iyot

iYOT



Karadeniz bolgesinin besinleri ve icme sulari

iyot bakimindan fakirdir. Bolge halki yeterince

iyot almadigi icin de Karadeniz'de tiroit ve

kanser gibi hastaliklar sik gorulur



Ulkemizde her cografi bolgenin kendine has

orf, adet ve kulturu vardir. Bu kulturun en onemli

unsurlarindan biri de geleneksel yemeklerdir.

Bu yemekleri olusturan en onemli faktor ise

bitki ortusudur. Bitki ortusu o yorenin insanlarinin

beslenmesini ve ekonomisini etkiler.



iYOT Gerekli bir mineraldir



Bolgesel farklilik sonucunda olusan beslenme

cesitliligi insanlari farkli hastaliklar karsisinda

risk altinda birakir. Ornegin Dogu ve Guneydogu Anadolu'da

kalp ve damar hastaliklari diger bolgelerden daha

yayginken, Karadeniz bolgesinde tiroit ve kanser

daha sik gorulur.

iste bu hafta Karadeniz bolgesi mutfagini ve bolgede

gorulen tiroit hastaligini ele alacagiz.



Karadeniz bolgesi zengin bitki ortusu sayesinde

zengin bir mutfaga sahiptir. Yiyecekler genelde otsu bitkiler,

diken uclari ve sebzelerden olusur.

Karalahana basroldedir.

Calicicegi, merulcan, mendek, kuzukulagi, gucundene,

hosran, isirgan, madimak, kabalak, sakarca, merevcen,

pancar cicegi, galdirik, pezik bunlardan bazilaridir.

Sebzeler ana yemek disinda corba, sarma, dible, kavurma,

kizartma, mihlama, mucver olarak degerlendirilir.

Yazin taze olarak tuketilen gidalar, kisin firinlanmis kuruluk

ve tuzlularla tursu, konserve, pekmez, recel, komposto

ve cerezlerle cesitlenir. Hayvansal besinlerden sut, yogurt,

yumurta, tereyagi, suzme, bal, peynir, cokelek yaygin

olarak kullanilir. Yemeklerin vazgecilmez malzemesi

cogunlukla misir (dari) ve misir unudur. Misir unu yemek

ve tatlilara katki malzemesi olarak kullanilir.

Misir ekmegi cok tuketilir.

Hamsi, mezgit, istavrit, palamut, kefal, izmarit, tirsi,

barbun, sargan, kotek ve alabalik bol bulunur ve

yemeklerde kullanilir.



Karadeniz bolgesinde tiroit hastaliklarinin gorulmesinin

ana nedeni iyot minerali eksikligidir.

insan vucudunun uretemedigi ve disaridan almasi gereken

iyot, eksikliginde guatr, zeka geriligi ve gelisim bozukluguna,

cucelik veya normalden fazla boy uzunluguna, sagirlik,

dilsizlik, konusma bozukluklari ve kas hastaliklarina yol acar.



Neler tuketilmeli?

iyot vucutta cok az bulunan ve tiroit hormonlarinin

yapilmasi icin gerekli olan bir mineraldir.

Tiroit hormonlari ise sinir sisteminin calismasina yardimci olur,

normal buyume ve gelismeyi, beynin normal calismasini,

vucut isisini ve enerjisini kontrol eder. Yeterli seviyede

iyot alinamadigi zaman tiroit bezleri islevlerini

yerine getiremez, cocuklarda beyin fonksiyonlari

tam olarak gelisemez ve zeka geriligi ile karsilasilabilir.

Hamilelik sirasinda yeterli iyot alinmamasi gelisim

bozukluklarinin yani sira dusuk ve olu doguma

neden olabilmektedir.

Vucudun ihtiyac duydugu iyot, yenilen besinlerden ve

icme suyundan saglaniyor. Ancak bazi bolgelerin, ozellikle

Karadeniz bolgesinin besinleri ve icme sulari iyot bakimindan

fakirdir. Genellikle bol yagisli bolgelerde toprakta

iyot orani az oldugu icin yetisen bitkilerde, bunlarla beslenen

hayvanlarda ve icme suyunda iyot orani az olur.

Cunku yagisla, topraktaki iyot derelere, oradan da

denizlere tasinir. Dolayisiyla deniz suyu ve deniz urunleri

iyot bakimindan zengindir. Vucudun ihtiyac duydugu iyot,

piyasada bulunan iyotlu tuz ile saglanabilir.