Salgam

Hafif acimsi-tatlimsi kokleri sebze olarak yenilen Salgam'i veren bitkisi, Turpgiller'dendir. Anayurdunun Kuzey Avrupa ile Kuzey Asya oldugu sanilan salgam, ikiyillik otsu bir bitkidir. 50-120 cm. kadar boylanabilen ve ulkemizde de yetistirilen bitkinin birinci yilinda koku ve toprak ustu yesil kisimlari; ikinci yilinda cicek sapi, cicekleri ve tohumlari olusur.

Bitkinin sebze olarak degerlendirilen bolumu, siskin kokleridir. Basik, yuvarlagimsi ya da uzun silindirik bicimlerde olan kokun sertce etinin rengi beyaz ya da mavimtiraktir. Ama, kokun toprak yuzeyine yakin kismi kirmizi, mor, beyaz, sari veya yesil renklerde olabilir. Bitkinin oval bicimli yapraklari yesil renkli, yaprak kenarlari duz ya da testere gibi dislidir.

Salgamin cicek saplari 50-120 cm. kadar uzar. Erselik ozellikli cicekleri, parlak sari ve bazen beyaz renkte olur. Tohumlari lahananinkilere cok benzediginden, satin alirken aldanmamaya dikkat edilmelidir. Salgam, gunumuzde hem insanlar hem de hayvanlar icin uretilmektedir. Insan yiyecegi olarak yetistirilenleri yumusak etli, hayvan yemi olanlari ise sert etlidir. Salgam, bazi corba ve soslara katilir, yemeklerde garnitur olarak kullanilir. Bazi yorelerimizde suyu sevilerek icilir.

BESIN DEGERLERI

100 gr. taze salgamin icerdigi onemli besin degerleri sunlardir: 23 kalori; 0,8 gr. protein; 4,9 gr. karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,2 gr. yag; 0.9 gr. lif: 24 mgr. fosfor; 35 mgr. kalsiyum; 0,4 mgr. demir; 34 mgr. sodyum; 188 mgr. potasyum: 20 mgr. magnezyum; eser miktarda A vitamini; 0,04 mgr. B1 vitamini; 0,05 mgr. B2 vitamini; 0,3 mgr. B3 vitamini ve 22 mgr. C vitamini.

SAGLIGIMIZA YARARLARI

Salgam, patates yayginlasana degin, buyuk onem verilerek tuketilen bir sebzeydi. Gunumuzde geri plana itilmis olan salgama, icerdigi yuksek besin degerleri nedeniyle layik oldugu onem verilmelidir. Salgam, soz konusu besin degerlerinin yani sira;

o Tum Turpgiller gibi, bedenin kansere yakalanma rizikosunu en aza indirgeyen bir besindir.

o Zengin potasyum icerigiyle yuksek tansiyonu dusurmektedir.

o Icerdigi zengin orandaki lifi sayesinde peklik (kabizlik) cekenlere iyi gelir.

o Ayrica salgam, halk hekimliginde bedene dinclik saglayan, mide ve siyatik agrilarina iyi gelen bir besin olarak bilinmektedir.

BITKISININ URETILMESI

Salgam bitkisi tohumlariyla cogaltilir. Tohumlar, dogrudan dogruya bitkinin yetistirilecegi yere ekilir. Ekim zamani, ilkbaharda mart-nisan; sonbaharda agustos sonlari ile eylul aylaridir. Tohumlar ya serpme yoluyla ekilir ve sonra fidelerde seyreltme yapilir. Ya da siralar uzerinde tohumlar, 15-25 cm. aralikla ve 1-2 cm. derinlige ekilir.

BITKISININ YETISTIRILMESI

Iklim istegi: Salgam, ilik ve serin mevsimlerin bitkisidir. Ancak, soguklara karsi diger sebzelerden daha dayanikli oldugu icin, ulkemizde sogukca bolgelerde de rahatlikla yetistirilebilir. Bitki, sicaktan ve kurakliktan hic hoslanmaz.

Toprak istegi: Toprak bakimindan pek secici olmayan salgam bitkisi, cok hafif ve cok agir topraklar disinda, her tip toprakta yetistirilebilir. Ama, bitkiden en iyi sonuc derin, gecirgen, organik madde yonunden zengin kumlu-tinli ya da killi-tinli topraklarda alinir. Salgam bitkisinin toprak hazirligi ve toprak islemesi aynen havucunki gibidir.

Sulama: Salgam, suyu cok seven bir bitkidir. Yaz mevsiminde havalar sicak ve kurak gittigi zamanlarda, duzenli olarak sulanmasi gerekir.

Gubreleme: Salgam bitkisinin, iyi gelismesi ve bitkiden yuksek urun verimi saglanmasi icin iyi yanmis ciftlik gubresi ile azot ve fosfat iceren kompoze fenni gubrelere gereksinimi vardir. Salgamin potas gereksinimi, diger kok sebzelerinkinden daha azdir.

Hasat (Derim): Salgam bitkisi, tohumlarinin ekiminden yaklasik 3-4 ay sonra hasat edilecek duruma gelir. Bitkinin kokleri, elle cekilerek ya da capayla kazilarak hasat edilir.

Hastalik ve zararlilariyla mucadele: Salgam bitkisine dadanacak zararli ve hastaliklarla, uzmanlara danisilarak ve uygun tarim koruma ilaclari kullanilarak eksiksiz, zamaninda ve aksatilmadan mucadele surdurulmelidir.