Borulce

Buyuk kentlerde ev hanimlarimizca pek tutulmayan ama Anadolu'nun bazi yorelerinde sevilip yaygin sekilde tuketilen Borulce'yi veren bitkisi, Baklagiller'dendir. Birkac onemli turu olan ve bunlarin kokeni dunyanin cok farkli bolgelerinde bulunan borulcelerden ulkemizde yetistirilen adi borulcenin (V. unguicilata) anayurdu Afrika kitasidir. Turkiye'de Bati ve Guney Anadolu'da yetistiriciligi yapilan bu borulce turu, 30-300 cm. kadar boylanabilen, biryillik sarilici otsu bitkidir.

Yakin zamanlara kadar fasulyeler arasinda sayilan ama gunumuzde kendi ozel cinsi icinde tanimlanan borulcenin govde ve yapraklari fasulyeninkine benzer. Beyaz, pembe ya da kirmizi renklerde acan ciceklerinden olusan badiclarinin kesiti degirmidir (yani yuvarlaktir). Bu badiclarin icinde gelisip fasulyeye benzeyen ve sayilari degisen borulce tohumlarinin (cekirdeklerinin) gobegi kara renkli olur.

Borulcenin taze badiclariyla sadeyagli yemegi ve salatalari yapilir. Tohumlarinin suda kaynatilip ezilmesi, bolca limon ve zeytinyagiyla terbiye edilmesiyle fava adi verilen ozel bir yemegi hazirlanir. (Borulcenin bulunmadigi zamanlarda fava yapilirken yerine bakla ici kullanilmaktadir.) Buyuk kentli hanimlarimizin, borulceyle yapilan yemekleri bilmediginden, bu cok besleyici sebzeyi kullanmadiklarini dusunuyoruz.

BESIN DEGERLERI

Ortalama 100 gr. kuru borulcenin icerdigi onemli besin degerleri sunlardir: 343 kalori 22.8 gr. protein: 20 gr. karbonhidrat: 0 kolesterol; 1,5 gr. yag; 2 gr. lif: 138 mgr. fosfor: 74 mgr. kalsiyum; 5.8 mgr. demir; 6,7 mgr. sodyum; 260 mgr. potasyum: 30 IU A vitamini; 1.05 mgr. B1 vitamini: 0,21 mgr. B2 vitamini ve 2.2 mgr. B3 vitamini.

SAGLIGIMIZA YARARLARI

Cok gosterissiz ve tutulmayan bir sebze olmasina karsin, yukarida gorulen ve dikkatleri cekecek kadar onemli besin degerlerini iceren borulcenin sagliga yararli su etkileri bulunmaktadir:

o Tum baklagiller gibi borulce de kandaki yuksek kolesterol duzeyini dusurur.

o Icerdigi yuksek lif oraniyla kandaki ensulin ve sekeri duzene sokar, bu nedenle seker hastalari icin iyi bir besin olusturur.

o Ayni nedenle peklige (kabizliga) hemoroite ve diger bazi kalinbagirsak rahatsizliklarina iyi gelir.

o Demir minerali yonunden zengin bir besin oldugu icin kansizliga da iyi gelir.

o Potasyum yonunden zengin oldugundan, yuksek tansiyonu dusurur.

Sagliga yararli butun bu pek onemli etkilerinden faydalanilmak uzere borulcenin diyetimize sokulmasi ve diger baklagillerle donusumlu olarak tazesinden gunde 100-120 gr. ya da kurusundan gunde 55-60 gr. yenilmesi uzmanlarca ogutlenmektedir.

KISACA URETILMESI VE YETISTIRILMESI

Tohumlariyla (kuru taneleriyle) cogaltilan borulce, sicak ve ilik iklimli yerlerin bitkisidir. Yurdumuzda genellikle Ege ve Akdeniz bolgelerinin kiyi kesimlerinde yetistirilmektedir. Bitkinin istekleri, fasulyeninkine benzer sekilde, sicak bir toprak ve yetistirilme doneminin ilik ve uzun gecmesidir. Baklagillerden oldugu icin yetistiriciliginin yapildigi topragi yesil gubreleme yoluyla zenginlestiren borulce, fasulyeye cok benzer bicimde yetistirilir.