DepresyoN

DEPRESYON NEDIR?

Insanlar zaman zaman kendilerini uzuntulu ve mutsuz hissederler. Isinden ayrilmak, sevdigini kaybetmek veya basarili olamamak uzuntuye yol acan yasam olaylarindandir. Kisaca uzuntu normal yasamin bir parcasidir. Ancak bu uzuntulu durumun uzamasi ve nedensiz ortaya cikmasi ruh sagligi sorunudur ve depresyon olarak tanimlanir. . Depresyon duygu dusunce ve davranisi etkiler. Tedavi edilmedigi taktirde aylar yillar bazen de omur boyu surebilir.

Depresyon degisik sekillerde ortaya cikabilir:

• Bazisinda neden olmaksizin aniden ortaya cikar
• Bazisinda stresli bir yasam olayindan sonra baslar
• Bazen tek atak olarak yasam boyu surebilir
• Bazen tekrarlayan ataklar halindedir
• Bazen semptomlarin siddetli olmasi ile hastalar is yapamaz hale gelebilir
• Bazilari ise is yapabilir ama surekli mutsuzluk hissederler

Asagidaki belirtilerden bazilari ayni anda sizde bulunuyorsa depresyon geciriyor olabilirsiniz:

• Kendini uzuntulu, degersiz, umutsuz, caresiz, hissetme, icinde bosluk duygusu olmasi
• Karar verme guclugu, konsantrasyon zorlugu, bellek bozuklugu
• Daha once zevk alinan is ve aktiviteleden zevk alamama (cinsel isteksizlik dahil)
• Iste, okulda, aile ve arkadas arasinda sorunlarin ortaya cikmasi
• Diger insanlardan uzaklasma ve yalniz kalma istegi
• Enerji azligi, yorgunluk hissi ve cabuk sinirlenme
• Uyku bozuklugu (uykuya dalamama,uykuyu surdurme guclugu, sabah erken uyanma veya fazla uyuma seklinde olabilir)
• Yeme bozuklugu (istahta azalma veya artma),
• Nedeni belli olmayan bas, boyun, sirt agrisi gibi vucudun degisik yerlerinde surekli agrilar hissetme
• Son zamanlarda fazla alkol almaya baslama veya yatistirici ilaclari kullanma ihtiyaci hissetme
• Kendine zarar verme, intihar planlari yapma, intihar girisiminde bulunma veya kendi cenaze merasimini dusunme

Depresyon tanisi almak icin bu belirtilerin hepsinin birden sizde olmasi gerekmez. Bu sikayetlerin birkaci ayni anda sizde bulunuyorsa doktora basvurmaniz gerekir. En sik gorulen belirtilerden biri uyku ve istah bozuklugudur. Bu belirtilerin cogu ayni anda bulunuyorsa agir depresyondan soz edilir. Depresyon ciddi bir hastaliktir. Kendi haline birakildiginda zaman icinde duzelebilecegi gibi genelde uzun sure devam eder veya agirlasir. Agir depresyonda kisi is guc yapamaz hale gelebilir ve bu durumda intihar riski yuksektir.

Uyku bozuklugu bir hastalik degildir baska hastaliklarda gorulebilen bir belirtidir. Nedeninin arastirilmasi gerekir. Bedensel hastaliklar (astim, kalp hastaligi v.b.) nedeniyle olabilecegi gibi psikiyatrik hastaliklarin (depresyon, mani v.b.) cogunda gorulebilir. Depresyon hastalari siklikla uyku bozuklugundan yakinirlar. Bu nedenle uykusuzluk sikayetiniz varsa ve bir suredir devam ediyorsa cevrenizdeki insanlarin onerdigi ilaclari veya kendi basina eczaneden alinan uyku ilacini kullanmak yerine bir uzmana basvurarak altta yatan nedeni arastirmanizda fayda vardir.

ABD�de depresyon hastalarinin 2/3�u cesitli nedenlerle tedavi gorememektedir.Turkiyede bu konuda yapilmis arastirma yoktur ancak benim kanima gore bu oran yurdumuzda cok daha yuksektir. Psikiyatriste basvurmama nedenlerinden bazilari sunlardir: hastalik bilinememekte, hastalar cevresi tarafindan zayif olduklari gerekcesi ile suclanmakta, hastalik dolayisi ile is guc yapamaz durumda olan hastalar yardim isteyecek enerjiyi kendilerinde bulamamakta bazende yanlis tani konup tedavi yanlis uygulanmaktadir.

Depresyon hastalarinin yardim istemek icin genelde yardima ihtiyaci vardir. Depresyonun dogasi geregi hastalar genelde kendiliginden yardim istemezler. Hastalar siklikla enerji, ilgi ve istek azligindan yakinirlar. Bu nedenle depresyonu olan hastalarin aileleri, arkadaslari veya diger hekimleri tarafindan psikiyatriste yonlendirilmeleri gerekir. Intihar dusuncesi varsa acilen psikiyatriste basvurmak gerekir. Halk arasinda yaygin olan inanisa gore intihar dusuncesini ifade eden kisiler pek intihar etmezler. Ancak yapilan arastirmalar bu inanisin dogru olmadigini gostermistir. Bu nedenle bir yakininiz intihar dusuncelerini sik ifade ediyorsa bunu onemseyin ve en yakin zamanda bir uzmana basvurmasina yadimci olun. Depresyona yakalanmak sizin tercihiniz degildir ancak tedavi olup olmamak sizin elinizdedir.

DEPRESYONA YAKALANMA RISKINIZ NEDIR?

Yasam boyu depresyon gecirme riski %15 dolayindadir. Kadinlarda bu oran %25�e kadar cikmaktadir. Hemen hemen tum toplumlarda depresyon kadinlarda iki kat daha fazladir.Gebelikte, dogum sonrasi donemde ve menopozda depresyon gecirme riski artar. Bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak kadinlarin hormonlari bundan sorumlu olabilir. . Surekli bedensel hastaligi olanlarda daha fazla gorulur. Ornegin infertilite(kisirlik) tedavisi goren kadinlarda normal kadinlara gore iki uc kat fazla depresyon gorulmektedir.

Hastalarin %50�si 20-50 yas arasindadir. Bununla birlikte cocuklarda ve yaslilarda da depresyon gorulur. Bosanmis, ayri yasayan veya yalniz yasayanlarda evlilere gore daha siktir Sosyal cevre veya ekonomik seviye ile depresyon gecirme orani arasinda iliski yoktur.Kuturel etkenlerle depresyon arasinda iliski yoktur.Yakin akrabalarda depresyon geciren birilerinin olmasi depresyon gecirme riskini artirir.