Dunyada mevcut zeytin agaci miktarinin 900 milyon oldugu tahmin edilmektedir. Bu agaclarin %65'i dort ulkeye yayilmistir. Geriye kalan butun ulkeler zeytin agaci sayisinda ancak %35'lik orani paylasmaktadirlar.
Guzel Turkiye'miz %65'lik payin icinde yaklasik 95 milyon agacla dorduncu ulke konumundadir. (En cok agac Ispanya'da; 218 milyon...)
Ulkemizdeki zeytin agaclarinin %75'i Ege'de bulunuyor. Ayrica %10 Marmara, %10 Akdenizde mevcut. Biraz da Guneydogu Anadolu da var. Diger bolgelerimizde yok kabul edebiliriz.
Pek cogumuzun, zeytinyaginin Ege'de pek yaygin uretildiginin, Ege bolgemizin guzel zeytinyagi yemeklerini (diger bolgelerimize haksizlik etmeyelim; her kosesinde ayri lezzetler sakli memleketimizin!) bildigini soyleyebiliriz.
Zeytinyagini biraz bilenler, asitlik orani diye bir seyi duymuslardir. Zeytinyagi'nin kalitesini belirleyen bu oran, esasen zeytinyagini olusturan gliserin ve oleik ait organik maddelerinden, zeytinyaginin icerdigi oleik asit miktarinin yuzde olarak ifadesidir.
Zeytinin yetistigi bolgenin iklimi, arazi ozellikleri, topragin verimi, yetisen zeytinin turu, zeytin agaclarinin bakimliligi, kullanilan gubrenin cesidi, zeytin zararlilari ile mucadele sekli, zeytinin toplama metodu, tasima sekli, yikanan zeytinin yikanip yikanmadigi, zeytinyagi eldesi icin zeytinin ezme metodu gibi pek cok faktor, elde edilen yagin asitlik orani uzerinde etkilidir.
Yikanan, ezilen, hamur haline getirilen ve kara suyundan ayristirilarak suzulen zeytin, asitlik derecesi %3.3'un altinda ise biyolojik acidan degerli kabul edilir.
Zeytinyaglari icerdigi oleik asit miktari, yani asitlik derecesine gore dort ayri turde degerlendirilmektedir;
1. Sizma Zeytinyagi (Extra Virgin Olive Oil)
2. Naturel Zeytinyagi (Virgin Olive Oil)
3. Naturel Birinci Zeytinyagi (Ordinary Virgin)
4. Lampant
Bu siralamada en yuksek kaliteli, yani en dusuk asit orani iceren zeytinyagi sizma turu olup, lampant turu zeytinyaglari sofra ve yemeklerimizle tuketemeyecegimiz oranda yuksek asit iceren, dolayisiyla en dusuk kaliteli zeytinyaglaridir.
Sizma Zeytinyagi; zeytinin tam olgunlasmadan (erken hasat) toplanmasi sonrasinda herhangi bir isil isleme tabi tutulmadan sikilmasiyla elde edilir. Bu tur yagda, zeytinin tat, koku ve vitaminleri aynen korunmaktadir. Asit orani genellikle %1'in altinda olur. Hem meyvemsi, hem de acimtrak tadi olan sizma yaglar, genellikle cig (salatalar, mezeler, vb.) tuketilir. Turkiye'de uretilen zeytinyaglarinin sadece %3 gibi kucuk bir orani bu yuksek kaliteye erismektedir. Dolayisiyla fiyatlari da diger tur zeytinyaglarina gore yuksektir.
Naturel Zeytinyaglari; asit orani %1-2 civarinda olan ve Sizma yaglara gore daha yogun tadi olan yaglardir. Ulkemizde uretilen zeytinyaglarinin %12'si bu bu tur yaglardandir.
Asit orani %2-3.3 arasinda olan Naturel Birinci zeytinyaglari, ulkemizdeki uretimin %15'ini olusturmaktadir.
Lampant; asit orani %3.3'un uzerinde olan yag turudur. Tuketilebilmesi icin rafinasyon gerektirir. rafinasyon islemi sirasinda fazla asit miktari, hos olmayan koku ve tadi arindirilarak tuketim acisindan kabul edilebilir seviyeye yukseltilmektedir. Ulkemizde uretilen yaglarin %70'i bu kategoriye girmektedir. Rafinasyon isleminin tatamen dogal yollarla yapilabilmekte oldugu, rafinasyonun herhangi bir isil veya kimyasal islem gerektirmedigi ve dolayisiyla rafine zeytinyaglarinin da tuketim icin saglikli bir secim oldugunu hatirlatmak istiyoruz. Rafine zeytinyaglari, genellikle yemeklik olarak tuketilmektedir.
Bu temel zeytinyagi turlerinin disinda kalan ve halen bahsetmedigimiz ancak pek cogumuzun kulaktan asina oldugu diger bir yag turu de var... Riviera Zeytinyagi... Yukarida acikladigimiz naturel zeytin yagi ile rafine zeytinyagini karistirdiginizda elde edilen yaga Riviera denilmekte. Riviera yagin %80-90'ini rafine zeytinyagi, kalanini ise naturel yag olusturmakta. Dolayisiyla bu yag da kizartmalarda ve yemeklik olarak tuketilmektedir.
Ayrica, zeytin agaci iki yilda bir zeytin verir. Gectigimiz sezon (2001 Eylul-2002 Mayis donemi icinde) bazilariniz "Bu yil zeytinyagi yok, dolayisiyla pahali" gibi seyler duymus olabilirsiniz. Bunun sebebi, gectigimiz sezon beklenmedik doga olaylari olmasi, zeytin yetismemesi gibi bir sebepten kaynaklanmamaktadir. Bu zaten normaldi. Gecen sezon zeytinin az oldugu sezondu... Bu yil ise urunun bol elde edilecegi sezona giriyoruz. Bu yil ekim-aralik doneminde zeytin yetisen bolgelerimizde insanlarimiz haril haril calisip zeytin toplayacaklar. Onlar yikanacak, ezilecek, ....sonda da soframiza gelecek. Peki bu yil zeytin bol, dolayisiyla ucuz mu olacak diye sorarsaniz, cevabimiz kocaman bir HAYIR! olacak? Zeytinyagi ile sabun urettigimiz icin bundan biz de sikayetciyiz ama, ne yapalim. Biz zeytinyagi ile devam edecegiz. Size de tavsiye ederiz. Ister yagi, ister sabunu... Bu topraklarin bir mucizesi bize zeytinyagi...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder