Biber

Turk mutfaginin vazgecilmez sebze ogelerinden biri olan Biber'i veren bitkisi, Patlicangiller'dendir. Anayurdu Guney Amerika' dan tum dunyaya yayilip ulkemizde de bol bol yetistirilen biberin, 700 kadar turu vardir. 50-100 cm. kadar boylanan biryillik otsu bitki biberin sap ve dallari zamanla odunsulasir. Bazi yerlerde ikiyillik bitki olarak gelismekte ve calmisi gorunus kazanmakta; hatta tropik bolgelerde agaccik haline gelmektedir.

Biber bitkisinin turlere gore degismekle birlikte, uzunca oval bicimli, kenarlari duz yapraklarinin rengi, yesilin aciktan koyuya kadar degisen tonlarinda olur. Yaz aylarinda acan kucuk cicekleri, beyaz ve ender olarak menekse rengindedir. Biber meyveleri renk, bicim, buyukluk ve tat bakimindan turlerine gore buyuk farkliliklar gosterir. Meyvenin kabugu, disk bicimindeki kirli beyaz renkli ufak tohumlarinin kumesinden bir boslukla ayrilir.

Ulkemizde dolmalik, sivri, carliston, domates, sus vb. turleri yetistirilmektedir. Biber meyvesi taze olarak salatalara katilir, oylece yenilir; dolmasi ve tursulari yapilir. Aci biberler baharat olarak sikca kullanilir. Domates biberinin salcasi yapilmakta ve ayrica biberler, turlu yemeklere katilmaktadir.

BESIN DEGERLERI

100 gr. dolmalik ya da sivri taze biberin icerdigi besin degerleri sunlardir: 22 kalori; 1,2 gr. protein; 4,8 gr. karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,2 gr. yag; 1.4 gr. lif: 22 mgr. fosfor; 9 mgr. kalsiyum; 0,7 mgr. demir; 13 mgr. sodyum; 213 mgr. potasyum: 420 IU A vitamini; 0,08 mgr. B1 vitamini; 0,08 mgr. B2 vitamini; 0,5 mgr. B3 vitamini; 0.26 mgr. B6 vitamini; 9.8 mcgr. folik asit; 128 mgr. C vitamini ve 0,7 mgr. E vitamini.

Aci kirmizi biberlerin bazi besin degerleri daha da yuksektir. Soyle ki: 32 kalori; 3.840 mcgr. A vitamini kaynagi betakaroten: 140 mgr. C vitamini ve 0,8 mgr. E vitamini.

SAGLIGIMIZA YARARLARI

Yukarida gorulen ve bazilari oldukca yuksek olan besin degerlerinin yani sira;

o Biberler, icerdikleri antioksidan ve diger maddelerle bedenin bircok kanser turune ve kalp hastaliklarina yakalanma rizikosunu azaltir; felc gecirme ve katarakt illetine tutulma tehlikesini en aza indirger.

o C vitamini yonunden zenginligi sayesinde biberler, bedenin hastaliklara direncini artirir, soguk alginliginin ilk asamasinda iyilestirici olur.

o Biberler, icerdigi yuksek orandaki lif nedeniyle peklige (kabizliga) iyi gelir.

o Ozellikle aci biberler akcigerlerin ilaci olur: Balgam sokturucu islevleri vardir; kronik bronsit ile anfizemi onler ve hafifletir; solunum zorluklarini giderir.

o Gene aci biber, damarlarda pihtilasmis kani cozer, agri gecirir ve hastalarin kendisini iyi duyumsamalarini saglar.

o Ayrica tum biberler mideyi uyarir, sindirim salgilarini artirir. Istahi acar ve sindirimi kolaylastirir. Idrari artirir, tum bedeni uyana olurlar.

Butun bu onemli etkilerinden faydalanmak icin biber turleri gunluk diyete katilmali ve bol bol tuketilmelidir.

Dikkat: Aci biber asiri olarak alinirsa, mide ve bagirsaklarda tahrislere yol acabilir, hatta bobreklerde, karacigerde rahatsizlanmalara neden olabilir.

BITKISININ URETILMESI

Tohumlariyla cogaltilan biber bitkisinin uretimi iki asamada gerceklestirilir. Birinci asamada, tohumlari sicak yastik ya da kasalara sirali olarak veya serpme yoluyla ocak-mart aylarinda ekilir. Iki hafta icinde cimlenen fideler, gerekiyorsa seyreltilir.

Ikinci asamada, bu sekilde elde edilmis fideler, bahcemizde once derin kazilarak gubrelenmis ve sonra tirmikla duzeltilmis yerlerine, sira uzerinde araliklari 20-30 cm. ve hatta elverisli olan yerlerde 30-50 cm. araliklarla ve don tehlikesi tumuyle atlatildiktan sonra, hava sicakligi 15 dereceye ulastiginda dikilir.

BITKISININ YETISTIRILMESI

Iklim istegi: Biber, ilik ve sicak mevsim bitkisidir. Soguklardan cok korkar. Yetistirilme evrelerinde sicaklik -2, -3 derecelere dustugunde bitki tumuyle yok olur. ilkbaharda fidelerin dikimi don tehlikesi ortadan kalktiktan, toprak ve hava kosullari bu bitkiye uygun sicakliga eristikten sonra yapilmalidir. Ayni sekilde sonbaharda biber yetistiriciligi de, bitkinin hasadi ilk donlardan once bitirilecek bicimde planlanmalidir. Biberin en iyi gelisme gosterdigi ve en bol urun verdigi sicakliklar 15,5 ila 32,2 derecelerdir.

Toprak istegi: Biber bitkisi en iyi sonucu, derin, gecirgen, su tutma yetenegi yuksek, besin ve organik madde bakimindan zengin, tinli bahce topraklarinda verir. Kumlu-tinli ya da kumlu-killi topraklarda da turfanda (erkencil) ve iyi urun almak uzere biber bitkisi yetistirilebilir. Bitkinin istedigi toprak pH'i 6-6,5'tur.

Toprak isleme: Biber fideleri yerlerine dikildikten yaklasik 20 gun sonra birinci, bundan 3-4 hafta sonra ikinci ve olanaklar elverirse 3 hafta daha sonra ucuncu capalama yapilir. Boylece yabani ot mucadelesi ve topragin kabartilmasi da gerceklestirilmis olur.

Sulama: Biber bitkisi topraginin nemli olmasini ister. Iyi gelismesi ve urun veriminin yuksek olmasi icin duzenli olarak sulanmasi gerekir. Bununla birlikte biberlerin asiri sulanmasindan da kacinilmalidir. Fazla kurak ve sicak donemlerde bitki, mumkunse 2-3 gunde bir sulanmalidir.

Gubreleme: Biber bitkisi, yetistirildigi topragin besin maddesi yonunden zengin olmasini ister. Yapilacak toprak analizi sonuclarina gore, yetistirilecegi topraga iyi yanmis ciftlik gubresi ile azot, fosfat ve potas iceren kompoze fenni gubreler verilir. Bitkinin gelismesinde bir durgunluk goruldugunde, serbet verilmesi de yararli olmaktadir.

Hasat (Derim): Tohumlarinin ekiminden hasat edilmeye baslanmasina kadar gecen suresi 18 hafta olan biber bitkisi, bolge kosullarina gore mayis-haziran aylarindan baslanarak hasat edilir. Cok verimli bir bitki olan biber, hasat edildikce yeni urunler verir.

Bakim ve sulama islemleri duzenli olarak surdurulurse, bitki 5-6 ay sureyle urun vermektedir. Biberler elle toplanarak hasat edilirler. Kirmizi toz biber elde edilmek isteniyorsa, biberler tumuyle kizarana kadar bitkinin uzerinde birakilir. Sonra toplanan kirmizi biberler gunes altina serilip birkac gun kurutulur. Ozel degirmenlerde cekilerek kirmizi toz biber elde edilir.

Hastalik ve zararlilariyla mucadele: Biber bitkisine dadanan zararli ve hastaliklarla, uzmanlara danisilarak ve uygun tarim koruma ilaclari kullanilarak zamaninda, eksiksiz ve aksatilmadan mucadele surdurulmelidir.