SizofreNi

Sizofreninin kesin nedeni tam olarak bilinememektedir. Bu konuda degisik teoriler ileri surulmektedir. Klinik izlemelerde kan bagi olan kisilerde genetik yatkinligin oldugu baska nedenlerin de araya girmesi ile hastaligin ortaya ciktigi gorulmektedir.

Tek yumurta ikizlerinin birinde sizofreni gorulmesi durumunda digerinde sizofreni ortaya cikma olasiligi %50, anne babanin ikisinin birden sizofren olmasi durumunda cocuklarda sizofreni gorulme olasiligi %40, anne veya babanin sizofren olmasi
durumunda cocuklarda gorulme olasiligi %8, kardeslerden birinin sizofren olmasi durumunda diger cocukta hastaligin gorulme olasiligi %12�dir. Genetik gecisten sorumlu tutulan bazi genler vardir ancak bu konu henuz tam olarak aydinlatilamamistir.

Sizofren hastalarin beyin tomografisi ve MR gibi radyolojik incelemelerinde beynin bazi bolgelerinde degisiklikler tespit edilmektedir ancak bu degisikliklerin sizofreniye ozgu olmadigi bilinmektedir. Yine olen sizofren hastalarin beyin
biyopsilerinde beyinde bazi doku degisiklikleri gorulmektedir. Bu degisikliklerin de hastalik olusmadan once mi oldugu veya hastaligin ortaya ciksiyla mi gelistigi bilinememektedir.
Beyin biyokimyasi ile ilgili arastirmalarda beyinde haberci rolu ustlenen (norotransmitter) maddelerden biri olan dopaminin aktivite artisinin hastaliga yol actigi bilinmektedir.
Son yillarda dopamin yaninda serotonin ve norepinefrin gibi diger habercilerinde sizofreni olusumunda rol oynadigi belirtilmektedir. Kullanilan ilaclar da bu sistemler uzerinden etki etmektedir. Her hastada ayni belirtilerin ortaya cikmamasi,her ilacin her hastaya yaramamasi hastaligin ortaya cikisinda bu maddelerle ilgili kisiden kisiye degisen ozelliklerin oldugunu dusundurmektedir. Hastaligin ortaya cikis nedeni olarak bazi hastalarda dopamin sistemi daha etkin olurken bazilarinda sorun daha cok serotonin sisteminde olabilir.
Bagisiklik sisteminin bu hastaliga yol actigi one surulen teoriler arasindadir.
Gebelik sirasinda grip enfeksiyonu geciren annelerin cocuklarinda bu hastaligin ortaya ciktigi ileri surulmustur, ancak arastirmalar bunu desteklememektedir.

Cevresel bazi etkenler hastaligin ortaya cikisinda rol oynamaktadir. Kalp hastalari nasil cevresel stres yaratan durumlardan olumsuz etkileniyorsa veya stresli bir yasam olayi nasil hastaligin ortaya cikmasinda rol oynuyorsa sizofrenlerde
de ayni durum gecerlidir. Bu hastalarda tek basina ilac tedavisi genelde yeterli olmaz, stres yaratan durumlarin da ele alinmasi gerekir. Bazi aile yapilarinin sizofreniye yol actigi one surulmus ve sizofren aileler modeli gelistirilmeye calisilmistir, ancak sonra yapilan arastirmalar bu teoriyi desteklememistir.

Sizofrenlerde hormonlarda bazi degisiklikler oldugu ve bunun da hastaliga yol actigi belirtilmektedir.
Bazi yapisal ve kimyasal bozukluklarin sizofren hastalarin algilarinda bozulmalara yol actigi ve hastalarin algilarinda secicilik olmamasi dolayisiyla beynin cok fazla uyaranla karsilastigi one surulmektedir. Ornegin normal kisilerde bulunduklari ortamda ayni anda ortaya cikan seslere karsi bir secicilik vardir, televizyonun sesini dinlerken disarida bagiran saticinin sesini algilamayabilir, oysa sizofrenlerde bu seciciligin olmadigi ayni anda var olan tum seslerin algilandigi ve beynin
fazla uyaranla karsi karsiya kaldigi belirtilmektedir.
Stres-diyatez teorisine gore bunyesel olarak yatkin olan kisilerde stresli bir durumla karsilasildiginda sizofreni ortaya cikmaktadir. Sizofreninin ortaya cikisinda biyolojik, psikososyal ve cevresel etkenlerin birlikte rol oynadigi, stres yaratan bir durumla karsilasildiginda hastaligin ortaya ciktigi ve stres yaratan durumun da bu etkenlerden biri ile ilgili olabilecegi belirtilmektedir.Ornegin ortaya cikarici etken enfeksiyon gibi biyolojik bir neden veya bir yakinini kaybetme veya sorunlu bir ailede yasama gibi psikolojik bir neden olabilir. Her enfeksiyon hastaligi olan veya her yakinini kaybeden sizofreni olmaz, bu
hastaligin ortaya cikisi icin bunyesel yatkinligin da bulunmasi gerekir.