Dogumdan yaklasik 3 gun sonra bebeklere uygulanan topuk kani testi ile teshis edilebilen fenilketonuri hastaliginda perhiz tedavisiyle zihinsel ozur onlenebiliyor.
Hacettepe Universitesi Cocuk Hastaliklari ����bolizma Bolumu Ogretim Uyesi Doc. Dr. Serap Sivri, AA muhabirine yaptigi aciklamada, zihinsel ozure neden olan fenilketonuri hastaliginin, basit bir perhiz tedavisiyle engellenebildigini soyledi. Hastaligin ''fenilanin'' adli bir amino asit eksikliginden kaynaklandigini belirten Sivri, ''Fenilketonuri hastaliginda uygulanan perhiz tedavisinde amac, besinlerle alinan fenilaninin kisitlanmasidir'' dedi.
Sivri, hastalikta zihinsel ozur gelismeden uygun tedaviye baslanmasi gerektigini ifade etti. Fenilketonurinin kalitsal ozellikler tasidigini soyleyen Sivri, akraba evliliklerinin yogun olmasi nedeniyle de Turkiye'de cok sik goruldugunu belirtti.
Hastaligin, Amerika'da 15 binde bir, Avrupa'da 10-12 binde bir, Japonya'da ise 60 binde bir goruldugune isaret eden Sivri, 3 bin 500-4 bin canli dogumda bir gorulme sikligiyla Turkiye'nin, dunyada en sik gorulen ulkeler arasinda bulundugunu soyledi.
BIR DAMLA KANLA TANI
Dogan her bebegin beslendikten 2-3 gun sonra topugundan bir damla kan alinmasiyla tani konulabildigini vurgulayan Sivri, bu andan itibaren hizla, diyetten olusan tedaviye baslanmasi gerektigini bildirdi. Sivri, hastalarin erken teshis ve uygun tedaviyle tamamen normal zekaya sahip olabildigini anlatti. Hastalikta beslenmenin onemine isaret eden Sivri, hastanin ihtiyaci olan protein, enerji, yag ve fenilanin belirlendikten sonra hastaya ozel diyet programi hazirlanmasi gerektigini soyledi. Hayvansal kaynakli gidalar, tahillar ve baklagillerin icinde fenilanin bulundugunu hatirlatan Sivri, bu nedenle diyetin temelini hayvansal olmayan gidalarin olusturdugunu soyledi. Sivri, hastalarin genellikle sebze ve meyve agirlikli beslendiklerini belirtti.
UYGUN BESLENME ICIN OZEL EKMEK VE DIGER URUNLER
Sivri, hastalar icin ozel diyet unlari gelistirildigini, Ankara Buyuksehir Belediyesi Halk Ekmek Fabrikasinin da Hacettepe Universitesinin gelistirdigi formulle ozel ekmek uretimi yaptigini ifade etti. Fenilketonuri ve Diger Kalitsal ����bolik Hastalikli Cocuklar Vakfi (METVAK) tarafindan bu ekmeklerin Turkiye genelinde ailelere dagitildigini bildiren Sivri, vakfin, kendi imkanlariyla bu diyet urunlerine ulasamayan fakir cocuklara da yardim ettigini soyledi. Sivri, ayrica ozel undan uretilmis makarna, sehriye, gofret, biskuvi ve pasta gibi urunlerin piyasada satildigini kaydetti. Hastaliga uygun beslenme icin Ailelerin kurdugu Fenilketonuri Dayanisma ve Yardimlasma Dernegi'nin mutfaginda bir takim yeni tarifler uretildigini ve bunlarin ailelere ogretildigini anlatan Sivri, burada Turk damak tadina uygun yeni lezzetler gelistirilmeye calisildigina dikkati cekti. Sivri, ailelerin fenilketonurili cocuklara yemek konusunda cok farkli alternatifler sunmalari gerektigini belirterek, aksi halde bu cocuklara kahvaltida yalnizca recel, pekmez, bal, zeytin ve kendi ozel diyet ekmekleri, oglen ve aksam yemeginde ise ancak zeytinyagli yemekler ve ozel diyet makarnasini sunabildigini ifade etti. Sivri, hastalar icin proteini azaltilmis ozel sut tozlari da gelistirildigini bildirdi.
FENILKETONURILI HASTALAR ICIN OZEL MAMALAR
Bitkisel kaynakli beslenen insanlarin gelisimlerinde bir takim sorunlar olabilecegine isaret eden Sivri, protein eksikligi olmamasi icin hastalarin omur boyu kullanacaklari ozel diyet urunlerinin bulundugunu ifade etti. Hastanin bu takviye besinleri almadigi takdirde, buyume ve organlarin fonksiyonlarini tam olarak yapabilmesi icin uygun olan besin ogelerini alamayacagini belirten Sivri, bebek ya da yetiskin butun hastalarin bu takviye besinden almasi gerektigini soyledi. Sivri, ''Bu urunlerin yetiskinler icin kutu kola ya da kutu sutler gibi paketlenmis olanlari var. Hatta tablet formuna gecirilmis olanlari bile bulunuyor. Boylece ergenler de gayet normal bir sekilde hayatlarini surdurebiliyorlar'' dedi.
DIYET NE KADAR SURMELI?
Diyetin omur boyu surmesinin en ideali oldugunu belirten Sivri, beynin hem hacim olarak hem de hucresel gelisiminin 8-10 yasina kadar devam ettigini ancak bundan sonra da bir takim beceriler, yeni uygulamalar, hafiza, bellek gibi duyularin gelismeyi surdurdugunu anlatti. Sivri, sunlari kaydetti: ''Diyeti kesilenlerin hafizada, bellekte, okul basarisinda, toplumsal ve kisisel uyumunda, aileleriyle iliskilerinde ciddi bozulmalar oluyor. IQ'da dusuklukler yasaniyor. Bunun icin simdi butun dunyada omur boyu diyet tedavisi benimseniyor.'' Yetiskinlerde diyetin ilk bebeklik yillarinda oldugu kadar siki olmadigini belirten Sivri, ����bolizma bolumunde bu hastalarin omur boyu takip edildigini soyledi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder