Tansiyon, atardamarlar içindeki kanın damar duvarına yaptığı basınç olarak tanımlanabilir. Kalbin atım gücü, damarların esnekliği, dolaşımdaki kan miktarı tansiyonu belirleyen faktörlerdir.
Tansiyonun ölçülmesi manometreler yardımı ile olur. En doğru yöntem atardamar içine yerleştirilen sensorlar ile ölçmektir. Büyük tıbbi merkezlerde tansiyon ölçümü ve takibi bu yöntemle yapılır.
En yaygın olarak tansiyon ölçme yöntemi kola takılan manşonu olan tansiyon aletleridir. Bunların bazıları basıncı göstermede bir civa sütunu, diğerleri ise bir manometre göstergesi kullanırlar.
Her erişkinin zaman zaman tansiyonunu kontrol ettirmesi gereklidir. Baş ağrısı veya baş dönmesi tansiyonun normal değerlerin dışında olduğunun bir belirtisi olabilir.
Tansiyonunda normal dışı değerler saptanmış kişilerin daha sık, doktorlarının önereceği programa gör tansiyon ölçtürmesi gereklidir. [/u]Tansiyonun doğru ölçülebilmesi için bazı noktalara dikkat etmek gereklidir.
Kol seçimi
Tansiyonun hangi koldan ölçüleceği çok önemli değildir. Eğer sağ ve sol kol arasında ölçülen değerler arasında fark varsa yüksek değerin saptandığı kol tercih edilmedir.
Manşon (kola sarılan parça) Seçimi
Doğru bir tansiyon ölçümü için manşonun kola uyumu mutlaka gereklidir. Manşon içerisinde yer alan ve hava dolarak şişen bölümün kolun çevresinin %80'ini en az sarmalıdır. Manşon genişliği kol uzunluğunun 1/3'ü kadar olmalıdır. Normal erişkin için manşon içindeki hava dolan kısım 12 cm. eninde olmalı ve 35 cm. boyunda olmalıdır. Şişman ve kolları kaslı kişilerde ise 20 cm. eninde ve 40 cm. boyunda olmalıdır.
Kanada Hipertansiyon Birliği’nin bu konudaki önerisi şöyledir
Erişkin kol çevresi
< 33 cm.
33-41 cm.
> 41 cm.
Kese boyutları
12x23 cm
15x33 cm.
18x36 cm
Çevre Koşulları
Yemek yemek veya egzersiz sonrasında yapılanacak ölçümlerde tansiyon düşük çıkabilir. Sigara, kahve gibi uyarıcı madde alan kişilerde ise tansiyon yüksek çıkabilir. Bu nedenle tansiyonu ölçülecek kişi en az 30 dakikadır tansiyonu etkileyecek faktörlerden uzak olması ve tercihen yatarak dinlenmesi gerekir.
Ölçümden önce kişi mutlaka en az 5 dakika sessiz bir odada dinlenmeli ve ölçüm sessiz bir ortamda gerçekleştirilmelidir.
Ölçüm sırasında hasta bir yere oturmalı, sırtını yaslamalıdır. Ölçüm sırasında konuşmamalı veya bir başka efor yapmamalıdır.
Manşon kalp seviyesinde duracak şekilde sarılmalıdır. Alt ucu dirsek çukurunudan 2-3 cm. kadar yukarıda olmalıdır.
Dinleme aleti olan steteskopun ucu tansiyon aletinin ucu manşonun altına sıkıştırılmamalıdır. Steteskop dirsek çukuruna yerleştirilmelidir.
Ölçüm
Tansiyon ölçmek için hava basma balonu avuç içinde sıkılır. Bazı tansiyon aletlerinde bu iş bir elektrikli pompa tarafından yapılır. Nabzın kaybolduğu basıncın 20-30 cm. üzerine kadar manşonun şişirilme işlemi sürdürülür. Daha sonra mekanik sistemlerde hava kaçırma düğmesi hafifçe açılarak basınç seviyesi 2-4 mmHg hızla indirilir. Steteskoptan ilk nabız benzeri ses duyulduğunda bu değer okunur ve büyük tansiyon (sistolik basınç) değerini gösterir. Basınç azalmaya devam ederken seslerin şiddeti de önce artar sonra azalmaya başlar ve bir noktada duyulmaz hale gelir. Korotkoff sesi ismi verilen bu seslerin bittiği değer okunur, bu değer küçük tansiyon (diastolik basınç) değerini gösterir.
Bazı Önemli Bilgiler
Manşon uzun süre şişirilmiş bırakılmamalıdır. Uzun süre toplar damarlara kanın dönüşü azalacağından sesler iyi duyulmaz. Böyle durumlarda manşon gevşetilmeli ve bir süre beklenmelidir. Kolların baş üzerine kaldırılması işlemi hızlandırabilir.
Ölçüm sonrasından 2-3 dakika sonra ölçüm yenilenmelidir. İki değer arasında 5 mmHg'den fazla fark varsa ölçümler yinelenmelidir. Ölçümün hangi koldan, hangi pozisyonda yapıldığı, sistolik ve diastolik basınçlar kaydedilmelidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder