik konusma seanslarinda, kisinin icinde bulundugu durumun sebeplerini ogrenerek, sorununu daha iyi anlamasi saglanir. Ayrica kisi, problem yaratan dusuncelerini ve davranislarini nasil belirleyecegini, nasil degistirecegini, iliskilerini ve tecrubelerini nasil inceleyecegini, problemleri ile nasil basedebilecegini, sorunlara nasil cozumler uretebilecegini ve yasam ile ilgili nasil gercekci hedefler belirleyecegini ogrenir. Psikoterapi ile kisi yasamindan mutlu olmayi ve hayatini kontrol altina almayi ogrenir. Ayrica psikoterapi kisilere, caresizlik ve ofkeden dogan cesitli psikolojik rahatsizliklarin semptomlarinin giderilmesi icin yardimci olabilir.
Psikoterapi bir kac hafta icinde iki uc gorusme olabilecek kadar kisa sureli, yada bir kac yil boyunca surebilecek kadar uzun vadeli olabilir. Bireysel terapi, ciftler terapisi, aile ve grup terapileri uygulanir.
Bazen psikoterapi cesitli tedavi yontemleri ile karistirilarak uygulanabilir; ornegin ilac tedavisi. Bu durumlarda kisiye uygun tedavi yontemi cesitli etkenlere bagli olarak degisir, ornegin: Psikolojik rahatsizligin tipi, ne kadar sure devam ettigi, diger tibbi sorunlar, gecmisteki tedaviler, kisisel tercihler ve ucret.
Pek cok psikoterapi yontemleri mevcuttur, en onemlileri asagida listelenmistir:- Davranis Terapisi
Davranis terapisi sagliksiz ve istenmeyen davranislar uzerine yogunlasir ve genelde odullendirme, olumlu davranislari pekistirme ve olumsuz davranislari elemine etme sistemleri kullanilir. Elemine etme islemi, rahatsizlik, korku yada sikinti yaratan bir olayi kisiye gostermek ve bu olaya bagli olarak ortaya cikan tepkileri ortadan kaldirmaktir. Ornegin kisi mikroplardan korkuyorsa ve surekli olarak ellerini yikiyorsa, davranis terapisi kisiyi cesitli yontemlerle egiterek ellerini asiri derecede yikamasina gerek olmadigini ogretir. Bu terapi seklinde kisinin gunluk hayatta yasamis oldugu diger sorunlar, aile iliskileri, gecmiste yasanilanlar yada diger cevresel etkenler dikkate alinmaz, sadece davranis bozukluguna yogunlasilir ve bunun duzeltilmesi icin caba sarfedilir.
En basarili oldugu hastalik:- Obsesif-Kompulsif bozukluk
- Kognitif (Bilissel) Terapi
Bu terapi sekli, problemli duygu ve davranislara yol acan bozuk dusunce kaliplarini tesbit etmek ve duzeltmek icin calisir. Hayattaki tecrubelerin nasil yorumlandiginin, kisinin duygularini ve davranislarini o yonde degistirecegine inanir. Ornegin kisi depresyonda ise, yasamini ve kendisini negatif bir acidan gorme egilimindedir ve bu kisinin depresyonunu arttirir. Davranis terapisinde oldugu gibi, Kognitif terapide de bilincaltinda yada gecmiste yasanmis eski catismalar yerine kisinin simdiki zamanda olan problemlerine ve semptomlarina yogunlasilir. Fakat Davranis Terapisinden farkli olarak, gunluk hayatta yasanilan tecrubeler sorunun parcasi olarak gorulur ve terapinin onemli bir parcasidir.
En basarili oldugu hastalik:- Depresyon
- Bilissel-Davranis Terapi
Bu terapi tipi, sagliksiz, negatif inanc ve davranislari tesbit etmek ve saglikli, pozitif inanc ve davranislarla degistirmek icin hem Kognitif hemde Davranis terapilerinin bir birlesiminden olusur. Kisilerin kendi dusuncelerinin (baska insanlarin dusunceleri yada cevresel kosullar degil) nasil yasamalari gerektigini belirledigine inanirlar. Istenmeyen ortam ve cevre kosullari degismese bile, kisinin olaya bakis acisini ve davranislarini degistirebilecegine ve daha pozitif bir yaklasim gelistirebilecegine inanirlar. - Disavurumcu Sanat Terapisi
Bu terapi sekli duygu ve dusuncelerini ifade etmekte zorlanan insanlarin yaratici yontemler kullanarak bu sorunu asmalarini hedefler. Sanat Terapisi kisinin kendine olan guvenini arttirmasini, travmatik tecrubeler ve semptomlarla bas etmesini ve pozitif degisimlerin gelismesini saglayabilir. Bu terapi sanat, dans, hareket, tiyatro, muzik ve siir gibi degisik sanatsal aktiviteleri kapsar. - Diyalektik Davranis Terapisi
Bilissel-Davranis Terapisinin degisik bir bicimi olan bu terapi cesidinin amaci, stres ile mucadele edebilmesi, duygularini sakinlestirebilmesi ve baskalari ile olan iliskilerini gelistirebilmesi icin kisileri egitmektir. Bu terapi ozellikle intihar egilimi olan Borderline Kisilik Bozukluguna sahip kisiler icin ortaya cikmistir. Fakat Yeme Bozuklugu yada Madde Bagimliligi gibi sorunlari olan hastalara da basari ile uygulanmaktadir.
Diyalektik Davranis Terapisi, filozofide diyalektik olarak bahsedilen bir olaydan gelmektedir; Bir birine zit gibi gorunen iki kavramin yada fikrin karsilikli uygulanmasi sonucunda dengeli bir cozum bulmak icin calisilmasi. Ornegin kisi kendini oldugu gibi kabul etmesi gerektigini ogrenir ama bunu basarabilmek icin ayni zamanda dusuncelerinde ve davranislarinda degisiklikler yapar.
En basarili oldugu hastalik:- Borderline Kisilik Bozuklugu
- Yeme Bozuklugu
- Madde Bagimliligi
- Sistematik Desensitizasyon Terapi
Davranis terapisinin bir cesidi olan bu terapi tipi, kisiyi korktugu yada rahatsiz oldugu bir olay ile ozellikle yuzlestirmeye calisir. Bu terapi yontemi genelde Obsesif-kompulsif kisilik bozuklugu olan kisiler yada Travma sonrasi stres problemi olanlar icin faydalidir. Hastalar, kontrol altinda tutulan kosullar icinde, obsesif duygulari canlandiran yada travmatik tepkileri yaratan olaylarla, cisimlerle yada varliklarla yuzlestirilirler.
En basarili oldugu hastalik:- Obsesif-kompulsif kisilik bozuklugu
- Travma sonrasi stres problemi
- Bireylerarasi Terapi
Bu yontem, kisinin baska insanlar ile olan iliskilerine yogunlasir. Terapinin amaci kisinin iliski kurmaktaki yeteneklerini gelistirmektir (aile, arkadaslar ve is arkadaslari ile iletisim yetenekleri). Bu terapi ile kisi baskalari ile olan iletisimini nasil degerlendirmesi gerektigini ve iliskilerde yasadigi problemleri asmak icin ne tur stratejiler gelistirmesi gerektigini ogrenir. - Oyun Terapisi
Bu terapi yontemi gelisim doneminde olan kucuk yastaki cocuklar icin tasarlanmistir. Oyuncaklarla oynamak, resim yapmak ve diger aktiviteler ile ugrasmak gibi pek cok farkli teknigi kullanir. Bu teknikler ozellikle duygu ve dusuncelerini sozcuklerle ifade edemeyen cocuklarin kendilerini cok daha rahat ve kolayca ifade edebilmelerini saglar. - Psikoanaliz
Bu terapi yonteminde, simdiki zamanda yasanan duygu ve davranislari aciklamak icin kisinin gecmiste yasadigi anilari, olaylari ve duygulari incelenir. Cocukluk olaylarinin ve biyolojik durtulerin, insanin davranisini ve dusuncelerini etkileyen ve kontrol eden bilincalti mekanizmasini olusturduguna inanirlar. Bu terapi turunde, bilincalti durtuleri incelenerek, kisinin yasamini gelistirecek degisimleri yapmasi icin caba sarfedilir. Ruya analizi ve ozgur cagrisim (akla ne gelirse ozgurce konusmak) gibi teknikler ile bilincaltina ulasmaya calisilir.
Psikoanaliz uzun donemli ve yogun bir terapi seklidir. Bazen bir kac yil boyunca haftada bir kac seansi icerebilir. Psikoanaliz Sigmund Freud tarafindan bulunmustur. Geleneksel olarak hasta bir kanepeye yatirilir ve terapist gorus alani disinda oturarak, hastanin etkilenmeden rahatca konusabilmesini saglamaya calisir. - Psikodinamik Psikoterapi
Bu terapi sekli psikoanalizin teorileri uzerine kurulmustur. Kisinin bilincaltindaki duygu ve davranislarini, arzu ve isteklerinin nereden kaynaklandigini ve icinde yasadigi catismalarin cozumunu bilincli hale getirebilmek icin ugrasir. Gunumuzde en yaygin olarak uygulanan terapi sekillerinden birisidir. Psikoanalizden daha az yogundur. Genelde terapist ile yuz yuze konusarak uygulanir. Ayrica daha genis araliklar ile uygulanir (genelde haftada bir defa) ve daha kisa surede bitirilir (genelde bir yil yada daha kisa)
Psikodinamik Psikoterapi pek cok degisik terapi teknigini kullanir, ornegin; kisinin gecmisini incelemek, kisiyi inanclari ve davranislari ile yuzlestirmek, destek vermek ve kisinin duygu ve dusuncelerini yorumlamak gibi. Bu islem ile kisi duygulari, dusunceleri, semptomlari yada davranislari ile bilincaltindaki durtuleri arasinda bir baglanti kurar. Boylece bu yeni anlayis ile, kisi istemedigi davranislarini ve dusuncelerini degistirebilir.
Ozellikle baslangicta terapi rahatsiz edici ve urkutucu gelebilir. Fakat bir kac hafta icinde semptomlarda azalma gorulmeye baslanir. Kisinin stresi azalir, karar verme yetenekleri gelisir, iliskilerinde iyilesmeler baslar ve sorunlar ile daha iyi bir sekilde bas etmeye baslar. Eger bu gelismeler gorulmuyor ise doktorunuz ile konusun, belkide sizin icin daha uygun bir terapi yontemi gerekli olabilir.
Terapi yontemi kisiye ozel olarak belirlenmelidir. Eger sonuclar istediginiz gibi degilse yada dogru olmadigini hissediyorsaniz, ikinci bir terapistten fikir alin. Terapi herkese uyan tek bir tedaviden olusmaz. Yukarida bahsedilen pek cok terapi cesidinden bir yada birden fazlasi birlestirilerek size uygun bir tedavi yontemi bulunmasi icin caba sarfedin |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder